Podhradczky József: Béla király névtelen jegyzőjének idejekora és hitelessége. Oklevelek, egykoru és közelkoru kutfők szerint (Buda, 1861)
VI. Az Esküvésökről
141 mondja IV. Béla király 1238-dik évi levelében Cod. Dipl. IV, 1, 105. „Quod, cum regimine per successionem ad nos, sicut Deo placuit, devoluto, superfluas et inutiles Donationes, temporibus piae memoriae Andreae patris nostri, nec non felicis recordationis Emerici, Regum Hungariae illustrium factas, per quas ius Coronae Regiae pene penitus erat annulatum, de charissimi fratris nostri Colomanni Regis et Ducis totius Sclavoniae voluntate, ac de Praelatorum , omnium Baronum nostrorum, nec non totius Regni nostri consilio et consensu decrevissemus revocandas, utpote, quae sine gravi Regiae dignitatis periculo, non poterant tolerari.“ Nyilván kitetszik ezekből, hogy a fejedelem saját ügyében, udvara fentartására néző dolgokban sem rendelkezhetett az urak és nemesek beleegyezése nélkül. A fő nemesség vagy is az úri kar teve a királyi tanácsot Szent Istvánnak Törvénye, jelesen a 6. és 35. fejezetek szerint; ezekről mondja Lib. 1. c. 4. fiához Sz. Imréhez intézett utasításában „Ibi tibi, fili mi! sint Patres et Fratres,“ megtartván a Pragmatica Sanctia e czikkét is mint, Törvénye bevezetésében mondja „Antiquos, et modernos imitantes augustos , decretali meditatione statuimus genti nostrae.“ A „decretali meditatione“ kifejezés jelentését már megfejtettük a Pragmatica Sanctio értelmezésében. — Ők mindenkor részt vettek és vehettek a fejedelem tanácsában, ha vele voltak. Elég legyen itt közönségesen a törvényeink, és okleveleink záradékaira hivatkozni. A most országlé fölséges ház is arra kötelezi magát, hogy egyedül a Magyarok befolyásával fogja az országot kormányozni, mert Thucidides szerint „Consiliarii gente dispares, nihil in communem Reipublicae salutem consulunt.“ Az az: mindegyik nemzet maga szokásait becsülvén, szereti azokat idegenekre is erőszakolni; ezért nem avatkozhat egy idegen tanács más nemzet kormányába. „Maximilianus etc. Magnifice fidelis nobis directe. Quomam non minus cum Nos Viennae praesentes esse continget, quam vero nunc, dum Nobis a regno nostro Hungariae absentibus, Serenissimum principem D. Carolum Austriae Archiducem etc. fratrem nostrum charissimum ibidem, loco nostri relinquimus, semper aliquos ex Consiliariis nostris hungaris tam Praelatis, quam etiam Baronibus, quibuscum emergentes quasi in dies res et negocia hungarica trademus, penes Nos, et in nostra absentia penes illius Serenitatem esse, atque residere volumus. Constituimus certum ordinem, secundum quem aliquot ex Praelatis, et Baronibus successive in Curiam veniant, expletoque ibiter eos trium mensium spatio, alii in locum ipsorum succedant. Praeterea, cum Judiciorum quoque cele-