Trybuna Ludu, wrzesień 1970 (XXII/243-272)
1970-09-27 / nr. 269
Prole,ari““e I 3 T jjr>, i fi ti £\ h , ii r'P i i I KC wszystkich krajów glgll gjg | I | 1 S hi 11 |P?|| j E ^ ^ m 11 pi Polskiej Zjednoczonej — _I Jim.A T M JAJL AA CA NR 269 (7922) ROK XXII WARSZAWA, NIEDZIELA 27 WRZEŚNIA 1970 R. WYDANIE A s Cena 50 gr Działalność* dyplomatyczna wokół kryzysu w Jordanii Arafat w iiairze O Zapowiedz przybycia Husajna da i.RA Nimeiri i Maser krytykują politykę króla Jordania ® Mowy rząd w Ämmanie PARYŻ (PAP). W Jordanii powstał w sobotę nowy rząd pod przewodnictwem Alimeda Tukana. W jego skład weszłc 8 polityków cywilnych oraz czterech wojskowych z poprzedniego gabinetu Dauda który utrzymał się u władzy zaledwie 9 dni. Ahmed Tukan był parokrotnie wicepremierem i pełnił także funkcje ministra różnych resortów. W orędziu przesianym członkom rządu król Husajn wezwał ich, by uczynili wszystko co w ich mocy. aby doprowadzić do normalizacji życia w kraju. Komandosi oskarżają o naruszenie przerwania ognia PARYŻ (PAP). Palestyński Komitet Centralny oświadczył w sobotę wieczorem, że utworzenie nowego rządu w Jordanii nie zmienia dotychczasowego stanowiska komandosów. Sytuacja w Jordanii zmieni się bowiem wówczas, gdy obalona zostanie władza królewska. Komitet Centralny Organizacji Wyzwolenia Palestyny wysuwa oskarżenie, że nawet po podpisaniu przerwania ognia, czołgi armii jordańskiej silnie ostrzeliwały szpital w dzielnicy Amman u Al- Aszrafija. zabijajac rannych. Porwano również lekarzy i pielęgniarki i poddano ich nieludzkim torturom. O godzinie 2 w nocy z piątku na sobotę (czasu warszawskiego: rozgłośnia ,,Głos Komitetu Centralnego Rewolucji Palestyńskiej” w Bagdadzie podała, że wojska królewskie dokonały tej nocy trzech nowych ataków ns obóz uchodźców palestyńskich Wahdat w Ammanie. Korespondenci AFP donoszą, że w sobotę wieczorem w dalszym ciągu dochodziło w Ammanie dc wymiany strzałów między komandosami a armią jordańską. Partyzanci utrzymują się w starym mieście Ammanu i otaczają gmach poczty głównej. Gwałtowne walki w rejonie miasta Zenka PARYŻ (PAP). Biuro informacyjne organizacji Al Fatah w Bejrucie oświadczyło w sobotę w godzinach południo-wych, że tegoż dnia o świcie rozpoczęły się gwałtowne walki na drodze łączącej Amman z Zarką. Siły królewskie zaatakowały tu fedainów, ale zostały odparte. Jordańczycy ponieśli przy tym duże straty. Rozmowy arabskich przywódców Jak podała agencja MENA, w sobotę wieczorem kontynuowane były w Kairze rozmowy między przywódcami krajów arabskich. Trwają one już piąty dzień. Agencja donosi, iż egipski minister Informacji Hajkal konferował w sobotę z przywódcą Palestyńczyków Arafatem, a prezydent Naser spotkał sie z prezydentem Sudanu Nimeirim i premierem Libij Kadafim. Ta sama agencja podała, iż w niedzielę ma przybyć do Kairu król Jordanii Husajn. Arafat potajemnie przybył do Kairu W piątek przybył do Kairu przewodniczący Organizacji Wyzwolenia Palestyny Arafat. Arafat oraz przewodniczący Sudańskiej Rady Rewolucyjnej El-Nimeirj wzięli udział w wieczornym posiedzeniu konferencji przywódców arabskich. Obaj przedstawili obraz sytuacji w Jordanii po przeszło tygodniowych walkach. KAIR (PAP). Kairski dziennik „Al Ahram” podaje, że przywódca palestyńskich komandosów Arafat przedostał się potajemnie z Jordanii, by wziąć udział w kairskim szczycie arabskim. Arafat r* zvh * . ‘2 prezydentem Sudanu Nimeirim Pokojowa misia arabska uważała za swój „naroriowv obowiązek’1 umożliwić Arafatowi wydostanie się z Jordanii, gdzie zorganizowano spisek na jego życie. ( Dok na str 2) V Gmach Ambasady PRL w Ammanie znajdował się / centrum walk PARYŻ (PAP). Korespondenci Agencji France Presse donoszą 2 Ammanu, że charge d’affaires ambasady polskiej wraz z żoną i córką a także korespondent Telewizji Polskiej red. Bolesław Nencki przybyli w piątek po południu do hotelu „Jordan” skąd mają być w najbliższym czasie ewakuowani. Gmach ambasady polskiej znalazł się w centrum walk już pierwszego dnia. Ponieważ pierwsze i drugie piętro budynku zostało zniszczone w wyniku ostrzału artyleryjskiego Polacy schronili sie na parterze i byli tam odcięci przez 8 dni. Woda skończyła się po 24 godzinach, a wkrótce zabrakło także żywności. Przez pewien czas pozostało kilka butelek piwa i nieco witamin. Red. Nencki oświadczył dziennikarzom francuskim, że walki w tym rejonie Ammanu trwały nieprzerwanie aż do piątku. Dobre wyniki drożyny polskiej, w Erfurcie Pierwszy dzień lekkoatletycznego trójmeczu NRD — ZSRR — Polska toczącego się na tartanowym stadionie w Ęrfurcie przyniósł prowadzenie zawodników ZSRR w obu meczach. Reprezentanci Polski o 2 pkt wyprzedzili zespół gospodarzy (54:52). Z zawodnikami ZSRR Polacy przegrywają 46:60. Lekkoatleci NRD ustępują swym rywalom z Kraju Rad 47:59. W klasyfikacji meczu kobiet Polska ustępuje NRD o 8 pkt. a ZSRR — o 6 pkt. (Sprawozdanie — na str. 6! Pogróżki izraelskiego szefa sztabu PARYŻ (PAP). Jak dohosl agencja France Presse-, szef sztabu armii izraelskiej, gen. Bar LeV oświadczy} w wywiadzie radiowym z okazji żydowskiego nowego roku, że armia izraelska gotowa jest na „wszelką ewentualność”. Dodał on, że będzie ona interweniowała w Jordanii, jeśli „zmusza ją do tego okoliczności”, jak choćby zajęcie przez komandosów linii wstrzymania ognia. Jak wiadomo, przewiduje to ostatnie porozumienie między komandosami a Husajnem. Bar Lev dodał, że armia izraelska podejmie akcję o innym charakterze niż do tej pory. Nie wyklucza on możliwości podjęcia działań militarnych na wielką skale. Start do biegu na 100 m. Od prawej — Korneluk (ZSRR). Dudziak (Pol.). Schenke (Mlii). Boi row (ZSRR). Cuch (POI.) i (NRD1 Jak widać Dud/i.ik straci! nieco na starcie. Na mecie Eggers Dudziak byl trzeci, CAF — Interphoto Dwie trzecie obszaru Kambodży wyzwolone przez siły patriotyczne Oświadczenie księcia Sihanouka PEKIN (PAP). Jak podaje korespondent Agencji France Presse, w oświadczeniu złożonym wobec przedstawicieli prasy, książę Norodom Sihanouk stwierdził, że siły zbrojne Zjednoczonego Frontu Narodowego Kambodży (FUNK) będą liczyły w końcu br. około 39 tys. żołnierzy i oficerów. Oprócz tego oddziały pomocnicze będą liczyły około lo tys. żołnierzy. Książe Sihanouk przedstawił dziennikarzom mapę Kambodży z zaznaczeniem terenów wyzwolonych, które stanowią obecnie około 2/3 całego obszaru kraju. Na obszarach wyzwolonych przeprowadzamy wybory i tworzymy organy władzy ludowej — oświadczył książę Sihanouk. Ziemia obszarników zostaje podzielona między chłopów. We wsiach, powiatach, miastach i prowincjach władzę sprawują komitety ludowe. Koncentracja wojsk Lon Nela poć Taing Kouk LONDYN (PAP). Jak wynika doniesień z Phnom Penh, w rejoz nie miejscowości Taing Kouk następuje dalsza koncentracja wojsk gen. Lon Nola. Rzecznik wojskowy podał, że w piątek wojska desantowe wkroczyły na tereny tej miejscowości, będącej od 5 dni widownią zaciętych starć z partyzantami. Obecne siły rządowe w tym rejonie zostały wzmocnione dodatkowymi posiłkami 2 tys. żołnierzy i wynoszą około 13 tys. Dowództwo wojsk gen. Lon Nola w dalszym ciągu zamierza przebić się z Taing Kouk do stolicy prowincji Kompong Thom. PO SUKCESIE „ŁUNY-16” Uczeni radzieccy badają grunt księżycowy MOSKWA (PAP). Specjalny korespondent agencji TASS przekazał reportaż z laboratorium, dokąd przywieziony został grunt księżycowy dostarczony na Ziemię przez aparat powrotny radzieckiej automatycznej stacji „Łuna-lS”. W obecności specjalnej komisji państwowej eksperci podpisują protokół o otwarciu „przesyłki z Księżyca”. Rozpoczynają się analizy gruntu księżycowego. Kilka minut przedtem dwaj technicy-laboranci w śnieżnobiałych fartuchach włożyli umocowane do kamery próżniowej gumowe rękawiczki i wydobyli ze specjalnego świdra rdzeń — grunt wy, wysypując go na księżycodługie stalowe korytko. Grunt księżycowy pokrywający powierzchnię „Morza Obfitości” w rejonie lądowania „Łuny-16” stanowi sypki, szarobrązowy pyl. Ale wystarczy oświetlić go silną lampą elektryczną, a zmienia zabarwienie na stalowoszare, a nawet trochę zielonkawe. Gdy tylko kapsuła aparatu powrotnego została dostarczona do laboratorium, rozpoczęła się staranna obróbka jej powierzchni. Kilka godzin zajęła a jeszcze więcej czasu sterylizacja, potrzeba było na usuniecie z kamery próżniowej ostatnich molekuł ziemskiej atmosfery. Potężne pompy usunęły z kamery powietrze, stwarzając warunki próżni kosmicznej. W kilka godzin później kamerę napelnio-no czystym helem, obojętnym gazem nie reagującym z żadną substancją. Przewodniczący państwowej komisji polecił rozpocząć otwieranie kapsuły. Po licznych skomplikowanych operacjach starszy dwóch młodych techników zaz meldował: „Jest grunt! Wszystko wykonano według programu! Świder otwarty! Substancja — na korytku!”. Przewodniczący państwowej komisji i główny konstruktor „Luny 16” podchodzą do wzierników kamery próżniowej, oglądają grunt księżycowy. Następnie do wzierników podchodzą eksperci, współpracownicy uczeni, laboratorium, dziennikarze. Grunt księżycowy leży na stalowym, matowobiałym korytku pokrytym siatką milimetrowej podziałki. Próbka zajmuje równo 350 mm długości korytka. Na taką głębokość wgryzł się w powierzchnię Księżyca świder automatycznej stacji. Specjalny wysłannik TASS opisuje w swym reportażu wygląd wnętrza kamery próżniowej, w której przeprowadzane są badania gruntu księżycowego. Na koniec przytacza on wypowiedź kierownika laboratorium, który stwierdził m. jn., iż próbka gruntu księżycowego przywieziona przez „Łunę-16” ma tym większą wartość naukową, pochodzi ona z okolic znacziż nie oddalonych od miejsc, skąd pochodzą próbki gruntu przywiezione przez kańskich kosmonautów. ameryMamy nadzieję — powiedział uczony — iż analizy próbki pomogą rzucić nowe światło na geologiczne problemy Księżyca. Po upływie terminu „kwarantanny” tu księżycowego próbki grunbędą przekazane licznym instytutom Akademii dokładnego i Nauk ZSRR dla wszechstronnego przebadania. (Wywiad głównego konstruktora „Łuny 16” zamieszczamy na stronie 2) Związkowcy francuscy w Łodzi Spotkanie z aktywem zwitkowym • Przemówienia tew. I. Lsgi-SowMego i G. Sagey ŁÓDŹ. 26 bm. przebywała w ■Łodzi deleaacia oficialna.P,owszechnej Konfederacji Pracy (CGTl z sekretarzem gpńeraT- nym CGT — Georges Seguy. Głównym punktem programu pobytu francuskich gości było spotkanie delegacji CGT z aktywem związkowym Łodzi. W toku spotkania przemówienia wygłosili przewodniczący CRZZ — Ignacy Loga-Sowiński oraz G. Seguy. W godzinach przedpołudniowych goście francuscy w towarzystwie I sekretarza Komitetu Łódzkiego PZPR — Józefa Spychalskiego, sekretarza CRZZ — Ireny Sroczyńskiej i przewodniczącej ZG Zw. Za w. Pracowników Przemyślu Włókienniczego, Odzieżowego ■ i Skórzanego — Barbary Nator-skiej odwiedzili Zakłady Przemysłu Dziewiarskiego „Olimpia” oraz największy w kraju kombinat bawełniany im. „O- brońców Pokoju”. Francuscy związkowcy interesowaii się szczególnie warunkami socjalno-bytowymi załóg. Następnie przedstawiciele CGT zwiedzili miasto i jego nowe dzielnice mieszkaniowe. Po południu w teatrze im. Jaracza odbyło się spotkanie delegacji CGT z aktywem związkowym Łodzi. Spotkanie zagaiła przewodnicząca WKZZ w Łodzi — Anna Mroczkowska, witając serdecznie gości francuskich w imieniu 400-tysięcznej rzeszy łódzkich związkowców i wszystkich mieszkańców wlókniarskiej stolicy. Następnie glos zabrał Ignacy Loga-Sowiński (Skrót przemówienia zamieszczamy na str. 4). Z kolei przemówienie wygłosił Georges Seguy. (Omówienie wystąpienia podajemy na str. 4) Do prezydium spotkania wpłynęły depesze z gorącymi pozdrowieniami dla gości francuskich z życzeniami dalszych sukcesów dla CGT m. in. od załogi kopalni Maurice Thorez w Wałbrzychu, stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni i U- niwersytetu im. Marii Curie-Sklodowskiej w Lublinie. Spotkanie zakończyła część artystyczna w wykonaniu zespołów związkowych. (PAP) Przy pomocy energii jądrowej Program gigantycznych prac inżynieryjnych w ZSRR Wielkie zbiorniki wodne na pustyni Azji Centralnej Informacja na wiedeńskiej konferencji MAEA WIEDEN (PAP) Specjalny wysłannik—EAE-red.—ladeusa Jacewicz pisze z Wiednia: Głównym tematem dyskutowanym na forum obrad wiedeńskiej konferencji nej Międzynarodowej generalAgencji Energii Atomowej, toczących się w pałacu Hofburg, jest system kontroli i gwarancji MAEA w związku z wejściem w życie układu o nierozprzestrzenianiu broni nuklearnej. Z nie mniejszą uwagą śledzone są też postępy prac badawczych i technicznych nad praktycznym wyzyskaniem energii jądra atomu Fascynujące perspektywy otwierają si£ dzięki wprzęgnięciu energii atomowej dc gigantycznych prac inżynieryjnych, o których informację przekazał Międzynarodowej Agencji Atomowej Związek Radziecki. W ZSRR powstał bowiem obszerny wykorzystania energii program jądrowej do budowlanych robót ziemnych oraz w górnictwie. Przykładem inżynieryjnego wykorzystania wybuchów jądrowych może być projektowana budowa zbiorników wodnych na pustynnych obszarach Azji Centralnej Związku Radzieckiego. Jeden taki zbiornik będzie miał pojemność 30 milionów metrów sześciennych. Dla jego eksplodowany zostanie wykonana ładunekyo sile 150 kiloton umieszczony na głębokości 185 m pod ziemią. Prace budowlane rozpoczną się w dwa miesiące po eksplozji i potrwają około 5 miesięcy. Koszt budowy zbiornika będzie półtóra raza mniejszy w porównaniu z tradycyjnie stosowanymi metb^ darni inżynieryjnymi. Inżynieria nuklearna przyjdzie też z pomocą wysychającemu Morzu Kaspijskiemu, którego poziom przez ostatnie 35 lat obniżył się o około 2,5 m. Opracowany został projekt zawrócenia północnych rzek (szczególnie biegu Peczory), dzięki któremu zaspokojone zostanie zapotrzebowanie na wodę centralnych i południowych rejonów Związku Radzieckiego oraz utrzymany dotychczasowy poziom Morza Kaspijskiego. Projekt gigantycznej inwestycji 3—3,5 raza tańszej od realizowanej metodami konwencjonalnymi, przewiduje m. in. przeprowadzenie głębokiego kanału przez dział wodny Peczory i Kolwy. Do uformowania zużyje się 250 jego ładunków nuklearnych umieszczonych na głębokości 150—2S5 m. Podziemne eksplozje nuklearne zostaną też wykorzystane w Związku Radzieckim do eksploatacji złóż ropy naftowej i gazu, których wykorzystanie metodami tradycyjnymi jest nieopłacalne. W sobotę nastąpiła przerwa w obradach plenarnych konferencji generalnej MAEA. Polsko-włoskie Rozmowy w MSZ 26 bm: toczyły się rozmowy poTHiyczne m iędzy delegacjami polskiego i włbśkiegc MSZ, które prowadzili wiceministrowie Spraw Zagranicznych" PRL T Włoch — Adam Willmann i Angelo Salizzoni W rozmowach udział wzięli: — Ze strony polskiej: dyrektorzy departamentów MSZ — Stefan Staniszewski i Józel Czyrek, wicedyrektor departamentu — Stefan Bożym, paczelmk wydziału —_ Mieczy sław Stefański i st. radca — Łazimierz Chodorek. — Ze strony włoskiej: zastępca dyrektora generalnego d'« politycznych w MSZ— minister petnomoony — Gian Luigi Milesi Ferretti, ambasador Włoch w Polsce — Manlio Castronuovo, radcy — Francesco Valiauri i Luigi Vittorio Ferraris oraz I sekretarz Ambasady — Gian Luigi Valenza. W toku rozmów dokonane wymiany poglądów* na temat głównych problemów sytuacji międzynarodowej, a szczególnie sytuacji w Europie oraz omówiono zagadnienia z zakresu współpracy dwustronnej między Polską a Wiochami. W rozmowach szczególną uwagę poświęcono europejskiej konferencji w sprawie bezpieczeństwa i współpracy. Rozmowy przebiegły w atmosferze bezpośredniej i serdecznej, w duchu wzajemnego zrozumienia. (PAP) Gratulacje U Thanta dla przywódców radziecki li NOWY JORK (PAP) W związku z sukcesem radzieckiej stacji kosmicznej „Luna- 16” w piątek Sekretarz Generalny ONZ, U Thant, przesłał depeszę gratulacyjną na ręce przywódców ZSRR. Lot radzieckiej stacji kosmicznej „Łuna-16” — pisze U Thant — po raz pierwszy zademonstrował „możliwości eksploracji Księżyca przy użyciu pojazdów bezzałogowych, co rokuje nadzieje na badanie w przyszłości tymi metodami także innveh planet systemu słonecznego” W laboratorium doświadczalnym Katedry Technologii i Organizacji Budownictwa Politechniki Śląskiej Irwaja badania nad nową technologia produkcji elementów żelbetonowych ścian dla budownictwa mieszkaniowego. Obecnie badania te przechodzą z fazy podstawowej do póltechnicznej. Nowa technologia śląskich naukowców pozwoli na zwiększenie efektów technicznych. Skróci ona cyk] formowania elementów znacznie ponad połowę dzięki eliminacji procesu wibracji i umożliwi natychmiastowe wyjecie z formy gotowego produktu. Pozwoli także na uzyskanie betonów wysokiej jakości przy zastosowaniu gorszego kruszywa, pochodzącego z odpadów przemysłowych oraz poprawę jakości formowanych elementów. Efekty ekonomiczne nowej technologii będą znaczne: zmniejszenie zużycia cementu o ponad 30 proc., kosztów' produkcji — 20 proc.., a nakładów inwestycyjnych o 30 proc. Na zdjęciu: mgr inż. Janusz Szwabowski i technik Bolesław Blicharski bada.ia wytrzymałość próbek betonu prasowanego Fot. CAF — Jakubowski Nowy rok kulturalno-oświatowy Centralne uroczystości w Jaśle z udziałem tow. Wł. Kruczka RZESZÓW. 26 bm. w jednym z największych ośrodków gospodarczo-kulturalnych Podkarpacia — w Jaśle na Rzeszowszczyźnie odbyła się centralna, ogólnopolska inauguracja roku kulturalnooświatowego 1970/71. Na uroczystość przybyli: członek Biura Politycznego KC, I sekretarz KW PZPR w Rzeszowie — Władysław Kruczek, kierownik Wydziału Kultury KC PZPR Wincenty Kraśko, minister Kultury Sztuki Lucjan Motyka, sekrei tarze: NK ZSL — Zygmurit Surowiec i CK SD — Piotr Stefański, przedstawiciele Wojska Polskiego, miejscowych władz i społeczeństwa. Centralne uroczystości inauguracyjne odbyły się w przekazanym w tym dniu. a wzniesionym w czynie Powiatowym Domu społecznym Kultury w Jaśle, mieście niemal całkowicie zrównanym z ziemią przez hitlerowców, a wspaniale odbudowanym w PRL. Dokonując — w ohecności kilku tysięcy mieszkańców miasta — otwarcia nowej placówki Wł. Kruczek stwierdził, iż jest to najpiękniejszy obiekt tego rodzaju na terenie Rzeszowszozyzny. Wl. Kruczek podkreślił, że miesiąc, w którym sie odbywa uroczystość, a takż® jej miejsce — skłaniają do refleksji i spojrzenia wstecz, do wyciągnięcia wniosków z naszej przeszłości. Znajomość niedawnej tragicznej historii i wyniesione z niej doświadczenia oowinnv być źródłem umiłowania kraju i wiedzy o znaczeniu. jakie dla naszego bytu narodowego ma Przyjaźń z Krajem Rad któreeo wojska przed 2S laty wyzwoliły miasto. Nowo otwarta placówka — zwróci! uwage Wt. Kruczek — jest jednym z przvkladöw. jak państw'0 ludow'e donomaga inicjatywie snołecznej. a równocześnie dowodem ułatwienia szerokim rzeszom snoleczeństwa dostępu do nauki i kultury. Po otwarciu uroczystości przez przewodniczącego prezydium WRN — Franciszka Dąbala przemówienie inaugurujące nowy rok kulturalno-oświatowy wygłosił minister Kultury i Sztuki Lucjan Motyka. Podkreślił on m. in. ogromne znaczenie harmonijnego współdziałania gospodarki, techniki, nauki i kultury w realizowaniu celów wytyczonych przez kierownictwo partii. Za najważniejsze zadanie uważamy powszechne rozbudzenie potrzeb kulturalnych i zainteresowania sprawami kultury w całym społeczeństwie, a zwłaszcza aktywny udział w procesach kulturotwórczych robotników i chłopów. Nasze działania mają pobudzać do kształcenia się, podnoszenia kwalifikacji, rozszerzania wiedzy i zainteresowań. Szczególnie ważnego znaczenia — podkreślił mówca — nabiera problem racjonalnej koordynacji działaniach na rzecz upowszechv> nienia kultury. Czołowym działaczom kulturalno-oświatowym, głównie z terenu woj. rzeszowskiego, min. L. Motyka oraz zastępca przewodniczącego Prezydium WRN w Rzeszowie — Józef Rak wręczyli odznaczenia: „Zasłużony Działacz Kultury” i „Zasłużony dla woj. rzeszowskiego” a także nagrody wojewódzkie za upowszechnianie kulturv. W godzinach przedpołudniowych w Rzeszowie Wł. Kruczek, W. Kraśko, L. Motyka spotkali się 2 czołowym aktywem politycznym i kulturalnym województwa. W tym samym dniu w szeregu innych miejscowości Rzeszówszczyzny odbyły się sejmiki organizacji młodzieżowych i społecznych, spotkania aktywu oświatowego i kulturalnego z przedstawicielami władz. Wł. Kruczek i L. Motyka obecni byli przy wmurowaniu aktu erekcyjnego pod budowę — w czynie społecznym — nowej placówki , kulturalnej — średniej szkoły muzycznej w Dębicy. (PAP) Szkoły wyższe w nowym ręko akademickim 3 12 tysięcy indektó Więcej studentów w nowych ośrodkach H UcEeSme w zmodernizowanej postaci H Mowę kierunki i specjalności (Inf. wł.) Zbliża się nowy rok akademicki. We wszystkich szkołach wyższych na studiach dziennych, wieczorowych i zaocznych rozpocznie go 312 tys. studentów. Najwięcej z nich studiować bęcfzie w wyższych uczelniach technicznych, na uniwersytetach i w wyższych szkołach rolniczych. Nowy rok akademicki rozpocznie się we wszystkich województwach. W porównanie z rokiem ubiegłym mniej młodzieży studiować będzie w dużych miastach wydzielonych gdzie odsetek studentów na studiach stacjonarnych maleje o około 5 procent. Wzrasta natomiast liczba studentów w takich województwach, jak katowickie, bydgoskie, koszalińskie, rzeszowskie, olsztyńskie, warszawskie, a więc głównie tam, gdzie do niedawna nie było wyższych uczelni. Na pierwszy rok studiów według dotychczasowych danych przyjęto blisko 37.800 kandydatów. Więcej jest wśród nich młodzieży pochodzenia robotniczo-chłopskiegc (51 proc. podczas gdy w u-a biegłym roku było 49 proc., w uczelniach podległych resortowi oświaty 53 procent!, a mniej kobiet. Stanowią ofce około 45 proc. ogółu studentów pierwszego roku, podczas gdy w ubiegłym roku było ich blisko 49 procent. Po raz pierwszy otworzy swe podwoje Uniwersytet Gdański powstały z połączenia WSE w Sopocie i WSP w Gdańsku ą oprócz tego Uniwersytet Śląski otworzy Studium Nauczycielskie z siedzibą w Sosnowcu. Ponadto Państwowy Instytut Pedagogiki Specjalnej przekształcono w samodzielną placówkę naukowo-dydaktyczną z uprawnieniami wyższej szkoły zawodowej. Istotne zmiany dokonały się w strukturze wyższych uczelni, uruchomiono też nowe kierunki kształcenia i specjalności. Prawie wszystkie wyższe uczelnie zm.eniły swą strukturę z systemu katedr na system instytutowy. W nowej strukturze organizacyjnej rozpocznie pracę 10 politechnik. Wszędzie powołano instytuty x wyjątkiem Politechniki Śląskiej, która przybrała formę dużych katedr, podobnie uniwersytety pracować będą w systemie instytutowym. Uniwersytet Gdański również rozpocznie pracę w nowej formie organizacyjnej. W SGPiS oraz w wyższych szkołach ekonomicznych zmiany te dokonają się w ciągu roku akademickiego. Nową formą organizacyjną w wyższych uczelniach są instytuty uczelniano - przemysłowe. Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego podpisało ostatnio porozumienie z resortami łączności i przemysłu ciężkiego. Efektem tego jest powołanie Instytutu Teleelektroniki i instytutu Inżynierii Materiałowej na Politechnice Warszawskiej oraz Instytutu Wysokoprężnych Silników Okrętowych i Kolejowych na Politechnice Poznańskiej. Placówki te będą współpracowały z resortami przemysłowymi. Oprócz tejro na politechnikach będą pracowały instytuty o charakterze międzyresortowym — Instytut Techniki Jądrowej oraz Instytut Technologii Materiałów Budowlanych i Ceramiki w AGH w Krakowie oraz Instytut Techniki Radiacyjnej na Politechnice Łódzkiej. Instytuty uczelniano-przemysłowe są jedną z form wiązania wyższych uczelni z przemysłem i potrzebami gospodarki. Wyrazem tej tendencji są również nowe kierunki i specjalności na studiach technicznych oraz rolniczo-leśnych. Na dziennych studiach magisterskich Politechniki Śląskiej i Politechniki Poznańskiej nowym kierunkiem będzie organizacja i zarządzanie, a ponadto na Politechnice Śląskiej matematyka fizyka techniczna oraz inżynieria i materiałowa. W AGH oraz na Politechnice Wrocławskiej wprowadza się organizację przemysłu chemicznego. Na dziennych studiach zawodowych uruchamia się wiele nowych specjalności. Na Politechnice Warszawskiej będzie to miernictwo elektryczne oraz trakcja elektryczna, na Politechnice Poznańskiej spawalnictwo, na Politechnice Wrocławskiej budownictwo rolnicze. W wyższych szkołach inżynierskich wprowadza się m.in. takie specjalności jak maszyny * urządzenia rolnicze, eksploatacja pojazdów samochodowych, ekonomika spółdzielczości pracy, technologia materiałów elektrycznych i elektronicznych, technologia sprzętu elektronicznego Na studiach romiczo-leśnych jako nowa specjalizacja powstaje doradztwo rolnicze. Będzie się je prowadzić na wydziałach rolniczych w WSR w Lublinie. Krakowie i Wrocławiu oraz na wydziale ekonomiczno - rolniczym SGGW w Warszawie. Oddział Rybactwa Śródlądowego WSR w Olsztynie przekształcony będzie na Wydział Ochrony Wód i Rybactwa Śródlądowego. Jednocześnie z powołaniem nowych kierunków studiów i specjalności pracuje się nad modernizacją planów i treści kształcenia. Na uczelniach technicznych wyrazem tego będzie m.in. zwiększenie godzin ćwiczeń i laboratoriów kosztem wykładów. W nowych planach studiów preferuje się też przedmioty niezbędne do podstawowego wykształcenia inżyniera kosztem dyscyplin nych, przy wąskospecjalistyczczym szczególny nacisk będzie się kładło na lepsze przygotowanie absolwenta z technologii oraz organizacji zarządzania. Zmiany planów i treści kształcenia opracowuje się przy współudziale wysoko wykwalifikowanych specjalistów z zakładów pracy oraz przedstawicieli stowarzyszeń branżowych wojewódzkich wydziałów NOT. Będzie się je wprowadzać w życie w przyszłym roku akademickim. (Z. Dor.) N adal zimno Dla WARSZAWY dyżurny synoptyk PIHM przewiduje zachmurzenie umiarkowane, czyli możemy się spodziewać nawet okresów słonecznych. Niestety, w południe będzie tylko 10 stopni C., a rano i wieczorem jeszcze chłodniej. 3, • V WARSZAWSKA JESIEŃ Przedostatni dzień Festiwalu Ulgowo w pewnym sensie potraktowano słuchaczy Warszawskiej Jesieni w jej przedostatnim dniu. Jeden tylko koncert odbył się w sobotę — ale był to wiecżór bardzo ciekawy zarówno repertuarowo jak wykonawczo. Na estradzie FN już po raz drugi w czasie tegorocznej Jesieni wystąpiła kolońska Radiowa Orkiestra Symfoniczna tym razem pod batutą znanego dyrygenta niemieckiego, promotora współczesnej muzyki Michaela Gielena, który obecnie jest szefem Belgijskiej Orkiestry Narodowej w Brukseli. Bardzo interesującą pozycją umieszczoną w programie koncertu na pierwszym miejscu był utwór Karlheinza Stockhausena „Mixtur”, napisany przed pięciu już laty i niecierpliwie oczekiwany na naszym festiwalu ze względu na swą specyficzną metodę kompozytorską. Wybitny twórca nowej muzyki i jej teoretyk Stockhausen — zastosował tu przetwarzanie gry instrumentalnej (dźwięk chwytany przez mikrofon) poprzez generatory i modulatory bezpośrednio w czasie wykonywania. Miksowaniem dźwięku zajmował się koncertu sam kompozytor, podczas jemu też publiczność zgotowała szczerą owację na ten kolorystycznie zróżnicowany i ciekawy utwór. go Grę całego zespołu orkiestrowenajlepiej można było ocenić dzięki wykonaniu „Topie” młodego zachodnioniemieckiego kompozytora Georga Höllera; i to był udany, choć bynajmniej nie nazbyt awangardowy punkt omawianego programu, prezentacja orkiestry zaś wypadła w nim znakomicie. Wieczór zakończyła muzyka na dwa fortepiany i orkiestrę znanego polskiego- kompozytora, inicjatora Warszawskiej Jesieni — Kazimierza Serockiego. „Forte e piano” obecnie po raz pierwszy zagrane w Polsce, przeżyło swe prawykonanie przed dwoma laty w Kolonii w realizacji tych samych odtwórców — Orkiestry Radiowej oraz duetu fortepianowego Aloisa i Alfonsa Kontarskych, którym dzieło jest dedykowane. Doskonałe wykonanie i niezaprzeczalne wartości utworu Serockiego wzbudziły duży aplauz publiczności, (Erg.)