Trybuna Ludu, kwiecień 1958 (XI/91-120)
1958-04-01 / nr. 91
2 _______ ,_____________TRYBUNA LUDU_________________________________*______________________________________________________Nr 91 Istnieją obecnie niezbędne warunki dla rozwiązania problemu broni termojądrowej Minister Gromyko rozpoczął twe oświadczenie od stwierdzenia, że ZSRR jest niestety jedynym krajem wśród państw posiadających broń atomową i ■wodorową, który gotów jest niezwłocznie podpisać porozumienie kładące kres doświadczeniom z tą bronią. Zdajemy sobió sprawę, że zaprzestanie tych doświadczeń nie oznaczałoby jeszcze : całkowite, go usunięcia niebezpieczeństwa wojny atomowej. Dlatego też wypówiadając się za zaprzestaniem eksplozji doświadczalnych stwierdzamy jednocześnie wy. raźnie, iż za swój cel główny uważamy porozumienie się innymi krajami w sprawie bezz warunkowego zakazu wszelkich rodzajów broni atomowej i wodorowej, położenia kresu produkcji tej broni i całkowitego zniszczenia istniejących jej zapasów przy odpowiedniej kontroli, Jednakże rządy USA i W, Brytanii! wciąż jeszcze nie chcą się na to zgodzić, chociaż tego rodzaju krok ze strony trzech mocarstw, które stworzyły broń nuklearną, zostałby niewątpliwie powitany z wdzię cznością przez całą ludzkość. Ponieważ nie udaje się chwilowo osiągnąć porozumienia w sprawie zakazu i likwidacji broni nuklearnej, rząd ZSRR widzi następujące wyjście: podjęcie odpowiednich kroków wstępnych, które w większym lub mniejszym stopniu przyczynią się do ocalenia ludzi przed zgubnymi następstwami obecnego wyścigu zbrojeń nuklearnych. Za pierwszy krok w tym kie. runku uważa on właśnie zaprzestanie doświadczeń z bronią atomową i wodorową, K'óś aie rozumie —' pnwifcdiiaJ minister Gromyko — że jeśli do świadczeniom r. bronią atomowa i wodorową nie będzie poiożonj kres, to nie ma nadziei na zahamowanie dalszego wyścigu zbrojeń nuklearnych. Wystarcza przecież, że jedna strona dokonałaby serii próbnych eksplozji, aby druga strona nie chcąc pozostawać « tyle uczyniła na* »miast tu sarno O tym nie wolno zapominał Porozumienie w sprawie zaprzestania doświadczeń atomowych jest obecnie stosunkowo łatwe Jak wiadomo, w miarodajnych kolach USA, aby znaleźć pretekst dla odmowy na zawarcie porozumienia w sprawie zaprzestania doświadczeń nuklearnych, wysuwa sie obecnie twierdzenie, żte celem tych doświadczeń jest skonstruowanie jakichś „czystych” bomb nuklearnych odznaczających Sie mniejszą radioaktywnością Pozostawiając "sumieniu autorów tych wypowiedzi odpowiedź na pytanie, czy można uważać, żć ludziom przyjemniej będzie ginąć od „czystej” bomby wodorowej, gdyby się udało taką wyprodukować, niż od bomby „nieczystej” —■ należy stwierdzić, że te rozważania na temat „czystej” broni nuklearnej mają na celu odwrócenie uwagi od głów nago problemu. Jak słusznie stwierdza oświadczenie opublikowane przez grupę Wybitnych uczonych amerykańskich, ludzkość musi wybierać dziś nie między „czystą” a „nieczystą” bombą wodorową, lecz między wojną atomową a światem uwolnionym od potworności broni nuklearnej, Jeśli zaprzestanie doświadczeń * bronią nuklearna utrudni awanturniczą politykę. Jeśli bedzie Zimnym prysznicem na najbardziej „rozpalone głowy“ w wojsko wych sztabach NATO, to już to jedno będzie wielka wygrana dla sur a wy pokoj-u. Wszak zarówno uczeni. Jak i wojskowi oraz politycy dobrze wiedza, że rozwój broni nuklearnej osiągną» już taki poziom, kiedy wskutek wybuchu J—z bomb może przestać istnieć wodorowych wszystko lub prawie wszystko, co żyje na terytorium dość dużego pod względem rozmiarów państwa europejskiego. Taka jest obecnie sytuacja. Doświadczenia nuklearne szkodliwe są nie tylko dlatego, że zwiększają niebezpieczeństwo wojny z użyciem broni atomowej i wodorowej, Doświadczenia te są niebezpieczne same przez się, ponieważ wywierają szkodliwy wpływ na zdrowie ludzkie, Wprawdzie spotyka się ! taklcb pretendujących do znajomości rzeczy ludzi, zwłaszcza w USA, którzy twierdzą, że niebezpieczeństwo wypływające z doświadczeń nuklearnych nic jest znów tak wielkie. Jak nam się wydaje, nie sa oni szczerzy, Przypuśćmy jednakże, że rzeczywiste rozmiary niebezpieczeństwa, które pociągają za sobą eksperymentalne eksplozje atomowe i wodorowe dla człowieka nie są dokładnie sprecyzowane, że istnieje jedynie wielkie ryzyko, iż1 doświadczenia te w sposób szkodliwy odbiją się na zdrowiu obecnych i przyszłych pokoleń. Przypuśćmy, że prawdopodobieństwo tego stanowi zaledwie 50 lub powiedzmy 25 proc., czy nawet 10 proc. Czyż mamy prawo w tych warunkach nie uwzględniać tego ryzyka, kiedy chodzi o losy milionów ludzi? Gromyko podkreślił: — Porosumienie w sprawie zaprzestania doświadczeń z bronią nuklearną jest obecnie stosunkowo łatwe do osiągnięcia ze względu na to, że broń tego rodzaju istnieje i jest produkowana w chwili obecnej wyłącznie w trzech państwach: w* ZSRR, USA i W. Brytanii. Chodzi więc o to, aby tylko te trzy mocarstwa porozumiały się między sobą i wówczas problem będzie rozstrzygnięty. Nie ma bodajże potrzeby obszernie udowadniać, że jeżeli za jakiś czas liczba krajów produkujących broń nuklearną zwiększy się, to porozumienie w kwestii zaprzestania prób. jak i w ogóle zaprzestania wyścigu zbrojeń nuklearnych, będzie już znacznie trudniejsze. Zaprzestanie doświadczeń z bronią atomową i wodorową — kontynuował Gromyko — może i po winno stać się pierwszym krokiem, pierwszym gestem wzajemnego zaufania między mocarstwami. którego tak oczekują wszystkie narody. NTie ulega wątpliwości, że powszechne zaprzestanie tych doświadczeń wpłynęłoby natychmiast jak najkorzystniej na sytuację międzynarodowy. Przyczyniłoby się ono do usunięcia trapiącej ludzkość groźby wojniy atomowej i utorowałoby drogę do rozwiązania innych zagadnień międzynarodowych, a przede wszystkim innych spraw związanych z rozbrojeniem. Takie oto są przyczyny, które spowodowały, że rząd radziecki traktuje sprawę zaprzestania doświadczeń z bronią atomową i wodorową jako najbardziej palący i nie cierpiący zwłoki nakaz chwili. Właśnie dlatego wśród problemów. jakie rząd radziecki proponuje omówić na konferencji na najwyższym szczeblu, na pierwszym miejscu znajduje się sprawa niezwłocznego zaprzestania doświadczeń z tą bronią. Rząd radziecki przy tym proponuje rozpatrzyć tę sprawę odrębnie, w pierwszej kolejności, nie czekając aż państwa uzgodnią pozostałe zagadnienia związane z rozbrojeniem. Mówca stwierdził dalej, że o zaprzestaniu doświadczeń przei wszystkie państwa posiadające broń nuklearną walczą narody parlamenty 5 rządy wszystkich krajów socjalistycznych. Wytrwale i konsekwentnie domagają sif tego rząd i naród Indii. Z poparciem tego wniosku wy stąpiły oficjalnie w takiej czy innej formie rządy Indonezji, Japonii. Surmy Cejlonu. Zjędnoczonej Republiki Arabskiej, Pakistanu. Iranu, Szwecji. Norwegii, Danii, Finlandii Meksyku i wielu innych krajów O zaprzestaniu doświadczeń jądrowych zaapelowały równie* parlamenty Indonezji, Burmy l Japonii. Sprawa ta nie jest takie obojętna dla narodów krajów kapitalistycznych, posiadających bror nuklearną. ZSRR spodziewa się, że USA i W. Brytania przyłączą się tło jego inicjatywy Podsumowując , p<y^’żsgcć można zadanie dojść* '1 dbę wniófeku, ~'ze zaprzestania prób bronią termojądrową nie tylko z wymaga niezwłocznego rozwiązania, lecz że w chwili obecnej istnieją też niezbędne warunki międzynarodowe, aby problem ten został wreszcie rozwiązany. Bliska jest chwila, gdy rządy mocarstw zachodnich nie będą już w stanie nadal się sprzeciwiać powszechnemu żądaniu położenia kresu takim doświadczeniom. Dążąc do tego, aby w jak najszerszej mierze przyczynić się do osiągnięcia wielkiego celu — wybawienia ludzkości od groźby wojny atomowej, RADA MINISTRÓW ZSRR PRZEDKŁADA RADZIE NAJWYŻSZEJ ZSRR DO ROZPATRZENIA PROPOZYCJĘ, ABY JAKO PIERWSZY KROK NA TEJ DRODZE ZWIĄZEK RADZIECKI W TRYBIE JEDNOSTRONNYM DOKONYWANIA ZAPRZESTAŁ DOŚWIADCZEŃ ZE WSZELKIEGO RODZAJU BRONIĄ ATOMOWĄ I WODOROWĄ. Stawiając tę propozycję ZSRR ma na względzie to, że tego rodzaju szlachetna inicjatywa, odpowiadająca pragnieniu milionów ludzi we wszystkich krajach, przyczyni się do dalszego uzdrowienia sytuacji międzynarodowej i spotka się z odpowiednią reakcją innych państw posiadających broń jądrową i dokonujących z nią prób. O ile państwa te, tj. USA i W. Brytania przyłączą się do inicjatywy ZSRR i ze swej strony powezmą uchwalę o zaprzestaniu doświadczeń z bronią termojądrową, wówczas problem nurtujący głęboko wszystkie narody zostanie wreszcie rozwiązany i wybuchom doświadczalnym broni atomowej i wodorowej zostanie położony wszędzie i na zawsze ostateczny kres. Oczywiście, jeśli rządy innych krajów dysponujących bronią jądrową nie zechcą przyłączyć się do inicjatywy ZSRR. a ich odpowiedzią będzie dokonywanie jak dotychczas wybuchów broni atomowej i wodorowej, wówczas ZSRR zmuszony będzie postępować w kwestii doświadczeń termojądrowych mając na względzie interesy swego bezpieczeństwa. Trzeba stwierdzić — kontynuował Gromyko —- że jeśli organizatorzy wszystkich tych przygotowań wojennych są zdania, iż rozbrojenie również w przyszłości będzię jednostronnie realizowane jedynie przez ZSRR, podczas gdy państwa zachodnie będą zwiększały, swe zbrojenia — ich rachuby są mylne. Rozbrojenie może się opierać jedynie r.a uczciwym porozumieniu, z uwzględnieniem interesów bezpieczeństwa wszystkich stron. Oto dla; czego rząd radziecki, sta- 1 wiając przed. Radą Najwyższą ! ZSRR propozycję w sprawie j jednostronnego zaprzestania w ‘ Związku Radzieckim doświadczeń z bronią atomową i -wodorową, równocześnie się spodziewa, iż . USA i W. Brytania przyłączą się do tej uchwały ZSRR. Militaryści bońscy kroczą drogą Hitlera Konieczność podjęcia zdecydowanych kroków zmierzających do uzdrowienia sytuacji międzynarodowej jest tym pilniejsza, ie na arenie międzynarodowej działają siły, które uparcie pchają świat we wręcz przeciwnym kierunku: nie w kierunku umocnień a zaufania, lecz w kierunku zwiększenia braku zaufania, i wrogości między państwami, ire w* kierunku zaprzestania wyścigu zbrojeń nuklearnych, lecz w kierunku dalszego ich spotęgowania, nie w kierunku pokoju, lecz w'Ojny Przekonującym memento działalności tych sił było poo wzięcie w tych dniach w Bundestagu NRF głosami partii rządowych uchwały upoważniającej rząd NRF do wyposażenia sił zbrojnych Niemiec zachodnich w broń atomową i rakietową. A więc militaryści zachodnio-niemieccy oświadczyli już teraz otwarcie, że za aprobatą swoich partnerów z bloku atlantyckiego wyposażają swą armię w bomby atomowe i rakiety. Byłoby lekkomyślnością nie doceniać niebezpieczeństwa tego kroku podjętego przez rząd NRF. Koła, które decydują o obecnej polityce Niemiec zachodnich, wyraźnie prowadzą ten kraj po tej samej zgubnej drodze, po której kroczyły Niemcy hitlerowskie. Nie wolno zapominać o tym. że NRF — to jedyne państwc europejskie, którego rząd zmierza do zmian obecnych granic w Europie. Jakże w* takich warunkach można ocenić plany wyposażenia armii zachodnio-niemieckiej w broń atomową i rakietową? Można je ocenić jedynie jako wyzwanie rzucone narodom europejskim, a przede wszystkim sąsiadom Niemiec. Usiłując w jakikolwiek sposób usprawiedliwić swoje posunięcia przywódcy obecnej polityki NRF rozpowszechniają wymysły o „niebezpieczeństwie agresji“ ze strony „groźbie światowego ZSRR i o komunizmu“. Znów usiłuje się zatruć Niemców jadem wrogości do ZSRR. jak to czyniono już w Niemczech hitlerowskich. Pamiętacie. źe hitlerowcy przygotowywali się do rozpętania drugiej wojny światowej również wśród wrzawa* propagandy an. tykomunistyczr^ej. ; Węr^śzymj ofiarami ich 'agresji były państwa, które dały się omamić tą propagandą. Zwraca na siebie uwagę fakt, że wyposażeniu Bundeswehry zachodnio-niemieckiej w broń atomową sprzyjają Stany Zjednoczone, których rząd od czasu, gdy narody ZSRR 1 USA wspólnie walczyły przeciwko agresji niemieckiej, dokonał zwrotu o 180 st. 1 obecnie związał swą politykę zagraniczną w sprawach europejskich z odrodzeniem militaryzmu niemieckiego. Deklaracje na temat „bezpieczeństwa“ są w danym wypadku niczym innym jak tylko zasłoną dymną. Nikt nie może zagrażać Niemieckiej Republice Federalnej mimo, iż jej przywódcy czynią Wszystko, aby zaostrzj«ć sytuację w Europie i ze skóry wyłażą, aby ściągnąć na swój kraj jak największe niebezpieczeństwo, Czy ktokolwiek wierzy naprawdę, że w razie w: trącenia Europy w wojnę atomową Niemcy zachodnie, a więc baza clo prowadzenia takiej wojny, miałyby jakieś widoki ratunku? Czyż nie słuszniejsze będzie przypuszczenie, że płomień wojny rakietowo-atomowej zniszczy przede wszystkim obszar Niemiec zachodnich, Dwukrotnie już za życia naszego pokolenia ręka militaryzmu niemieckiego, który rozpętał dwie krwawe wojny światowe, została ucięta i naród niemiecki musiał drogo płacić za zbrodniczą politykę swych władców. Nikt chyba nie będzie przeczył, że jeśii zbrodnia taka będzie dokonana po raz trzeci, to cena, jaką trzeba będzie za to zapłacić, będzie znacznie wyższa. Decyzja wyposażenia Bundeswehry w broń jądrową to pogrzebanie jedności Niemiec Jeśli chodzi o demagogiczne wypowiedzi na temat dążenia do zjednoczenia Niemiec, które towarzyszą przygotowaniom wojennym NRF, to są one czystą hipokryzją. Już przed rokiem rząd radziecki uprzedzał wyraźnie rząd NRF, że wyposażenie Bundeswehry w broń atomową i przekształcenie Niemiec zachodnich w ognisko wojny atomowej -w Europie zadałoby niezmiernie dotkliwy cios sprawie przywrócenia jedności narodu ni emieckiego. Urzeczywistnlenie planu uzbrojenia atomowego NRF w dzisiejszych warunkach oznacza, że jej rząd świadomie uniemożliwia przywrócenie jedności Niemiec. Decyzja wyposażenia Bundeswehry w broń atomową i rakietoyyą to pogrzebanie jedności Niemiec, i powinien o tym wiedzieć każdy obywatel niemiecki. Chcielibyśmy mieć nadzieję że w Niemczech zachodnich zwyciężą w końcu siły, które trzeźwo oceniają sytuację i rozumieją, że jeśli się nie chce doprowadzić narodu niemieckiego, do katastrofy. to jedyna drogą, jaką ina on przed sobą to droga pokoju j przyjaźń z innymi narodami. Dziś można jeszcze zapobiec fatalnemu roz, wojowi wydarzeń. Polityka świadomego oszukiwania Przez długi czas rząd radziecki ostrzegał poważnie rząd NRF. że jego polityka odradzania militaryzmu niemieckiego jest polityka zgubną Nikt nie może zarzucić Związkowi Radzieckiemu, że me uprzedza! w porę Niemieckiej Republiki Federalnej o niebez pieczeństwie, jakie kryje w sobie ta samobójcza polityka. Jednakże przywódcy NBP, którzy związali się mocno z agresywnymi planami NATO, odpowiadali na to wszystko mglistymi uspokajającymi frazesami. Sta raii sie oni przedstawić sprawę w taki sposób, jak gdyby te ostrzeżenia byty zbedne. jak gdyby nie było żadnego niebezpieczeństwa. Aż do ostatniej chwili zaprzeczali samemu Istnieniu planów wyposażenia Bundeswehry w broń atomowa, Już wówczas jasne było, źe te zapewnienia zmierzają do jednego tylko celu — do wprowadzenia w błąd światowej opinii publicznej oraz samych Niemców, do przeforsowania sprawy wyposażenia armii zachodnio - niemieckiej w broń atomową w sposób jak najbardziej dyskretny, aby postawić w ten sposób świat przed faktem dokonanym. Obecne postępowanie rządu NRF całkowicie potwierdza słuszność tej oceny. Była to polityka świadomego o s z u k i w a n i a narodu niemieckiego i narodów innych krajów. Ten i ów — oświadczył Gromyko — usiłuje przedstawić sprawę w ten sposób, jakoby decyzja o atomowym uzbrojeniu Niemiec zachodnich nie była „czymś nadzwyczajnym". żc jest to po prostu jedno z kolejnych posunięć NATO, dc których świat się już przyzwyczaił, a więc nie ma rzekome podstaw do niepokoju. Oczywiście sprawa przedstawia się inaczej. Decyzja o uzbrojeniu Bundeswehry w broń atomowa posiada szczególne znaczenie, albowiem ta broń zagłady trafia do rąk sił, które rozpętały drugą wojnę światową i spowodowały śmierć wielu milionów1 ludzi. Ci, którzy dziś forsują atomowe zbrojenia Bundeswehry — kontynuował Gromyko — przyjmują na siebie tym większą odpowiedzialność przed narodami, ponieważ odbywa się to w okresie prowadzenia rokowań między państwami w sprawie zwołania konferencji na najwyższym szczeblu. Jeśli uzbrojenie atomowe NRF stanie się faktem — wzniesie to nieuchronnie nową przeszkodę na drodze do osiągnięcia porozumienia między państwami w sprawie rozbrojenia, a odpowiedzialność za tn spadnie jak piętno Kaina na rząd Niemiec zachodnich i rządy tych krajów», które inspiru ja ten krok. ^y, ' Wszyscy. % głębokim,, ..’zadowoleniem przyjęliśmy dc wiadomości stanowcze oświadczenie protestacyjne wobec uzbrajania Bundeswehry w broń atomową i rakietową złożone przez NRD, Polskę, Czechosłowację i inne kraje socjalistyczne, które zdają sobie w pełni sprawę z niebezpieczeństwa dla sprawy pokoju europejskiego, jakie tkwi w'planach zachodnio-niemieckich militarystów i ich zamorskich protektorów'. Można stwierdzić z całą pewnością, że ZSRR i inne państwa należące do obronnego Układu Warszawskiego wyciągną należyte praktyczne wnio. ski i poczynią niezbędne kroki wypływające z sytuacji, jaka sic kształtuje, Oświadczenie min. A. Gromyki PARYSKU PRIMA APRILIS Rys. C. Ner wińsk Po decyzji Rady \ajwyś,sse ZSRR OLLENHAUER: Jest okazja aby podjąć poważne rokowania BONN (PAP). Przywódca socj aid em okra tów zachodnio-niemieckich oświadczył w poniedziałek nawiązując do zapowiedzi ZSRR jednostronnego zaprzestania doświadczeń z bronią atomową i wodorową, iż fakt ten przyniesie odprężenie w sytuacji międzynarodowej. Zachód — powiedział Ollenhauer — korzystając z tej okazji powinien podjąć poważne rokowania z ZSRR aby doprowadzić do zawarcia porozumienia w sprawie rezygnacji doświadczalnych eksplozji. Po jedz nostronnym oświadczeniu ZSRR powinno nastąpić porozumienie zobowiązujące do tego obie strony Wypowiedź Stevensons NOWY JORK (PAP). W wywiadzie udzielonym telewizji a - merykańskiej przywódca partii demokratycznej Adlai Stevenson oświadczył, że USA straciły okazję wystąpienia z inicjatywą w kwestii zaprzestania prób z bronią termojądrową. Inicjatywę tę może obecnie podjąć ZSRR ze szkodą moralną dla USA. Stevenson przypomniał, iż podczas kampanii wyborczej w roku 1836, kiedy kandydował na stanowisko prezydenta USA, wysunął hasło przerwania doświadczeń nuklearnych. Gdyby USA — powiedział Stevenson — hasło to podjęły, cieszyłyby się dziś dużo większym autorytetem w krajach, które nie posiadają broni atomowej. Głos radzieckiego parlamentu Parlament Związku Radzieckiego powziął wczoraj uchwałę, przedlożouą w imieniu KC KPZR i Rady Ministrów przez posła Gromykę. o jednostronnym zaprzestaniu doświadczeń bronią atomową i wodorową. z Trudno przecenić znaczenie tego pokojowego wezwania, które rozległo się ze stolicy jednego z najpotężniejszych mocarstw świata; rozległo się także ważkie ostrzeżenie przed zamierzonym atomowym uzbrojeniem Bundeswehry. Oba te problemy są sprawami najwyższej wagi dla bezpieczeństwa Europy i świata. Wszystko, co dotychczas kojarzyło się z terminem broni nuklearnej, oznaczało tylko i wyłącznie jej rozwój. PO RAZ PIERWSZY od chwili wynalezienia tej ultraniszczycieiskiej broni dokonano kroku w PRZECIWNYM kierunku: decyzja ZSRR jest pierwszym w ś wiecie praktycznym posunięciem, otwierającym drogę do wyeliminowania broni jądrowej z wojskowyćh arsenałów. Związek Radziecki czynem dowiódł, jak cenna sprawa uchronienia mu jest świata przed absurdalnym kataklizmem, powziął decyzję, zgodną z pragnieniami wszystkich narodów i rzeczywistymi potrzebami naszego wieku. Kronikarze odnotują, że autorem tej wielkiej, inicjatywy jest państwo socjalistyczne, jeden z niewielu dysponentów broni jądrowej Związek Radziecki proponuje zaprzestać NA ZAWSZE dokonywania prób nuklearnych. Oczywiście, wymagałoby to uczestnictwa w takim zobowiązaniu wszystkich producentów broni jądrowej, a więc także USA i Anglii oraz wszystkich państw; w tym też celu Rada Najwyższa skierowała apel do Kongresu USA i do parlamentu W. Brytanii. Gdyby propozycje te zostały zaakceptowane, można byłoby powiedzieć, żc świat dokonał pierwszego, ważnego kroku w dziedzinie powszechnego ograniczenia zbrojeń. Albowiem GŁÓWNYM cćlem ZSRR pozostaje porozumienie się z innymi krajami w sprawie bezwarunkowego zakazu wszelkich rodzajów broni atomowej wodorowej, zaprzestania proi dukcji tej broni i zniszczenia istniejących jej zapasów przy odpowiedniej kontroli Powszechny zakaz prób jądrowych jest obecnie o tyle łatwiejszy do osiągnięcia, że zależy faktycznie od porozumienia tylko 3 mocarstw Tego rodzaju porozumienie ograniczyłoby liczbę producentów broni więc zmniejszyło nuklearnej, a prawdopodobieństwo wybuchu wojny atomowej i przyczyniłoby się do realnego spadku napięcia politycznego. Ale jest też rzeczą oczywistą, żc jeśli rządy innych krajów „atomowych" nadal będą, mimo wszystko, dokonywać prób z bronią jądrową, ZSRR będzie zmuszony uwzględnić interesy swegc bezpieczeństwa, Zachodnia prasa już od kilku dni zajmowała się zapowiedzianym tow. Gromyki; i oświadczeniem a priori kolportowała swoje, i nie tylko swoje, krytyczne uwagi. Pisano więc, że Związek Radziecki jednostronnie zadeklaruje zaprzestanie doświadczalnych wybuchów, ponieważ właśnie przeprowadzi! serię prób i, że ta jednostronność sprzyja ominięciu międzynarodowej kontroli. Czyżby niektórzy komentatorzy zapomnieli, że ZSRR już trzy lata temu zaproponował porozumienie w sprawie zakazu doświadczeń nuklearnych? I że nikt się na to nie odezwał? Jeśli zaś mowa o kontroli to. po pierwsze, cytowaną serię prób stwierdziła amerykańska Komisja Energii Atomowej, potwierdzając tym ich wykrya walność z wielkich odległości, zatem niejako istnienie „automatycznej“ kontroli. Po wtóre, ZSRR nieraz proponował zorganizowanie międzynarodowej kontroli przestrzegania takiego porozumienia — cóż, kiedy zachodnie mocarstwa nie zgodziły się na samo porozumienie. Jest to jednak rzecz do zrobienia, jeżeli obecnie wyrażą one swoją zgodę na nie. Jednostronnie przerywając próby z bronią jądrową ZSRR dokonał niezwykle doniosłego kroku na drodze do stworzenia klimatu zaufania między narodami i, dodał potężnego bodźca wszystkim ludziom walcząVym o wyeliminowanie broni masowej zagłady Ale istnieją siły przeciwdziałające temu. Mówił o nich tow. Gromyko i, jako na najjaskrawszy przejaw istnienia tycli sil, wskazał ostatnio przyjętą przez Bundestag ucliwalę o atomowym uzbrojeniu Rundeswehry. Słowa, które padły z trybuny Rady Najwyższej ZSRR w sprawie odrodzonego militaryzmu niemieckiego, mają głęboką wymowę. Padły one z ust reprezentanta kraju, który poniósł najcięższe straty w wojnie z, hitlerowskimi agresorami i wyrażały myśl drążącą w pierwszym rzędzie te narody, które — podobnie jak Związek Radziecki — padły ofiarą zaborczości militaryzmu niemieckiego. Jeśli na Zachodzie usiłowano lub zbagatelizować przemilczeć brzemienny w skutki krok podjęty w ub. tygodniu przez kanclerską większość w Bundestagu, to min. Gromyko ukazał całą doniosłość tego wydarzenia. Oddanie broni jądrowej w ręce ludzi, którzy żądają zmiany granic ustalonych w Europie — powiedział tow. Gromyko — to wyzwanie rzucone narodom Europy, a zwłaszcza sąsiadom Niemiec Minister spraw zagranicznych ZSRR zanalizował w szczególności mechanizm działania tych sił, które odbudowują potęgę militaryzmu niemieckiego. Odbywa się to przy pomocy wykalkulowanego postępowania, krok za krokiem polityki świadomego wprowa. dzania w błąd zarówno narodu niemieckiego, jak i narodów innych krajów, Wiele słyszano w ostatnich latach zapewnień, mających uśpić obawy narodów przed niebezpieczeństwem militaryzmu niemieckiego. Niektórym wydawało się, że uczestnictwo NRF w NATO będzie gwarancją przeciwko jego odrodzeniu. Złożono w tym celu nieskończoną ilość oświadczeń. podpisywano nawet uroczyście międzynarodowe układy. A rezultat jest obecnie taki, że zamieniając wszystkie deklaracje i układy w zwykły świstek papieru, Bundestag stawia opinię F.urci py i świata przed faktami dokonanymi: nowa armia zachodnio-niemiecka ma zostać wyposażona w broń atomowowodorową i rakietową Tow. Gromyko podkreśli! szczególnie silnie odpowiedzialność mocarstw zachodnich za dopuszczenie do tegn stanu rzeczy i wskazał na to, że gdyby uchwała Bundestagu została wprowadzona w życie, stanowiłaby nowa przeszkodę na drodze dc osiągnięcia porozumienia w sprawie rozbrojenia między wielkimi mocarstwami. Decyzja Rady Najwyższej ZSRR o zaprzestaniu prób z bronią jądrową i stówa ostrzegające przed atomowym uzbrojeniem Bundeswehry' odbiją się głębokim echem w polskim społeczeństwie. Wszelkie kroki, które zmierzają do oddalenia niebezpieczeństwa wojny atomowej od lndzkości i prowadzą do poprawy bezpieczeństwa Europy spotykają się z gorącą aprobatą naszego narodu. Walka przeciwko śmierci atomowej przybiera na sile w NRF Przedstawiciele DGB u Adenauera i Ollenhauera BONN (PAP). W niedziele odbył się w Hamburgu krajowy zjazd SPD. W uchwalonej rezolucji zjazd wezwał ludność do akcji przeciwko zbrojeniom atomowym. Biuletyn prasowy SPD pisze, że obowiązkiem DGB jest zabranie głosu w obecnej decydującej dla narodu niemieckiego chwili. Związki zawodowe muszą aktywnie uczestniczyć — pisze biuletyn — " walce przeciwko uzbrojeniu sil zbrojnych NRF w broń atomową, prowadzonej poza parlamentem, ponieważ są rzecznikiem szerokich rzesz społeczeństwa. W niedzielę odbyło się w Berlinie zachodnim zebranie na temat „Niebezpieczeństwo atomowe, plan Rapackiego i my“. Zebrani intelektualiści i artyści zachodnio-niemieccy wypowiedzieli się za przeprowadzeniem referendum ludowego w sprawie uzbrojenia Bundeswehry w broń atomową BONN (PAP). Na wspólnym posiedzeniu przedstawicieli zachodnio-niemieckich związków zawodowych, rad zakładowych i inteligencji, które odbyło się w niedzielę we Frankfurcie n/Menam, powstała nowa organizacja pod nazwą „Wspólnota akcji przeciwko zbrojeniom atomowym NRF". Spośród przeszło 100 uczestników zebrania wyłoniono komitet, w skład którego weszli m. in.: zwierzchnik kościoła ewangelickie-go w Hesji Niemoełler oraz inicjatorka apelu 44 uczonych dr Renata Riemeck. BONN (PAP). Jak podaje agencja DPA, kanclerz Adenauer odbył w poniedziałek rozmowę z przewodniczącym zachodnioniemieckich związków zawodowych (DGB) Richterem oraz członkami zarządu DGB. Tematem rozmowy była sprawa uzbrajania Bundeswehry w broń atomową. Spotkanie odbyło się na prośbę przewodniczącego DGB Zarząd DGB konferował w poniedziałek również z przywódcami socjaldemokratów zachodnio - niemieckich Ollenhauerem oraz przewodniczącym grupy parlamentarnej CDU CSU Krone. Zarząd zachodnio - niemieckich związków zawodowych — jak wiadomo — na swym ostatnim posiedzeniu w Hamburgu wypowiedział się przeciwko zbrojeniom atomowym i postanowił organizować wiece i demonstracje protestacyjne wespół z innymi organizacjami politycznymi ł społecznymi. Wynurzenia BONN (PAP). Kwietniowy numer miesięcznika ..Bundeswehr”, oficjalnego organu niemieckiego związku wojskowego potwierdza fakt, że ,,żołnierz Bundesioehry może być zmuszony w celach obronnych do wciągnięcia, również niemieckich miast w otchłań atomowej zagłady”. Ponieważ nieuchronnie musi to wywołać zarówno u wydającego taki rozkaz, jak i u wykonawcy, konflikt sumienia, niezbędne jest obok technicznego przestawienia zbrojeń, także psychologiczne oswojenie żołnierzy z bronią o tak olbrzymiej sile niszczycielskiej. Powinno to być przede wszystkim zadanie tzw. „wewnętrznego kierownictwa”, przy czym „punktem wyjścia dla dyskusji na ten temat musi być świadomość, iż najwyższiyms dobrem jest wolnośę człowieka”. Miesięcznik pisze, iż można było spodziewać się. zbrojeń atomow.ych NRF z tą chwilą, gdy Niemcy zachodnie przystąpiły do NATO. Wynurzenia miesięcznika potwierdzają więc diva fakty, którym kola rządowe usiłowały dotąd przeczyć, a mianowicie, że broń atomowa w wypadku wojny użyta. zostanie również przeciwko ludności i miastom po drugiej stronie Łaby. Po drugie, ii była to sprawa dawne przesądzona. Politycy brytyjscy wypowiadają się za odprężeniem politycznym i wojskowym Należy zaczać od rokowań na temat Planu Rapqc(cięgo — oświadcza brytyjski marszałek lotnictwa BONN (PAP). W Koenigswinter odbyło się tradycyjne spotkanie polityków brytyjskich niemieckich. Udział w nim wzięło ponad 30 przedstawicieli brytyjskich, w tym posłowie do Izby Gmin, h. ambasador brytyjski w Niemczech — John Hynd, b. minister wojny — Bellenger, marszałkowie — lord Harding i John Slessor. Z ramienia Niemiec zachodnich w spotkaniu udział wzięło około IDO osobistości, wśród nich liczni posłowie do Bundestagu, m. in. Richard Jaeger (CSU) i Fritz Frier (SPD), przedstawiciele kól wojskowych, gospodarczych i dziennikarskich Tegoroczne rozmowy odbyły się na temat „disengagement” i wzajemnej zależności. Większość polityków — w tym nawet konserwatyści angielscy — wypowiedziała się w dyskusji za koniecznością politycznego i wojskowego odprężenia. Tylkc przedstawiciele zachodnio - niemieckiej chadecji zajęli zdecydowanie negatywne stanowisko uważając, że „istnieje większe ryzyko niż utrzymanie status quo w Europie“. Nie zdołali oni jednak przeforsować swych poglądów. Duże wrażenie wywołało przemówienie brytyjskiego marszałka lotnictwa — Slessora Myślą przewodnią tego przemowienia była konieczność neutralizacji Niemiec, popartej gwarancją ze strony mocarstw zachodnich. Polityką „disengagement” zacząć należy od rokowań na temat planu Rapackiego. Slessor podkreślił z całym naciskiem, że Niemcy zachodnie nie powinny posiadać broni atomowej. Wystarczy im zupełnie uzbrojenie Bundeswehry w broń konwencjonalna Stanowisko większości uczestników konferencji najdobitniej scharakteryzował przedstawicie) SPD w Bundestagu, Fritz Erler Stwierdził on, że polityka odsunięcia bloków powinna stać się początkiem demobilizacji. W tym celu „należy przyjąć jako podstawę dyskusji plan Rapackiego i nie czekać aż Rosjanie zrezygnują z komunizmu“. Parlament francuski wzywa rząd do uczestnictwa w budowie pomnika w Oświęcimiu PARYŻ (PAP). Francuskie Zgromadzenie Narodowe postanowiło jednogłośnie wezwać rząd, by udzielił w imieniu Francji poparcia moralnego 1 finansowego w sprawach: 1) wzniesienia międzynarodowego pomnika w obozie w Oświęcimiu; 2) stworzenia francuskiej sekcji międzynarodowego muzeum, jakie powstanie w tym obozie; 3) ułatwienia wymiany dokumentów tyczących deportowanych; 4) dążenia do przejęcia przez UNESCO międzynarodowego muzeum w Oświęcimiu. Dzień solidarności z Algierem Manifestacje i wiece w krajach arabskich KAIR (PAP). Ludność syryjskiej części Zjednoczonej Republiki Arabskiej obchodziła w niedzielę dzień solidarności narodem algierskim walczącym z o niepodległość. W auli uniwersytetu syryjskiego odbył się wielki wiee poświęcony Algierii. Przemawiali na nim Szukri Ruatli, przewodniczący Komitetu Wykonawczego do spraw organizacji tygodnia Algierii Sarradż, czołowy syryjski działać? społeczny Aflah i inni. Potępili oni zbrodniczą wojnę kolonizatorów francuskich w Algierii i wezwali narody Azji i Afryki do zjednoczenia się w walce przeciw'ko imperializmowi do udzieleni! wszechstronnej pomocy i poparcia patriotom algierskim. W Damaszku i inrrych miastach syryjskich odbyły się masowe wiece i manifestacje na. znak solidarności z walką narodu algierskiego. W miastach Libanu — Bejrucie, Tripoli, Sajdzie, Baaibeku i innych ludność manifestowała na masowych wiecach solidarność z walką narodu algierskiago. Naród Libii podczas wieców i manifestacji wyraził poparcie dla walki narodu algierskiego. Londyńskie rozmowy Hammarskjoelda LONDYN (PAP). W Foreign Office rozpoczęły się w poniedziałek rozmowy między sekretarzem generalnym ONZ Dag Hammarskjoeldem a ministrem spraw zagranicznych Selwyn Lloydem. Korespondent AFP przypuszcza, że Hammarskjoeld, który przybył do Londynu z Moskwy, przedstawił już członkom gabinćtu brytyjskiego radziecki punkt widzenia w sprawie podjęcia rokowań rozbrojeniowych”. Polska delegacja w Szanghaju Jaroszewiczem na czele zapoznawała się z przemysłem największego miasta Chin — Szanghaju. Przed południem delegacja polska udała się do stoczni, której zwiedzenie poprzedziły szczegółowe informacje o jej rozwoju, udzielone przez dyrektora i głównego inżyniera. Ponieważ tego dnia miało nastąpić wodowanie jednego ze zbudowanych w stoczni statków, dyrektor prosił wicepremiera Jaroszewicza o dokonanie uroczystego aktu wodowania. W drodze powrotnej ze stoczni minister handlu zagranicznego PRL, Trąmpczyński, zwiedził wraz z konsulem Biernackim przygotowany do otwarcia salon polskich wyrobów przemysłowych. W godzinach popołudniowych delegacja polska zwiedzała olbrzymią wystawę przemysłu Szänghaju SZANGHAJ (PAP). W poniedziałek 31 marca polska delegacja rządową z wicepremiererr