Trybuna Ludu, wrzesień 1963 (XVI/241-270)
1963-09-01 / nr. 241
.«rp»SkZl I rvh 11 FI £ 1 Il 11 fl 81 ł [UNK]czcie się! flJSL Ä ¥ flkfl flyfl fl Ä fLJSL 1111 Jk flfll Partii Robotniczej ŃR 241 (5270) ROK XVI WARSZAWA— NIEDZIELA 1 WRZEŚNIA 1963 ROKU WYDANTE A Cena 50 gr u DZIEŃ ENERGETYKA Doroczny „Dzień Energetyko" obchodzimy tradycyjnie no krótko przed jesienno-zimowym „szczytem". W tym roku, dzięki ostatnim inwestycyjnym osiągnięciom budowniczych „Turoszowa’’ (przekazanie do użytku trzeciej 200 MW turbiny, a do końca br. - czwartej), oraz dzięki oddaniu do ruchu ciągłego 125 MW turbozespołu w Koninie, i turbin o mocy 200 MW w Siekierkach, powinniśmy ów „szczyt" przebyć z mniejszymi trudnościami, niż miniony. Kilkadziesiąt tysięcy polskich energetyków, pracujących i starych i w nowoczesnych elekw trowniach, może z satysfakcją spojrzeć na okres, który dzieli ich od poprzedniego święta. Sukcesy to są nie tylko inwestycyjne, ale także dzjgdziny coraz ekonomiczniejszej, pracy agregatów, wzrostu tańszej wyTradycyjnym zwyczajem złóżmy zatem naszym energetykom serdeczne podziękowania za ich wysiłek, zmierzający do jak najpełniejszego zaspokojenia t potrzeb naszej gospoa’arki — zarówno przemysłu jak ludności. Ze swej strony my, jako „konsumenci” energii elektrycznej, a tyczy to wielu gałęzi przemysłu - dołóżmy starań, by nie marnotrawić tej energii, a wykorzystywać ją jak najoszczędniej. Tylko wtedy bowiem corocznie przybywające nam setki megawatów mocy nowych elektrowni będą miały ekonomiczny sens, jeżeli równoległa z wysiłkami energetyków pójdzie współdziałanie odbiorców eneran dajności, zmniejszenia zużycia paliwa. Wobec deficytu paliw w naszym kraju, ma to wielkie znaczenie. Prognoza pogody Jak podaje PIH.M ~ uklac niskiego ciśnienia znad Wielkiej Brytanii iwypełnia się przesuwa na południowi wschód:, zatoka niżowa związana z układem znad. Niziny Wę. gierskiej. która od dluźszegi czasu utrzymuje się nad. Polski — również się wypełnia i u dniu j września zachodnia po Iowa kraju będzie się znajdo wała nadal pod jej wpływem Natomiast nad pozostałym obszarem Polski będzie się utrzymywać cieple, kontynentalna powietrze z południowego wschodu, w związku z czym w.c. wschodniej połowie kraju prze widywane jest zachmurzenU przeważnie umiarkoiuane i gdzieniegdzie duże z niewielkim opadami. Jak. podaje PIHM - w War szau ie będzie na. ogól zachm urzenie umiarkowane, temperatura maksymalna ok. 28 st wiatry umiarkowane, częściowa dość silne poludniowo-wschod nie. (PAP) Tow. M. Spychalski na promocji oficerów w Koszalinie (INFORMACJA WŁASNA) KOSZALIN. _31 sierpnia plac imienia Bojowników PPR — centralny punkt Kos malina _byj miejscem wielkiei...malTRssiaeiL Z ^okazjj.._ 20-lęg.ia__Jmcławeg.: Wojska istnienia Polskiego, i 15-lscia kjszal.ńskiej oficerskiej _szkołv Wnjłi- obrony przeciwlotniczej, w przeddzień rocznicy najazdu hitlerowsk.ego na Polskę — odbył się tu wiec z udziałem tysięcy mieszkańców Koszalina oraz .uroczysta, promocja nowych of cerów-ąbsoiwęntów miejscowej szkoły. Na uroczy slo&ć.__przybyli: członek Biura Politycznego KC partii, minister obrony narodowej, genera! broni Marian Spychalski, członek KC, minister rolnictwa Mieczysław Jagiełski,wiceminister obrony narodowej generał dywizjLJS] Duszyński, zastępca kierowni,ka wydziału propagandy KC J. Skrzypczak oraz generalicja, przedstawiciele władz wojewódzkich i miejskich' Koszalina z przewodniczącym Prezydium WRN Z. Tomalem i sekretarzem KW PZPR Z. Ka; narkiemT..Obecny był ‘attache wojskowy Ąrnbgsady ZSRR w Polsce, generał major Kalinij szczenko. *”ZgK5nyclr •■ftficerów,... żołnierzy WP i mieszkańców Koszalina powitał, otwierając uro•czystośk orzewodniczacv -Erezydium TON Z. TomaL NasfępńTe odczytano uchwałę Rady Państwa o nadaniu stopni oficerskich absolwentom szkoły wojsk obrony przeciwlotniczej, Nastąpiła uroczystość „promowania nowych ofieerów-któref~85Kopflł gen. M. Spychalski (Dokończenie na str. 21 Na str, 5 publikujemy przemówienia premiera Cfiruszczowa prezydenta Tito wygłos*on<* na wiecu górniczym w Yelenje oraz informacje z pobytu premiera ZSRR w Jugosławii, WARSZAWA PAMIĘTA! Uroczyste zgromadzenie mieszkańców stolicy w przeddzień 24 rocznicy najazdu hitlerowskiego na Polskę .Wczoraj w godzinach wieczornych odbyło się w Sali Kongresowej Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie zgromadzenie mieszkańców stolicy związane ż przypadającą w dniu dzisiejszym £4 rocznicą najazdu hitlerowskiego na Polskę W^uroczystości, która stała się podniosłą manifestacją pokojową, wzięli,,, rh. in. udział wicepremier ł-. Waniołka. kie-» rownietwo Komitetu Warszawskiego PZPR oraz członkowie prezydium Stołecznej Rady Narodowej. Przemówienie okotirznnśrinwo WYfTłftFiT *gIrretar.Ł >KW tow. S. Harasimowskł. Pc^ vwiedżTaT“óh'~Tril ffiT: „Dla; nas tamta wojna — zaczątkowana wrześniem 1939 roku — to 800 tysięcy poległych i zamordowanych warszawiaków, to zburzone w 72 proc. budynki mieszkalne, to zniszczonych kompletnie 9/10 sto.ecznych zakładów przemysłowych, to 20 milionów metrów sześciennych gruzu w samym śródmiejskim rejonie miasta. Stało się już wieloletnią tradycją, że rokrocznie obchodzimy wrzesień jako miesiąc Warszawy. Na jego inaugurację zbieramy się, by przypomnieć sobie, młodemu pokoleniu i światu tamte wrześniowe dni i powiedzieć raz jeszcze, że wrzesień 1939 roku powtórzyć się nie Lpioże. Stąd, ze stolicy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w rocznicę tragicznego września chcejcny przekazać raz jeszcze wyjrzy pełnego naszego poparcia ’dią wysiłków ZSRR, jego partii komunistycznej i rządu na rzecz osłabienia napięcia międzynarodowego, na rzecz rozstrzygnięcia problemów międzynarodowych drogą rokowań na rzecz utrwalenia i umacniania światowego pokoju. My, warszawiacy, z zadowoleniem i ulgą przyjęliśmy porozumienie moskiewskie o częściowym zaprzestaniu prób jądrowych. W pełni świadomi jesteśmy, że nie rozwiązuje ono wszystkich nabrzmiałych problemów, że nie przekreśla możliwości wojny -—ale pewni jesteśmy co do jednego, że stanowi ono krok na rzecz polepszenia stosunków międzynarodowych, że stwarza klimat, w którym prawdopodobne i realne stają się wysiłki zmierzające do całkowitego i powszechnego rozbrojenia”. Wczorajsza uroczystość — dzięki oryginalnej koncepcji artystycznej łączącej w jedną całość występy aktorów, przemówienie polityczne i seans filmowy — wywarła na zebranych ogromne wrażenie, stając się jednocześnie wydarzeniem artystycznym. Na sali zapada ciemność. Słychać takty marsza wojskowego. Kozpoznajemy buńczuczną pieśń nazi SiowsKiCń żOiuaKtu. ehv. , wdziera się w uszy skrzeczący glos Hitlera. To jego przemówienie z dnia ł września 19.19 roku. Reflektory rzueone na scenę odkrywają płachtę hitlerowskiej flagi. Nad iiakenkreutzeiu m«śULwe, czaiiu uuna. Gczuuo.y domu w, w kbórychj uopiero co mieszkali ładzie. Teraz wychodzą kobiety i mężczyźni. W ich giusach feiychac ii*a tyiko lament: „Kieay przyjdą podpalić dom, jen w którym mieszkasz, Polskf>. i-i. potem znów jak obuchem v głowę. Siemion czyta dziennik liesregó zabijanie było tyłku problemem technicznym. Para aktorow recytuje w przejmujątym duecie okupacyjne listy. Dziewczyna pisze z Oświęcimia: „podobno jest słońce...” Trudno 'w to uwierzyć. Ona widzi tylko nog iaących do gazu. Aie coś się zaczyna zmieniać. Inna gra świateł, z oddali brzmią znajome melodie. Marsz I Korpusu, Oka... Wychodzi dziewczyna (Anna Prucnal) i śpiewa radosną, wzruszającą piosenkę, k óią w ostatnich dniach rozsławiła ■ Tamara MTansarowa: „Niech zawsze będzie słońce.! Znikają ruiny. Nie ma czarnych okien. ą wesoie warszawskie balkony. Okna pełne światła. Na ich tle wypowiedziane ns początku wieczoru słowa o pokoju, patriotyzmie, o codziennych warszawskich i polskich sprawach brzmią przekonywająco. A zawarte w nich ostrzeżenie przed miłitaryzmem i neofaszyzmem potęguje wyświetlony na zakończenie wieczoru wstrząsający film — dokument T. O. Sjoberga — „Ludobójcy”. Wiecsór reżyserowai Jerzy Mar kuszewski, scenografie opracowała .Zofia Góralczyk, udział brali aktorzy scen warszawskich. (f> (OBSŁUGA WŁASNA! Wilson: Redukcja zbrojeń w Europie środkowej -drogą do odprężenia BONN (PAP). Przywódca brytyjskiej Partii Pracy, Harold Wilson, przemawiając w sobotę w Hamburgu na -wiecu zamykającym konferencję zaćhodmoniemieckiej partii socjaldemokratycznej (SPD) wyraźnie potwierdził linię polityczną swej partii dążącej dc osiągnięcia odprężenia w Europie środkowej drogą stopniowej redukcji sił zbrojnych i broni na tym obszarze. Wilson wypowiedział się również przeciwko uzbrojeniu Niemiec zachodnich w broń atomowa i na rzecz wstrzymania dalszego rozprzestrzeniania tej broni na nowe kraje, w przeciwnym bowiem razie „każde prawdziwe porozumienie między Wschodem i Zachodem stałoby się iluzoryczne". Poruszając sprawę granicy na Odrze i Nysie Wilson wskazał, że przy zawieraniu ostatecznego traktatu pokojowego, brytyjska Partia Pracy opowie się za przyjęciem tej granicy. Układ moskiewski Wilson określił iako ważny krok w kierunku pokoju światowego i przypomniał, że Partia Pracy konsekwentnie występowała na rzecz podobnych inicjatyw. Przy tym opowiadała się bardzo wyraźnie przeciw „tzw. niezależnej broni odstraszającej"' i atomowemu uzbrojeniu Niemiec zachodnich. Wspominając o projekcie Wielostronnych sił atomowych- Wilson wskazał, że jest to projekt amerykański, którym w łonie sojuszu atlantyckiego zainteresowały się jedynie Niemcy zaelmHniłf» Wilson oświadczył dalej:, „w drodze rokowań pragnęlibyśmy osiągnąć szereg starannie kontrolowanych i wyważonych redukcji sił zbrojnych i broni, włącznie z wycofaniem; z Europy środkowej obcych broni Przywódca brytyjskiej Parti’ Pracy, podkreślił wierność, swej partii w-obec układów NATO. wskazując jednak, że pakt ten nie może być „systemem wojny pozycyjnej w łonie nigdy nie kończącej się zimnej wojny”. Dodał on: „zbyt wiele jest na świecie skostniałych ludzi, których horyzont myślowy nie przekracza nigdy granic zimnei wojny. Sądzę, że młode pokolenie domaga się we wszystkich naszych krajach bardziej dynamicznego i pozytywnego stosunku wobec sprawy pokoju”. Jednocześnie Wilson wypowiedział się za zachowaniem reżimu okupacyjnego w Berlinie zachodnim. CDII; CSU przeciwko propozycjom Wilsona BONN (PAP). W sobotę, natychmiast po przemówieniu przywódcy brytyjskiej Partii Pracy. H. Wilsona w Hamburgu, rzecznik frakcji parlamentarnej CDU/CSU w Bundestagu oświadczył, że partie te nie uważają strefy rozrzedzonych zbrojeń w Europie środkowej za środek do rozwiązania problemu niemieckiego. Posunięcie takie — zdaniem rzecznika — faworyzowałoby jedynie Wschód. Korespondenci „Trybuny” donoszą Nowy obiekt dk pogotowie! ratunkowego BYDGOSZCZ. Bydgoska sta cja pogotowia ratunkowego otrzyma duży, nowocześnie wyposażony obiekt do swojej dyspozycji W nowym gmachu czynne będą liczne gabinety lekarskie i zabiegowe, mała sala operacyjna, w której przeprowadzane będą niecierpiące zwłoki operacje, apteka itp. Znajdzie tu także wygodne pomieszczenie Wojewódzka Stacja Krwiodawstwa W sąsiedztwie stacji wybudowane zostaną obiekty zaplecza gospodarczego, a m. in. garaże dla karetek pogotowia i własne zakłady remontowe. (k. ch.) Z Pafawaqu na Bliski Wschód „JfcKOCLAW. Z taśm montażowych ...Pafawagu” schodzą pierwsze wagony zamówione p1"TM” T.ralr YSjĘ speca irlc wagony kryte^/do przewozu owiec, owoców, bydła. Posiadają urządzenia chłodnicze. Zawarto już także umowę na dostawę do tego państwa wagonów pocztowych, sypialnych i salonek. W tych dniach odejdą także pierwsze , wggląrki. h dużej bc liczącej loOO satuki serii dla Węgier. \ / (jnj W hołdzie poległym w obronie ojczyzny i 31 sierpnia br. — w przededniu 24 rocznicy najazdu hitlerowskiego na Polskę i wybuchu II wojny światowej społeczeństwo naszego kraju oddało hołd poległym w obronie ojczyzny 1 w walkach o jej wyzwolenie. Na cmentarzach wojskowych i pod pomnikami, miejscach upamiętnionych walką lub męczeństwem narow du złożono wieńce i kwiaty. Wieczorem odbyły się capstrzyki i apele poległych oraz wiece antywojenne. Liczne rzesze mieszkańców Warszawy zgromadziły się przy Grobie Nieznanego Żołnierza oraz na Cmentarzu — Mauzoleum Żołnierzy Radzieckich. Wartę honorową zaciągnęli żołnierze WP przy głuchym łoskocie werbli,' wieńce złożyły delegacje: KW PZPR, KW ZSL. Stołecznego Komitetu SD, MON, St. Kom. FJN. Rady Narodowej, ZBoWiD, Związku Inwalidów Wojennych, organizacji społecznych, młodzieżowych i warszawskich zakładów pracy Delegacje ZBoWiD i Związku Inwalidów Wojennych złożyły również wieńce na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze żołnierzy poległych w 1939 r. Kilkadziesiąt tysięcy mieszkańców Krakowa wzięło w sobotę udział w wielkim /wiecu antywojennym. Przemówienie wygłosił" 1 sekretarz KW PZPk (Lucjan Motyka.’..... Podjęto rezolucję potępiającą rewizjonistyczne knowania neohitlerowców, domagającą się powszechnego i całkowitego rozbrojenia, normalizacji i stosunków międzynarodowych, zawarcia paktu o nieagresji pomiędzy NATO i państwami Układu Warszawskiego oraz ttąktftui pokojowego z Niemcami. Następnie odbyła się uroczystość przeniesienia prochów by* łych więźniów hi vier owakiego oboKu masowej zagłady w Buclienwaldiaie do mauzoleum oświęcimiaków na Cmentarzu Rakowickim w Krakowie. U stóp pomnika Nieznanego Kołnierza, na grobach żołnierzy radzieckich poległych w walce o oswobodzenie Krakowa oraz pod pomnikiem wolności, delegacje społeczeństwa złożyły wieńce i kwiaty. do W sobotę wyruszył z Krakowa Oświęcimia rajd motorowy zorganizowany przez krakowski oddział 2w. Za w. Metalowców i wojewódzką organizację Ligi Obrony Kraju. Uczestnicy rajou złożyli w Oświęcimiu wieńce i kwiaty pod Śmierci i na dziedzińcu bloku 11. Społeczeństwo Łodzi i ziemi łódzkiej oddało w sobotę hołd pamięci ofiar drugiej wojny światowej, i barbarzyństwa okupanta, IV godzinach popołudniowych 31 sierpnia br. u s«.óy pomnika ßTSTerrrwa Broni w parka Poniatowskiego, w Mauzoleum w Radogoszczu, gdzie w przeddzień wyzwolenia Łodzi hitlerowcy żywcem spalili 2 tysiące więźniów, przy płycie Nieśni nego Żołnierza oraz grobach żołnierzy polskfch i ladi^eckrch poiegiych w walce o wolność ziemi łódzkiej złożone zostały wieńce i kwiaty oraz zaciągnięte warty honorowe. W wielu zakładach pracy, świetlicach i domach kultury odbyły się spotkania ludności z przedstawicielami WP. Ulicami Gdańska przeszedł w godzinach popołudniowych uroczysty pochód. Wzięli w nim udział kompania honorowa Marynarki Wojennej i WP, członkowie ZBoWiD. delegacje załóg zakładów przemysłowych i mieszkańcy Trójmiasta. Przed historycznym gmachem Poczty Gdańskiej, u stóp pomnika Czołgistów w Alei Zwycięstwa oraz przy obelisku Harcerskim złożono wieńce. Wieczorem przed wsławionym bohaterska obroną jego załogi, gmachem poczty odbył się wiec, podczas którego pamiętne dni września 3939 r. przypomniał poseł ns sejm Leon Lendzion. (Dokończenie no str. 6) 1 u a u g u r a c j a „Warszawskiego Września” y ’ sobotę Przewodniczący Prezydium' ST? RN — Janusz, Ząrsycki wygłosiłw progra - mie I Polskiego Radia oraz przed kamerami " telewizji przemówienie inaugurujgee qb_ chody miesiąca. ..Kudowy Warszawy — „Warszawskiego Września”. W przemówieniu T. omówił przemiany, jakie Zarzycki zachodzą w krajobrazie dzisiejszej stoicy, a głównie — w zabudowie warszawskiego centrum. Podkreślił znaczenie przebudowy arterii warszawskich oraz ważnych Jłja usprawnienia komunikacj‘ inwestycji kolejowych, budowanych w obrębie miasta, a. także pomyślne zniuny, jaktc zaszły w sytuacji mieszkaniowej warszawiaków. Wspominając o trudnościach, jakie przeżywa, miaslo, przedstawił równiż środki, które przyczynia się do Ich uaimięcia. Przewodniczący Prezydium St. RN — omówił również program obchodów „Warszawskiego Września*’, który jak zwykł-» otrzyma bogatą „oprawę” — w postaci atrakcyjnych imprez kulturalnych. (PAP) j Nowa Warszawa, widok z Placu Dzierżyńskiego na wysokościowce Ale! Świerczewskiego Foto CAF — Sokołowski „Gorąca linia"' oddana do użytku MOSKWA (PAP). Jak podaje TASS, w sobotę o godzinie 10 (czasu warszawskiego* oddano do użytku linię dalekopisową, łączącą bezpośrednio Kreml z Białym Domem. „Gorącą linię” Moskwa — Waszyngton uruchomiono zgodnie z porozumieniem osiągniętym 20 czerwca br. w Genewie przez przedstawicieli ZSRR USA. Linia ma ułatwić przyi wódcom obu mocarstw szybkie skomunikowanie się w razie nagłej potrzeby. WASZYNGTON (PAP). — Rzecznik departamentu obrony zakomunikował w sobotę, że „gorąca linia” bezpośredniej łączności między Białym Domem a Kremlem została już pomyślnie wypróbowana i jest gotowa do komunikacji. W NUMERZE K. ZIELIŃSKA „SmmkKCs" (Sorawy i ludzie) Istotne , problemy mchu komunistycznego (Nowy numer ..Nowych Dróg”) ZB. ŁAKOMSKI Mikt się nii zdziwił (Rozmyślania na sali sadowej) R. SZYDŁOWSKI Sopockie Juto teatralna A. WITKOWSKI Z notatnika klienta & Z. ERO MA REK Podarunek dla nieznajomej (Korespondencja własna z USA) Dziś rain. K. Popovic przybywa do Polski Dziś przybywa do Warszawy na zaproszenie ministra spraw zagranicznych PRL A. Rapackiego sekretarz stanu do spraw zagranicznych SFRJ Kocza Popovie. Jak już informowaliśmy — gość jugosłowiański przeprowadzi rozmowy z min. Rapackim i jego pobyt w Polsce trwać będzie do 7 bm. H itlerowskie bomby, które o wrześniowym świcie 1939 roku spadły na pol skie miasta, wybuchały wśród ludzi nie wiedzących, ca się dzieje, szukających wzrokiem biało-czerwonej szachownicy na skrzydłach Junkersów i Messerschmittów. Zdezorientowanych nie tylko dlatego* że był to atak zdradziecki, atak p oprzedzojący wypowiedzenie wojny. Chociaż już .od tygodni linie kolejowe były zapchane wojskowymi eszelonami, chociaż LOPP mobilizowała społeczeństwo do kopania schronów prze. ciwlotniczych - dla ludzi zdezorientowanych przez sanacyjną propagandę i sanacyjną cenzurę, napaść Hitlera stanowiła zaskoczenie. Wielp było ludzi, którzy po prostu nie mogli w to uwierzyć; słowo „wojna” wydawało im się raczej terminem ze słownika politycznego szantażu. ' Wierzono natomiast realność i siłę sojuszu z pańw stwami Europy zachodniej, wierzono, że potencjał militarny Polski wystarczy do skutecznej obrony przed napastnikiem; jeśli nie w sensie „nie oddamy guzika” - to w sensie utrzymania trwałego frontu obronnego na wschodniej granicy Niemiec, który ruszyłby naprzód po sukcesach stworzonego przez aliantów frontu zachodniego. P IERWSZE dni Września unicestwiły to wszystko. Polityka sanacyjnego rządu okazała się bluffem. I ta nie pokerowym, który, przy nastawieniu się na ryzyko, daj« graczowi jakąś szansę, ale bluffem nieudolnym, bo wprowadzającym w błąd własny naród zamiast przeciwnika. Klęska okazała się logiczną i bezpośrednią konsekwencją sanacyjnej polityki, zakładającej, wrogie odcięcie się od jedynego realnego sojusznika w walce przeciwko hitleryzmowi: Związku Radzieckiego; polityki zdradzania żywotnych interesów narodu w imię egoistycznych interesów ; klasowych. Sanacyjni dygnitarze przewieźli swe walizy przez granicę rumuńską, W obliczu klęski naród został pozostawiony samemu sobie. I wtedy właśnie udowodnił, jak wielką posiada siłę moralną, jak ogromne tkwią w nim zasoby ludowego patriotyzmu, który , pcha! do wafki żołr Pierzy w mundurach i bojowników bez mundurów na ulicach miast, który przy braku dowództwa był czynnikiem organizującym spontaniczny opór, Brali w nim ogromny, często decydujący udział ludzie lewicy, komuniści, którzy jak niezapomniany Marian Buczek prosto z więzienia szli na pierwszą linie walki, Mimo przegranej wojny, mimo unicestwienia państwowości - społeczeństwo polskie warzyło, że walka przeciwko najeźdźcy zaczęła się dopiero, a skończyć się musi zwycięstwem, Naród, który po serii hitlerowskich podbojów bez wystrzału przyjął na siebie krwawy ciężar stawienia oporu - po klęsce pozostał niezłamany, niepokonany-W chaosie Września, chaosie tragicznym i bohaterskim, poją. wiły się znamiona istnienia sił, które w niedalekiej przyszłości ukształtować miały oblicze odrodzonej Polski. Bankructwo sanacji, ujawniające jej antynarodowy charakter, stanowiło zarazem kompromitację wszelkiej władzy służącej interesom obsza mi etwa i wielkiego kapitału. W odczuciu szerokich mos Polska przyszłości nie mcgla być państwem innym, niż demokratyczne. Lewicy polskiej, a zwłaszcza ruchowi robotniczemu dawrało to szansę ogromna, i chociaż Wrzesień był tylko początkiem wojny, a na późniejszy bieg wydarzeń wpłynęło wiele innych doświadczeń już wtedy zaczął formować się - grunt dla PPR jako partii walczącej zarazem o wyzwolenie społeczne. Z walki tej nprodzlła się Polska Ludowa, LA pokolenia trzydziesto- 1 tatków Wrzesień jest tylko faktem historycznym, znanym, jak inne, z podręczników i co najwyżej otoczonym atmosfera wspomnień rodzinnych. Ale już dla pokolenia czterdziestolatków kieska wrześniowa pozostaje faktem ważkim granicznym. Nie tylko dlatego że oddziela dwa okresy życia, kończąc epokę, o której mówi się, „przed wojną". Także, a maże przede wszystkim dlatego, że był to fakt brutalnie uświadamiający związek między codziennym życiem, na pozói bardzo odległym, ad tego, cc się nazywa „polityką" i „historią", a biegiem (wydarzeń politycznych w kraju, w Europie na świecie; fakt konkretnie udowadniający zależność losów jednostki od losów ojczyrnv Człowiek, który przeżył Wrzesień, nie będzie się łudził, że „niech na całym świecie wojna, byle nasza wieś spokojna”, Każde, bliższe czy dalsze ognisko napięcia w świecie będzie dla niego zagrożeniem własnego domu, a sprawy kraju własnymi sprawami. Każda walka o postęp i wolność, choćby toczona na antypodach, będzie go angażować emocjonalnie. Pozycja ojczyzny w międzynarodowym układzie sił będzie dla niego sprawą nieledwie rodzima HIT TRZESN IOWĘ doświadcze- YY nia stały się jakby soczewką, przez którą dojrzałe pokolenie patrzy na międzynarodową pozycję Polski. Tak oglądany obraz jest ostry i jednoznaczny: w wyniku polityki, jaką od początku swego istnienia prowadzi nasza partia, niemożliwe Września, stało się powtórzenie Niemożliwe zarówno w odniesieniu do Polski, jak do jakiegokolwiek innego kraju naszego obozu. I to bynajmniej nie dlatego, żeby ogniska agresji zniknęły z politycznej mapy Europy, bo przecież działalność odwetowców i militarystów zza Laby wciąż budzi nie tylko w naszym kraju — uzasadnione zaniepokojenie i sprzeciw. Dlatego, że nasza pozycja w międzynarodowym układzie sił dzięki własnemu rozwojowi dzięki przynależności do świata i socjalizmu — jest pewna i trwała. Klęska wrześniowa byfa bolesną i pamiętną lekcją historii, Wyciągnęliśmy z niej właściwe wnioski Doświadczenia września D