Palásthy Pál szerk.: Religio, 1865. 2. félév
35. szám
Megjelenik e lap hetenkint kétszer : szerdán és szombaton. — Az előfizetési díj félévre, postán küldéssel 5 frt. 25 kr., Előfizethetni minden cs. k. postahivatalnál, s Pesten a szerkesztőnél (Lipótutcza 19. sz.) s Kocsi Sándor nyomdai irodájában, (haltér és aldunasor sarkán, 9. sz. a.) helyben 4 frt. .90 kr, o. é. RELIGIO. KATH. EGYHÁZI, S IRODALMI FOLYÓIRAT. Pesten, october 28-án. S5. II. Félév. 1865 TARTALOM : A bibornok és herczegprimás ö eminentiájának beszédje az esztergomi uj papnevelde megnyitásánál. — Egyházi tudósítások. — Szentszéki határozat. — Irodalom. — Vegyesek. A bibornok és herczegprimás ő eminentiájának beszedje az esztergomi uj papnevelde megnyitásánál. (Vége.) Pia haec tantorum ex omni classe Maeceiiatum in literas cumprimis sacras liberalitas, uberrimos in ecclesia hungaricaproduxit fructus ; educando viros, qui eruditionis laude insignes, sicut Ecclesiae Dei pro exaltatione, ita huinano generi pro felicitatione serviebant. Sit tibi pater misericordiarum, Deus coeli et terrae eapropter laus, honor, et perenni s gratiarum actio ! Fructus tarnen hi rarescere, immo fere penitus deficere coeperunt, flebili quoque carmine deplorati, cum exordio saeculi XVI; quo Turcarum potestas in magnam nimis regni huius pure catholici partem dilatata, et sanguineis lacrimis deflenda religionis reformatio in Germania, pro maximo generis humani malo orta et propagata est ! Adolescentes enim novitate principiorum abrepti, eaque ab ore doctorum (qui horum auctores erant) excipiendi desiderio allecti, alii clam, alii aperte in Grermaniam et Helvetiam, Wittenbergam, Tigurum properarunt, et haustam a novatoribus illic doctrinam suo cum reditu praefervide disseminare conati sunt. Perenni damnatione dignam hanc catastrophen lugemus nos, luget totus christianus orbis, et luctu suo provocat nos, ut expugnemus coelum gemitibus inenarrabilibus, quo redeant praevaricatores ad cor, fiatque unum ovile et unus pastor ! Attoniti his, fidei et bonis moribus adversis rerum mutationibus praesules Hungáriáé, omnem pastoralem curam eo imprimis convertebant, ut parte ex una alumnis dioecesium, extra regnum quidem baud alibi quam Romae, Bononiae et Vien nae studiorum gratia commorari indulgeretur, parte vero ex altera in patria nostra seminaria jam existentia ad sufficientiam individuorum sacris ordinibus initiandorum ampliarentur, et ubi non exstiterunt, quo ocyuserigerentur; taliterque succrescentis pubis ecclesiasticae educatio sub vigili ipsorum oculo et immediata superinspectione institueretur, et juvenes in viros catholice perfectos formarentur. Ad consilium hoc optato effectu coronandum, praesules ecclesiarum huius regni fatigari nescia sollicitudine indilate utramque apposuerunt operi manum; permagno impulsu per id quoque ad opportuna praesidia arripienda animati, quod fama tulerit, Romae, in arce veritatis, tractatus de celebrando concilio oecumenico, ad tristes reformationis sequelas minuendas suprimendasque diligenter asservari, et singulariter de erigendis ubique seminariis consilia agitari: prout effective sessione 23. cap. 18. in concilio Tridenti celebrato objectum hoc in tota sua extensione decisum exstitit. — Ne gloriosorum factorum circa seminaria a tempore concilii huius per antistites Hungáriáé positorum recensione patientiam vestram A. 0. fatigem, adhuc ea solummodo breviter recensebo, quae metropolim hanc proximius contingunt, quaeve ex sensu gratitudinis, quo in magni nominis antecessores meos feror, silentio praeterire non licet. In capite libri, — in fronte ponere debeo magnum ilium sacerdotem, vere primatem Nicolaum Olahum, archiepiscopum Strigoniensem, qui utprimum Tridentinae leges ad eum perlatae sunt, synodo convocata in ecclesia s. Nicolai Tyrnaviae : cum cathedralis ecclesia nostra Strigoniensis, — scribit Olahus — propter peccata nostra sit in manibus Turcarum. fidei et religionis nostrae hostium), easdem leges publicari fecit. — Cum autem inter has seminariorum erectio tamquam res imprimis ad debellandas haereses idonea, quam maxime urgeretur, immo literis quoque s. Pii V. Pontificis Maximi Olahus ipse, cum omnibus episcopis regni, eatenus instantissime provocaretur, tantum pondus haec 35