Zolnai Gyula: Magyar oklevél-szótár – Pótlék a Magyar nyelvtörténeti szótárhoz

K - KÖNYVECSKE - KÖNYVES - KÖPCÖS - KÖPŐ - KÖPÖLLŐ - KÖPÖNYEG - KÖPŰ - KÖPÜLŐ - KÖRC LEGYEZŐ - KŐRES - KŐRIS - KÖRMES - KÖRMÖS

537 KÖNYVECSKE- KŐRIS KÖRMES—KÖRMÖS 538 «compactor» népetymologiája] (Debrét., Zoltai Lajos közlése). [Vö. könyv-pektor MTsz.] KÖNYVECSKE: libellus, codicillus, büchlein NySz. 1556: Eg kys könwechkr kyn nolcz ezwst boglár wagion (OL. Nád. 48). |Vö. jegyzo-köny­vecske.] KÖNYVES: habens libros NySz.; [bücher habend], 1282 k. : Qunwes enim Kalman est vocatus cum libros habebat in quibus ut episcopus legebat suas horas (Kézai, 1. FontDom. 1/2. 88). KÖPCÖS?: solidus, membrosus, carnosus, crassus; stark, feist, wol gegliedet, fleischicht, dick NySz. 1509: Gregorio Kopclios [a. m. köpcös v. kapcsos?] (Lelesz Acta 117/18). KÖPŐ, 1. köpű. KÖFÖLLŐ, 1. vaj-köpülő. KÖPÖNYEG, köpenyeg, köpenyek : penula, lacerna, impluvia, dhlaena, pluviale , regenmantel, reisemantel NySz. 1494 k. : Kepenyegh et aranpartha vinarum IIII (OL. I). 30244). 1510 k.: Ad Oculos Equorum wlgo kepanyekh [igy] emi (uo. 26251). 1520: Vnum kepenyey (uo. 26226). 1529 : Kepenyey. Pokrocz lasnyak Czapa (OL. Nád. 43). 1539 : Vnum pallium kepenek (OL. UC. 75/30). 1544: Czyzma kepenyey (OL. Nád. 40). Vettem két köpöneget, tiz tanizrat (uo. 41). 1546 : Eg twrbat es eg kepenyeget (uo. 42). 1547 : Attam köpeneghet kettőt (uo. 48). KÖPŐ, köpő: trulla, wasserwanne, waschfass NySz. (1. jel.) 1504: Ambrosius Kewpew (Múz. Kállay). 1559 : Dolia lignea köpő vocata (OL. Nád. 48). 1587 : Eg köpő, eg saythar (OL. UC. 12/42 . ]Vö­­lőcs­, méh , vaj-köpű.] köpű-méz : [mel unius alvei; ein bienenkorb voll honig]. 1700: Méh Dézmábél [olv.-ból]. Köpüméz No 1­fl. 1.50 (Adal Templom Tört. V. évf. 17). KÖPÜLŐ, köpőllő, 1. vaj-köpülő. KÖRC-LEGYEZŐ : [leschwedel ?]. 1643: Eggy körez legyezeö [kovácsmühelyben] (OL. Instr. 42). [NB. Gazdtört Szemle VI.126. 1. hibásan «hegyező».[ [Vö. kovács-kör­.| KŐRES, 1. kőris. KŐRIS, kërös? kőrës, kőrös: fraxinus; esche NySz. («körös» a.) 1055 : Tendens usque ad maguam uiam que dirigitur in keuris [olv. kőrës ?J tue (Pannh. Tih. 1/1). 1093 : Keurisig, hn. (Pannh. 2/A). 1171: De silua keurus incipiens (uo. 27/Mni). 1181: De silua keurus inci­piens (uo. 14/L). 1211: Deinde uenit ad riuulum qui uoca­tur Queurus (Pannh. Tih. 1/5). In loco autem qui dicitur Keurus Tuuh est meta sub fraxino (uo.). Hii sunt vdornici Semes Kereu Sebeh Cesu Kerus [a. m. kő­ris ?] (uo.). [Udvornici] Varau Juben Ruchtu Buhtus Kerus (uo.). In uilla Supoc hii sunt vdornici Reze Vosod Kerus Nuhu (uo.). Hii sunt vduornici Wardau Chendur Gengur Kerus Modorod (uo.). 1223 : Quartus [locus] Bata quintus Funoldi Tupey Tordi, Keurisig Cleti (Pannh. 1/Z). 1229 : In uilla Keurushyg (Pannb. Lib. Rub. 24— 34. 1. 20. sz.). Guza clericus inKeurusheg (uo.). 1233 : Sacerdotum de Samard de Gan de Endréd de Kevrushig de Kerali (Pannh. 29/1). 1237 : Seruos suos et ancillas scilicet Ruscinum Jüan Jnus Kereus Cuuc Vyragus (uo. 62/A). 1240 k.: In villa Kevrus­heyg hec sunt nomina Jobagionum Serde Gregor (uo. 61/8). 1252 : Iacet in longitudine ad nemus Keurus (OL. D. 368). 1252/1326 : Iacet in longitudine ad Nemus Keurus (uo. 2342). 1256/1273 : Pertransiens nemus quod Kurus dicitur Körmend V/5, Káldiana 59). 1258: Iuxta quam est arbor keurus (OL. I). 33713). 1263 : De arbore fraxino que wlgariter keurus nun­cupatur (uo. 33715). 1266 : Silua que dicitur Kalan­querusy (uo. 604). 1269: Inde uadit ad nemorem Keurus uocatum (Pannh. Hitel. 13). Cuiusdam arboris Keurus vocate (Veszpr. 107, Nivig 3, 1. ZalaOkl. 1.54). .1279/1281: Uadit ad quendam locum qui Keuruszék dicitur (Múz.). 1280 : In monte Keurus uocato (Múz. Jankowich). 1285 : Inde procedit uersus orientem ad A'ewwspotokatewyn [a. m. kőris ?] (Múz. Soós). 1291: De condicione Buchariorum nostrorum in Keurusheg oriundos eximendo (Múz.). 1295: In villis Endréd Zamard Keurusheg (Veszpr. 106, Csat 2). Kerusheg, hn. í MonStrig. 11.369). 1299: Peruenit ad aliam arbo­rem keurus (Múz.). Duas arbores Keethkeurus nomi­natas (ZichyOkm. 1.95). 1309 : Ad uallem unam Keureseev nuncupatam (Múz. Jankowich). 1326 : Due arbores keurus (OL. D. 2373). 1327: Possessionem eorum Keuruselu [Vas m.[ vocatam (Múz. Neuhoffer, vö. Csánki: TörtFöldr. 11.768). 1335/1449 : Sub qua­dam arbore wlgo Kewrews vocata (OL. D. 2963, 1. AnjouOkm. III.221). 1342 : Possessionem Keuruseul [a. m. kőris ?] vocatam (Múz.). Ad fluuium Keurusvyzy appellatum (uo.). 1358 : Possessionum et porcionum possessionariorum [így ?] scilicet Zarozou Keurushyg Berey Baluanus Turult Fok Gungus (Pannh. Tih. 1/17). 1401: Keuresiew, hn. (Körmend, Sebesiana 3/16). 1408: Plebanum de Kwrwspatak [a. m. kőris ?] (SzékelyOkl. V.7). 1411: Quandam arborem Kewres dictam (Múz. Kállay). 1426 : Ad radiccm arboris kwrus (Múz. Kis faludy). 1427: Penes arborem Kewres signatam (Lelesz Met. Ung 27). 1452 : Ad vnum montem Hegyeshegh vocatum qui mons in line Kwrwsbercz situs est (OL. D. 31146). 1488: Ad unum lignum keivrews (Múz. Kisfaludy). Ad vnum lignum Kewrws (uo.). kőris-bokor: [dumus fraxineus. fraxinetum; eschen­gebüsch]. 1193: Inde ad keures boeor (OL. D. 27). 1319/1368: Ad quendam rubum wlgo Keurusbokor dictum (uo. 3970). 1431 : Ad rubum Kewresbokor nominatum (Veszpr. 12, Nagypécsöl). 1462: Vnum [fenile] in Kewresbokor (Veszpr. 106, Szentbenedek­alja 3). kőris-erdő : [silva fraxinea ; eschenwald], 1336 : Infra Siluam Keuruslierdeu (OL. D. 30005). 1336/1414: Cuiusdam Silue Kevruserdew (uo. 37278). kőris-fa : fraxinus; esche NySz. (1. jel.) 1269 : Super dumum quod dicitur Keurusfa (Veszpr. 107, Nivig 3). 1274,1338 : Quidam rubus wlgo Keurusfa­kurungh vocatus in medio cuiusdam prati existens (OL. D. 882). 1338/1395 : Ubi existit quidam rubus wlgo Keurusfaknvungh vocatus (Múz. Jankowich). 1347 : Ad duas arbores Magyal et Keurusfa dictas (OL. D. 3909). 1358/1364: Quandam arborem ICevrusfa vocatam (uo 31286). 1454: Peruenit ad aliam arborem Keuresfa vocatam (Körmend, Unyom. 71). 1507 : In quadam arbore Kewrewsfa (OL. D. 32068). KÖRMËS, 1. körmös KÖRMÖS, körmös, körmös: a) ungulatus, grosse nagel oder klauen habend ; b) fortis, strenuus, kru­ftig, stark, energisch NySz. 1095 : Vinitores Curmes seker chomudi Sap micula deschu scomon monom scumoku manhat (Pannh. 15­06). 1382 : Geor­gio Kermes (Múz. Fejérpataky). 1395 : Michaele Ker­mes dicto (Múz. Kállay). 1420 : Michael Kermes (OL. D. 10875). 1436 : Blasius Kermes (Lelesz Ad­a 53/12). 1500: Nicolao Kewrmes, Laurencio Kewrmes (OL. D. 20956). 1598 : Andreas Kermes (OL. RDecim. Zempl.). [? Ibelyn. szárm.: 1355 : Andrea de Keral­kurmusoly (Körmend, Korlátkő-Appon. 17/797). Vö. Körmösd, hn. CzF. Vö. MTsz.]

Next