Hirnök, 1840. január-december (4. évfolyam, 1-104. szám)
1840-05-18 / 40. szám
eród 11*szám. A’ Hírnök kinevezések’, hivatalos tudósítások’, honi és külföldi politikai hírek’, mindennemű statisticai adatok’, pénzkeret’, piaczi árak’, dunavízállás’ és mindenféle hirdetmények’ minél gyorsabb közlésével; — a’ Számadunk terjedelmesb politicai’s rokon tudományú értekezésekkel, ugyszinte literatúrai, művészeti és közéletbeli jelesebb tünemények’, találmányok’ és intézetek’ ismertetésével foglalkoznak főképen. BIRXtfdK. Szerkeszti ’s kiadja Balogfalvi Orosz József. Május’ 18. 1840. Megjelennek e’ lapok minden hétfőn és csütörtökön. Félévi előfizetés Pozsonyban házhozhordássaal 4 p. fr., postán borítékkal 4 fr. 24 kr. Előfizethetni helyben a’ kiadó tulajdonosnál, sétatéren 749. sz. a., Pesten Füskúti Landerer Lajosnál, kinél a’ hirdetmények ’s a’ szerkesztőséget illető egyéb közlemények is elfogadtatnak. Minden nem-hivatalos leveleknek és közleményeknek bérmentes beküldetése kéretik. T a r t a I o ni. Magyar ország. Országgyűlési tudósítás; püspök-ladányi és laczházi tűzveszély. Francziaország. Telegraff tudósítások Toulonból. Napoleon halálnapjának ünnepe ; követkamarai ülések. Spanyolország. Telegrafi tudósítások Bayonnéból; hadimunkálatok Arragoniában; új fegyverkezés a’ baski tartományokban és Navarrában; részletek a’ cataloniai utolsó csatákról; Palillos carlosi főnök’ előnyomulása. Egyiptom. A’ basa’ palotájában mirigykor üt ki; a’ damaskusi zsidók elleni vizsgálat folyamatban. Hírlapi szemle. Hirdetések. Magyarország és Erdély. A’ most múlt országgyűlésen következő törvényt czikkelyek alkottattak: 1. Koronaőr-választás. 2. Ujon- 07.ok’ adása. 3. Élelmezési tárgy. 4. Dunaszabályozás. 5. A’ büntetőtörvénykönyv’ tárgyában. 6. A’ magyar nyelv’ ügyében. 7. Az urbér’ tárgyában. 8. A’jobbágyok’örökösödése iránt. 9. A’ mezei rendőrségről. 10. A’ vizekről és csatornákról. 11. A’ szóbeli perekről. 12. Az ítéleteknek okokkali támogatásáról. 13. Világos örökösödésről. 14. Polgárok által teendő végrendeletekről. 15. A’ váltótörvénykönyv. 16. A’ kereskedőkről. 17. A’ gyártókról. 18. A’ közkereseti társaságokról. 19. A’ kereskedői testületekről és alkuszokról. 20. A’ fuvarosokról. 21. A’ követeléseknek be- és kitáblázásáról. 22. A’ csődületről. 23. Az ügyészi és teljes hatalmú biztosi vallásokról. 24. A’ pereknek a’ Királyi-Tábla előtti folytatásáról. 25. A’ horvátországi Kerületi-Tábla előtt lefolyó némelly pereknek a’ Báni-Táblára tett áttételéről. 26. Az egyházi személyek’ értékéről. 27. A’ zár alá-vételekről. 28. A’ jászoknak helypénztőli felmentetése iránt. 29. A’ zsidókról. 30. Öszvesítési pernek a’jászok és kunoknál leendő behozataláról. 31. Hasonló a’ hajdúkerületre nézve. 32. A’ mosonyi határbeli biztosság iránt. 33. A’ mármarosi biztosság iránt. 34. Határbeli biztosságról Erdély felé. 35. Az országos biztosságoknak kiegészítése iránt. 36. Zsiva tájéka ’s a’ t. iránt. 37. Hont és nógrádi szőlőkről. 38. Duna-tiszai csatornáról. 39. Budapesti hídról. 40. Triesti vasútról. 41. Alagovich’ alapítványáról. 42. A’ magyar tudós társaság’ részére tett ajánlatról. 43. Ludoviceára tett ajánlásokról. 44. A’ pesti magyar színházról. 45. Országgyűlési költségek. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. Honosítások. 55. Mack Ignácz’ ajánlása. A’ Hírnök' múlt számában említett beszédek következők : I. Az Őfelségek’ üdvözlésére rendelt országos küldöttség’szónokának Vyrker László egri érsek ő exc. a’ kir. Felséghez intézett üdvözlő beszéde. Felséges Császár és ap. Király, legkegyelmesebb Urunk! Forró óhajtásunk teljesült, örömünk legmagasb fokát elérte. Felségedet csak néhány napok előtt kijelentett kegyelmes ígéretéhez képest jelenleg ismét hív magyarjai’ körében, az édes hon’ áldott kebelében, magas királyi személyében üdvözölhetni van szerencsénk. — Felségednek eme’ szerencsés megérkeztéből eredeti határtalan örömérzelmeiket ’s köteles jobbágyi hódolatukat kívánták általunk Magyarország’ ’s a’ kapcsolatos Részek’ országosan együtt lévő hű Bendes királyi Felséged’ kegyes színe előtt nyilványítni. — Szinte egy év tűnt le a’ gyorsan haladó idők’ során, mióta Felséged a’ jelen országgyűlést személyesen megnyitni méltóztatott; ’s ime elérkezett a’ kegyelmesen kitűzött határidő, a’midőn országos tanácskozásaink’ tiszta eredménye: — a’ haza’ boldogítását’, a’ nemzet’ jövendő virágzásának czélszerít eszközeit ’s az alkotmányos jogok’ állandó fenmaradását tárgyazó uj törvényczikkelyek Felséged’királyi jóváhagyása’s megerősítése által alkotva leendnek. — Méltán örvendenek tehát a’ Magyarhon’ hűt Rendei, méltán örvend az egész nemzet, hogy Urát, Királyát, kinek őseitől örökült magas erényei’ koszorújában a’ Fejdelmek’ ama’ legdicsőbb éke — a’ kegyelem — legfőbb helyet foglal; kinek atyai kormánya alatt a’ béke’ angyala szelíden lebeg a’ virágzásnak indult édes hon felett, — a’ nemzeti ünnepek’ legjelesbikén hű kebelében fogadhatja.— Tartsa meg az ég’ Ura Felségedet, mindenkor kedvező jólétben az évek’hosszú során az emberi kor’legkésőbb határáig; biztosan reményű igy a’ magyar nemzet, hogy jövendő virágzásának Felséged’ bölcs kormánya alatt elvetett termékeny magvai nem sokára közös jólét’ áldott gyümölcseit hozandják létre. — Fogadja Felséged jobbágyi bódulatunkat ’s hű ragaszkodásunkat királyi legmagasb kegyelmével, mellybe küldőinket magunkkal egyetemben továbbá is mély alázatossággal ajánljuk. II. D cs. kir. Felségének erre adott k. válasza. Quod Domini SS. et 00. missione hae — suae erga Me devotionis exhibent specimen, benignissimo animo accipio. Fidem verbi Mei Regii ex asse exolvere svetus, porro quoque curabo, ut dictis Meis semper et facta respondeant. — De quo Dominos SS. et 00. et de Gratia ac Benevolentia Mea hanc simul Deputationen securam esse cupio. III. A’ fen tisztelt érseknek Felséges Királynénkhoz intézett köszöntő beszéde. Felséges Császárné és Királyné, legkegyelmesebb Asszonyunk ! Kettős öröm viradt a’ hű magyar nemzetre : Felséges Királyát ’s ennek elválhatlan társaságában Felségedet, legkegyelesebb Királyné, ját, njolag is szerencséje van üdvözölhetni körében. • Hálaérzéssel fogadják az országosan együtt lévő magyarországi Rendek Felségednek eme’ különös kegyelmét ’s irántok minden alkalommal kitüntetett kegyes vonzalmának emez újabb bizonyságát, ’s Felséged’ szerencsés ide érkeztéből származó tiszta ’s valódi örömüket ’s lelkesedésüket általunk, kik Felséged’ magas királyi színe előtt hódolva állunk, ezennel kinyilatkoztatni sietnek. — Buzgó kívánságát fejezzük tehát ki küldőinknek ’s az egész magyar nemzetnek, midőn forrón óhajtjuk , miszerint az Egek Felségedet, hazánknak legkegyesebb Anyját, a’ legkésőbb korig kívánt jólétben tartsák meg; hogy a’ hű magyar nép illy kegyelemteljes királynéjának anyai utalma alatt az alkotmányos jólét’ édes gyümölcseit békével ’s elégülten élvezhesse. — Nincs már egyéb hátra, hanem hogy Magyarország’ ’s a’ kapcsalatos Részek’ hű kendeit, magunkkal egyetemben, Felségednek legmagasb kegyelmébe mély tisztelettel ajánljuk. IV. Felséges Királynénknak erre adott k. felelete. Verba mea teneritudinem sensus, quo iterata studii charae mihi Gentis erga me testimonia accipio, aequare non possunt — regis Hungáriáé, imo vere Patris consors, novi, Matris in eam — quodam modo — vicem mihi obeundam esse. Necullum dubius mihi aliud officium est, ut quae nobili Genti huic cognationis etiam vinculo juneta, ut Deus res ejus prosperet, ex animo cupio. Ab inelyta verő Deputatione hac, eui pro navata missioni suae opera gratias habeo, ut referre haec Dominis SS. et 00. volit, cnixius peto. K. kir. válaszok: VII. Az országgyűlési költségek’ tárgyában. (Máj. 8.) Sacrae etc. Projectum Legis intuitu expensarum modernae Diaetae instar liberi Oblati per Nobiles Regni praestandarum medio demissae Dominorum SS. et 00. Repraesentationis de 5-ta c. substratum Alterata Suae Majestas Sacr. benignissime approbat, idiomate ciiam latino deducemrum. In reliquo etc. VIII. A’ magyar nyelv’ tárgyában. (Máj. 10.) Sacrae etc. erga Repraesentationem DD. SS. et Donum de 8 a c. Alteratam Suam Majestatem Sacr. in nexu b. Suae de 5 a Maji a. c. Resolutionis Projectum Legis de Lingua hungarica proposition, ad solitam cum Cancellaria Sua Regia Hungarica Concertationem relegare dignatam esse. In reliquo etc. VI. A’ nemzeti színház’ tárgyában. (Máj. 9.) Sacrae etc. Declarationem Dominorum SS. et 00. medio Repraesentationis Eorundem in meríto Articuli de Theatro nationali Pestini erigendo projectati ddo Gae Maji in eo factam, quod Superinspectionem illum, quam Consilium R. L. H. relate ad quaevis in Regno Theatra ex indole sua exercet, in quaestionem vocare prorsus non intenderint, Alteratam Suam Majestatem Sacr. benigne acceptare, neque reliquum esse aliud, quam ut legi infidendae mentioni legalis Consilii R. L. activitatis, praeallatus sensus subnectatur. In reliquo etc. X. A’ k. kir. előadások’ 2-ik pontja’ tárgyában. (Máj. 9.) Sacrae etc. Alterata Sua Majestas Sacr. Projecto Legis circa exmittendam in negotio intertentionis et inquarterisationis militis regnicolarem Deputationem medio demissae Repraesentationis DD. SS. et Conum de 6 a c. substrato, provisionique ibidem circa exmittenda et respective substituenda in casu impedimenti individua benignissime annuit, hoc benignissimo Ejus assensu iibi in ingressu, no item 4-to diserte exponendo. In reliquo etc. XI. A’ kamatok’ kamatjai’ tárgyában. (Máj. 3) Sacrae etc. Posteaquam bonae fidei Creditoribus et per nupernam intuitu articuli 20. 1836. ad acquisitionem etiam Interusuriorum extendendi editam altissimam Resolutionem prospectum haberetur, et vere futura quoque ordinis processualis emendatione securitati eorundem , mediis ordinariis uberius consuli valeret, alterata Sua Majestas Sacr. relate ad substratam Sibi de eo , ut in futurum moxam in ipsis Obligatorialibus Interusuriorum etiam pactami Interusuria valeant, dispositioni articulorum 51. 1715. et 21. 1802. aliarumque Legum benigne insistit, in reliquo etc. XII. Az előleges sérelmek’ és kivánatok’ tárgyában. (Máj. 1.) Sacrae etc. Medio b. Resolutionum Regiarum de 3. Decembris 1835. et 29. Április 1836. alteratam Suam Majestatem Sacr. benignam Suam intuitu gravaminum, et postulatorum, ad quae eae referuntur, mentem, quidve iis, spectata legum sanctimonia, avitaeque Constitutionis systemate, justum aequumve visit? quid porro petritur, — quod bis, altissimisque juribus suis, providentiae denique publicae rationibus , iibi allatis, minus congruat, aut, iis salvis, resolvi per Eandem nondum posset? affatim declarasse, iiisdem provn cohaerenter, Commissione , in consequentiam art. 5. 1830. benigne denominata, cujus nonnulla membra fatis cesserunt, per alteratam Suam .Majestatem Sacr. redintegrata, impertitaque cidem positiva illa inviatione, ut opus suam , facto etiam adminiculorum, in b. Resolutione de 29. Aprilis 1836. indicatorum, usu, ante adhuc proxima Coritia peragat, quo ad eadem meritoria super objecto ejus elargiri Resolutio possit. Quantum ad reliqua, articulum 18: 1741. et 11: 1792. Eandem quam maxime integros esse velle, atque ideo quo ad ipsum quoque arctioris Regni Hungáriáé et Transylvaniae unionis meritum id ipsum , quod none inemnratus articulus 11 : 1792. praecipit, porro quoque observandum desiderare; non tarnen recusare Suam .Majestatem Sacr., ut operata Commissionum limitanearuin, praevia eorundem aítissima approbatione , emu intluxu respectivae Commissionis ad effeclum diriganlur, et super re qualiter consummata proximis Comitiis relalio jiraestelur; —super operatis porro huj us generis, ab aítissima Ejus Resolutione pendentibus, hac mox, atque eadem concernentium Bicasterioruin emensa pertractationem fuerint, subsecutura, interea etiam benigne velle summefatam Suam Majestatem Sacr., ut, quum Praesidcm limitaneae Commissionis versus Galíciám, art. 16: 1827 denominatum, aetas provectior ab obeunda provincia hac arceret, projectum legis circa redintegrationem Commissionis illius Sibi ocyus substernatur ; — quoad Civitatem Segniensem, e militari jurisdictione excorporandam , congrua per Suam Majestatem Sacr. cum eo disposita esse, ut in nexu articuli 11: 1802. denominata per Eandem Commissio subortas circa territórium ejus quaestiones praevie pertractet, subsecutaque super his altissima Decisione adefFectum cxcorporationis procedat; — relate ad terrénum Répás, et diverticulum Kéthely, statui provinciali ac signanter jurisdiction! Comitatus Sümcgiensis reapplicanda, altefatam Suam Majestatem Sacr. benigne disposuisse, ut circa objectum postulati luijus inter concernentia Dicasteria pertractationes ineantur, bisque sibi substratis, b. Resolutionem Suam edituram esse; —• circa futurum portus Segniensis tractamentum congruis dispositionibus ad tempus illud reservatis, dum civitas ejusdem nominis a jurisdictione militari eífective cxcorporata fuerit; illius proinde administratione eousque in statu quo relicta;— de cetero quantum ad Conlinia : Altefatam Suam Majestatam Sacr., ad claros §. 5. art. 18 : 1741, et ex mente hujus, irrefragabilique securitatis externae ratione editas b. Resolutiones Suas Se referre, et quia secundum substratam Sibi sua via relationem b. Resolutioni relate ad nobiles in Confiniis de 21. Junii 1827. ad IV. particularium Croatiae eilitae, satisfactum nec specilicus praevaricationis casus in medium allatus haberetur , hac quoque in parte nihil, quod ulteriorem provisionem deposcat, supercsse : atque id ipsum Eandem quoad reliqua etiam demissae Dominorum SS. et 00. 31.0etobris a. p. Repraesentationis objecta, eo intuitu postremi borúm puncti subnexo, significandum benigne jussisse, — sanctimoniam legum, ac in specie etiam Art. 7: 1715., 26 : 1741. et 5 : 1805., ad quos punctum hoc semet referre videtur, Sibi curae cordique esse , et prout huic contraventum hactcnus non est, ita, ne hoc ipsum dehinc etiam eveniat, altefatam Suam Majestatem Sacr. provisuram esse. — Quibus in reliquo etc. XIII. Az országnak közönséges és különös sérelmei ’s kivánatai iránt. (Apr. 29.) Sacrae etc. Ad demissam Dominorum SS. et 00. ddo. 15. Április a. c. Repraesentationem, qua mediante generalia et nonnullarum Jurisdictionum particularia gravamina et postulata exhibuerunt, Suani Majestatem Sacr. benigne deelarari jusisse: pro éa, qua Sibi legum, ac signanter dispositionis Articuli 13: 17.90J1 eftectus cordi est, constanli cura , in ipsis quoque b. Propositionibus Suis manifestata, editisque una super gravaminibus et postulatis, quae praemissa legali Dicasteriorum pertraelatione semet finaliter determinari patiebantur, suli dato 27. Januarii a. c. Nro. 1669/149 b. Resolutionibus Suis amplius contestata , jure Eandem desideraturam fuisse, ut intercedentis inter gravamina et postulata diseriminis, ordinis item, ut quae de legali tractandorum negotiorum systemate ad dicasterialem spectant viam, aut ex legis positivae defectu sub provisionem Articuli 67: 1790/1. recidunt, eorsum relegarentur, et denique elargitarum jam antea super pluribus objectis b. Resolutionum penitior habita ratio fuisset. Quo facto illi, quae medio praeprovocatae Repraesentationis sistitur, gravaminum et postulatorum seriei suapte múltúm decessurum , quoad residuam verő partem, et justitia Suae Majestatis Sacr. in tollendis gravaminibus, et paterna in placidandis aequis postulatis benignitas clarius apparitura erat. Pro praesenti objectorum illorum situ sequentia esse, quae altefata Sua Majestas Sacr. benigne resolvit: ad Classem I. generáliam Gr avam inum et Postulatorum, ac signanter ad Nrum I. et anni 1836. Classis I-mae 5-tum. In quantum DD. SS. et 00. in merítő regulandi per legem preli se distinctam Repraesentationem substraturos esse declarant, elargienda erga eandem b. Resolutione, specifica quoque puncti luijus objecta, praevia quoad propositam per Comitatum Pestiensem in respectu typographi Trattner querelam, investigandorum investigatione, superanda esse. — Ad Nrum 2-dum : Decisione gravissimarum, in objecto Sisaniano snbversantium inter duas lineas sexus foeminei, quarum una bonis jure capillari inest, — juris quaestionum ad sphaeram agendorum Deputationis per Art. 14-um 1836. in casibus duntaxat planae successionis ordinatae , contra naturam provisionis hujus hand spectante, gravaminis matériám non adesse. — Ad 3., Classis item IV. 6-tum et 14- tum : Quoad cursum postalem bis punctis attactum, rém sub aetuali Dicasteriorum pertractatione constitui, eoque civitatem quoque Késmarkiensem et Trenchiniensem invia-