Trybuna Ludu, lipiec 1973 (XXV/181-211)
1973-07-01 / nr. 181
W numerze m. in.: KULTURA I CZŁOWIEK - Współpraca kulturalna - czynnik pokoju - „Na bazie Opola...” • TWÓRCZOŚĆ I ŻYCIE Czy zamykać kina związkowe? — Rozpoznanie Witkacego — Talent i dyscyplina • FOTOGRAFIA • KULTURA ZA GRANICĄ Proletariusze wszystkich krajów, łączcie się! Tryb u u ci 8j u cl u i ORGAN KOMITETU CENTRALNEGO POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ ....-■«wTM—®-« “........... .............................. .............. ................ - u -----nminiwiir ■■ ............................. Nr 181 (8927) Warszawa, niedziela 1 lipca 1973 r. Wydanie A A Cena 1 zł V A E. Gierek i P. Jaroszewicz marszałka I. Jakubowskiego przyjęli W ostatnich dniach przebXwäTTw Polsce __I>raczelov Dowódca Zjednoczonych Sil Zbrojnych Państw — Uczestników Układu Warszawskiego, Marszałek Związku Radzieckiego Iwan Jakubowski. -------—-------I .Sekretarz KC PZPR ..Edward Gierek oraz prezes Rady Ministrów Piotr Jaroszewicz przyjęli marsz. Iwana Jakubowskiego, któremu towarzyszyli szef sztabu Zjednoczonych Sił Zbrojnych gen. armii Siergiej Sztemienko, przedstawiciel naczelnego* dowódcy Zjednoczonych Sił Zbrojnych Państw — U- czestników Układu Warszawskiego gen. płk Aleksander Koźmin i dowódca Pół-nocnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej gen. lejtn. Iwan Ąłierasimow. Obecny był również ambasador ZSRR w Polsce — Stanislaw Piloto'wicz. --------------------~W~spotkaniu wzięli udziai członkowie Biura Politycznego: sekretarz KC PZPR ^Franciszek Szlachcic i mini ster Ubrony Narodowej gen broni Wojciech Jaruzelski, zastępca członka Biura Politycznego, sekretarz KC PZPR Stanislaw Kania. Obecny był U łowny Inspektor Szkolenia, wiceminister Obrony Narodowej gen. dy w. Eugeniusz Molczyk. Spotkanie upłynęło" w przyjaznej, serdecznej atmosferze. (PAP) E. Gierek przyj?! ambasadora USA W dniu 30 czerwca I Sekretarz KC PZPR Edward \ Gierek przyjął ambasadora Stanów Zjednoczonych Ameryki w Polsce Richarda T. Daviesa. który przekazał list. od prezydenta Richarda Nixona. (PAP) Ambasador PRL w Austrii u prezesa Rady Ministrów Prezes Rady Ministrów V „Piotr Jaroszewicz przyjął 30 czerwca ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego PRL w Republice Austrii Ryszarda Karskiego. (PAP) Promocja absolwentów w Wojskowej Akademii Politycznej 30 czerwca w zasłużonej dla wojska i kraju uczelni wojskowej — Akademii Politycznej im. F. Dzierżyńskiego w Warszawie odbyta się kolejna promocja absolwentów. W uroczystości uczestniczył zastępca członka Biura Polity, cznego, sekretarz KC PZPR — Stanisław Kania. Prymusi tegorocznej promocji: mjr Lech Urbanowski, kapitanowie: Czesław Chmura, Andrzej Ciechanowski, Kazimierz Grabiński i por. Zdzisław Mieszkowski — wyróżnieni zostali dyplomami i medalami pamiątkowymi. Zabierając głos — szef GZP WP gen. dyw. Włodzimierz Sawczuk wysoko ocenił dorobek tej partyjnej uczelni sił zbrojnych. (PAP) Kadry dla przemysłu i nauki Plenum KW PZPR we Wrocławiu Zapewnienie gospodarce Dolnego Śląska znacznie zwiększonej liczby specjalistów z dyplomem wyższej uczelni stanowiło 30 czerwca temat plenum KW PZPR-we .Wrocławiu, prowadził X którego jibrady sekretarz KW, X Ludwik Drożdż Przedstawione, na plenum materiały oraz dyskusja pozwoliły wytyczyć program z zwiększonego dopływu kadry wyższym wykształceniem do 1990 roku. Wrocławskie uczelnie będą musiały w tym okresie wykształcić ponad 160 tys. absolwentów, co pozwoli zaspokoić szybko rosnące potrzeby województwa wrocławskiego, a także sąsiednich województw — opolskiego i zielonogórskiego. Region dolnośląski szczególnie pilnie oczekuje zwiększenia specjalistów w takich liczby dzie-j dżinach, jak budownictwo, przemysł miedziowy, elektronika, komunikacja, lekki, rolnictwo oraz przemysł służba zdrowia i oświata. We wrocławskim ośrodku naukowodydaktycznym nastąpić powinny w związku z tym korektury ilościowe na poszczególnych kierunkach studiów. W podjętej na plenum uchwale podkreśla się, żfe młodym wyróżniającym się pracownikom średniego i niższego dozoru posiadającym średnie wykształcenie należy fundować specjalne stypendia oraz kierować ich na studia wyższe. W planach działania należy również uwzględniać potrzeby mieszkaniowe absolwentów szkół wyższych. W plenum uczestniczył wiceminister Nauki. Szkolnictwa Wyższego i Techniki, Leszek Kasprzyk. (PAP) Trzeci rekord „Polskiego Fiata” W sobotę o godz. 18.20 samochód „Fiat 125p‘’ po 13 dniach nieprzerwanej jazdy na zamkniętym odcinku wrocławskiej autostrady pobił kolejny rekord świata tym razem na dyst. 50 000 km. Polski samochód uzyskał wysoką przeciętną szybkość — 138,270 km/godz. Dotychczasowy rekord na tym dystansie należał do „Simci Aron de“ i wynosił 117 km/godz. W ten sposób „Fiat 125p“ uwieńczył swą wyprawę po rekordy. Trzeba przypomnieć, że wcześniej ustanowiono już rekordy na 25 tys. kilometrów — przeciętna prędkość 138,081 km na godzinę i na 25 tys. mil — przeciętna — 138,186 km na godzinę. (DOKOŃCZENIE — STR. 8) Nowatorstwo Kopernika: wzór dla współczesnej nauki Sesja Zgromadzenia Ogólnego PAN Wręczenie medal im. M. Kopernika uczonym polskim i zagranicznym 30 czerwca odbyła się w Warszawie XXXVH sssjc Zgromadzenia OgblnegcTTÄN. poświecona 500 rocznicy urodzin Mikołaja Kopg-rnikn. W sesji uczestniczyli luminarze nauki z całego świata - prezesi i członkowie kierownictw akademii nauk oraz towarzystw i instytucji naukowych, z prezesem AN ZSRR - prof. Mstisławem Kiełdyszem. Uczestniczyła w niej również liczna grupa uczonych polskiego pochodzenia, zamieszkałych i pracujących za granicą. Przyjechali oni do Polski, by wziąć udział w uroczystościach organizowanych z okazji Roku Nauki Polskiej. Sesję otworzył prezes PAN - prof. Włodzimierz (Trzebiatowski. --------------------- W toku obrad zabrali kolejno glos uczeni zagraniczni — uczestnicy zakończonego w stolicy II Kongresu Nauki Polskiej oraz przedstawiciel polonii naukowej. Prezes Królewskiej Duńskiej Akademii Nauk i Literatury, prezes Międzynarodowej Unii Astronomicznej — prof. Beugt Stroemgren podkreślił, że odkrycie Kopernika wywarło w ciągu 5 wieków wpływ nis tylko na naukę, lecz i na sposób myślenia człowieka. Powiedział, że zjazd astronomów z całego świata, jaki odbędzie się we wrześniu w Polsce, lest przykładem rozległej i owocnej współpracy międzynarodowej, utrzymywanej przez polskich naukowców. Jest wielkim zaszczytem reprezentowanie Stanów Zjednoczonych podczas obchodom 500-lecia urodzin Mikołaja Kopernika przez naród Polski — powiedział prezes Krajowej Akademii Nauk USA — prof, Philip Handler. Poinformował on zebranych o przebiegu obchodów kopernikowskich w USA. Historię odkryć astronomicznych wodniczący przedstawił przekomitetu obcho-dów kopernikowskich w ZSRR, członek AN ZSRR — prof Aleksander Miehajłow. Przypomniał on, że wielki polski uczony wyprowadził astronomię z impasu, w którym pozostawała przez 15 wieków, od odkryć astronomów arabskich i greckich. Jestem rad — powiedział — że w 500-lecie urodzin Kopernika Związek Radziecki i Polska mogły wspólnie zrealizować eksperyment kosmiczny „Interkosmos — 500 — Kopernik” Prof. Edward Czerwiński z uniwersytetu stanowego w Stony Brook podkreślił konieczność szerszej współpracy uczonych zagranicznych polskiegc pochodzenia z nauką polską. Mam nadzieję — powiedział — że ta współpraca zespoli nas wszystkich wielkim łańcuchem humanizmu, którego wyznawcą był Mikołaj Kopernik Uczestnicy sesji wysłuchał: joastępnie referatu prof. Bolidana Suchodolskiego o znaczeniu teorii Mikołaja Kopernika w rozwoju nauk przyrodniczych. W dziejach recepcji teorii Kopernika najważniejsze jest to, że nauka przyrodnicza stała się punktem wyjścia dla zasadniczych i głębofDOKOŃCZENIE -NA STR. 4) Białoruś bliska Polakom Uroczystość w Sokółce W Sokółce na Bialostocpzvfnin aj^jgjÜMÜUlt łOStaly au czerwca Dni Białoruskiej Socjalistycznej Renuhliki Radzieckiej w Polsce, które oDclioazone Dęaą do fi lipca br. Centralnym momentem uroczystości było nadanie nowo zbudowanym zakładnm""Stolarki ""bmtowlanej w~Sokółce imienia" Sergiusza Pritvckiego. żarliwego komunisty, wybitnego działacza polskiego i białostockiego ruchu robotniczego. W uroczystościach w Sokółce uczestniczyła żona S. Prityckiego — Tatiana i dwie jego córki. inauguracji Na wiecu z okazji Dni Białorusi z udziałem kilku tysięcy mieszkańców woj. białostockiego i obwodu grodzieńskiego BSRR. obecni byli: ze strony polskiej — członek Biura Politycznego KC. PZPR. zastępca Przewodniczącego Rady Państwa — Władysław Kruczek, ze strony radzieckiej — przewodniczący Rady Najwvtszej Białoruskiej SRR. 'członek Prezydium Białoruskiego Oddziału Towarzystwa Przyjaźni Radziecko- Polskiej — Iwan Szamiakin oraz przedstawiciele władz woj. białostockiego . i obwodu grodzieńskiego. Obecny był radca ambasa'dv ZSRR w Wm-szawi» frawM Krylów. (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) 30 czerwca br., przebywająca w Warszawie grupa naukowców chodzenia — polskiego pouczestników spotkania, zorganizowanego w ramach obchodów Roku Nauki Polskiej przez Uniwersytet Jagielloński i towarzystwo „Polonia”, złożyła wieniec pod pomnikiem Kopernika. Fot. CAF — SOKOŁOWSKI W YPOCZYNEK I PRACA Uczniowskie lato Pod znakiem aktywnego wypoczynku # Również wychowanie Zadania handlu i transportu 0 Potrzebny iront pomocy społecznej Wakacje rozpoczęte. Już w połowie czerwca pierwsze turnusy kolonijne wyruszyły w góry i nad morze. Kończą się przygotowania do kolejnych wyjazdów. Blisko 3 min 315 tys. dzieci i młodzieży, czyli o 53 tys. więcej, niż w czasie ubiegłego lata, skorzysta podczas tegorocznych wai kacji z różnych form zorganizowanego wypoczynku. 2 min 135 tys. uczniów spędzi czas na koloniach i obozach poza miejscem zamieszkania. Pozostali wezmą udział w akcji nieobozowego lata, które zapewni im atrakcyjny relaks tam gdzie mieszkają Uczniów skie „lato 73“ przebiegać będzie pod znakiem aktywnego wypoczynku, a przede wszystkim upowszechniania turystyki młodzieżowej, bazującej na sezonowych schroniskach szkolnych, Organizatorzy akcji letniej, a więc Ogniwa resortu oświaty, związki zawodowe, ZHP, TPD oraz organizacje społeczne i polityczne dysponują w tym roku zwiększonymi środkami własnymi i z dotacji budżetowej, co pozwala nie tylko na znaczne rozszerzenie form rekreacji lecz także zapewnia uczestnikom lepsze warunki bytowe. Na pokrycie zwiększonej normy żywieniowej państwo w br. wydatkuje około 147 min zł Rady zakładowe i instancje związkowe dają 110 min zł nd dofinansowanie kolonijnego dzieci wyposażenia niezamożnych oraz na organizację wypoczynku w miejscu zamieszkania przeznaczają ponad 22 miliony złotych. Rozmiary tegorocznej akcji wakacyjnej, jej społeczny i terytorialny zasięg, niemałe kwoty przeznaczone na ten cel, jeśli mają przynieść dobre rezultaty, wymagają sprawności (DOKOŃCZENIE NA STR. 4. Sukces górników kopalni „Radzionków" Krajowy rekord w drążeniu przekopów górniczych padł w kopalni „Radzionków”. W ciągu 3 mięsięcy (od 1.4 do 30.6 br.), tj. o 6 miesięcy wcześniej — zespół przekopowy przedsiębiorstwa robót górniczych w Bytomiu pod kierunkiem nadsztygara inż. Teodora Kusia dokonał przekopu szybkościowego na poziomie 630 m długości 1326 mb udostępniając do eksploatacji nową partię pokładów węgła. Prace wykonano w trudź nych warunkach geologicznych. Autorami sukcesu są m. in.: Jan Kmuk Antoni Klocek, Stefan Ambroziak, Antoni Burzyk, Adolf Obrzut, Henryk Tobor i Czesław Zając. Bytomskim górnikom 30 czerwca serdeczne gratulacje i podziękowania złożył wicepremier, minister Górnictwa i Energetyki — Jan Mitręga. (PAP) Rolnicy zadowoleni z pogody (Inf. wl.). Ulewne deszcze, które w piątek przeszły nad Polską poprawiły stan wilgotności gleby i doskonałe wpłynęły na rośliny okopowe. Nie ma natomiast meldunków o spowodowaniu przez nie wylegnięcia zbóż (na większą skalę). Na razie więc można liczyć na łatwiejsze żniwa niż w roku ub., kiedy ulewy masowo powaliły zboża. Tzw. „małe żniwa“ rozpoczną się lada dzień. W woj. południowo-zachodnich rolnicy przystąpią do koszenia rzepaku i jęczmienia ozimego już pod koniec przyszłego tygodnia: zbiór żyta, pszenicy i owsa zacznie się w połowie lipca. Obecnie rolników najbardziej absorbują zabiegi chemicznej walki ze stonką ziemniaczaną, która w tym roku zaatakowała około 95 proc. plantacji. Opryskiwanie i opylanie pól wykonane będzie na powierzchni blisko 2,5 min hektarów. W tym sezonie do walki ze stonką używane są głównie nowoczesne, skuteczne i szybko rozkładające się preparaty jak „Enolofos“ i „Gamacarpatex“. (Pk) Zakończenie „Dni Morza” Wodowanie 55-tysięcznika „Politechnika Gdańska“ Nagroda „Rejs Roku" dla kpt. K. Baranowskiego 30 czerwca zakończone zostały tegoroczne obchody „Dni Morza“. Tego dnia w Stoczni im. Komuny Paryskiej w" Gdyni odbyło sie wodowanie 55- tysięcznika dla PŻM w Szczecinie. Otrzymał on nazwę „politechnika Gdańska”, uczelni kształcącej kadry dla gospodarki morskiej. Głównymi akcentami obchodów na Wybrzeżu Gdańskim były jubileuszowe uroczystości z okazji 50-lecia Stoczni im. Komuny Paryskiej, 25-lecia wodowania rudowęglowca s/s „Sołdek”, 20-lecia Zjednoczenia Morskich Stoczni Remontowych, święta Marynarki Wojennej. / W sobotę, 30 czerwca, Gdynia witała bohatera oceanicznych szlaków, znakomitego żeglarza-samotnika kpt. Krzysztofa Baranowskiego, który na pokładzie „Poloneza“ zakończył tu rejs wzdłuż polskiego Wybrzeża. Na spotkanie „Poloneza“ wyszło z Gdyni pod Hel kilkadziesiąt jachtów, wśród nich prowadzony przez studentów Wyższej Szkoły Morskiej słynny „Opty“, jacht, na którym Leonid Teliga jako pierwszy Polak okrążył samotnie glob ziemsir i Po południu - w redakcji „Głosu Wybrzeża/* odbyła się uroczystość wręczenia Krzysztofowi Baranowskiemu gppicjalnej honorowej nagrody ,3t^~'TT)fetr~72rr~' ufundowanej przez tę redakcję. (PAP) Prezydent A. H. al-Bakr zakończył wizytę w Polsce Opublikowanie wspólnego komunikatu Przywódcy PRL zaproszeni do Iraku .30 czerwca zakończył wizytę w Polsce — iloiong no zaproszenie KC PŻPRTRacIy Tónstwa i rządu PRL — sekretarz generalny kierownictwa regionalnego partii BAAS, przewodniczący Rady Dowództwa Rewolucji, prezydent Republiki Irackiej — Ahmed Hassan al-Bakr. Ogłoszony został wspólny komunikat polsko-iracki (tekst komunikatu — na str. 2) - • 1 i 3 1A.A/ W godzinach porannych, w obecności Rady Państwa przewodniczącegu Henryka Jabłońskiego i prezydenta Ahmeda Hassana al-Bakra — wicepremier Kazimierz Olszewski i minister Przemysłu Iraku Taha al-Jazrawi podpisali umowę o współpracy ekonö-micznei i handlowej. Umowa ta przewiduje dostawy do Polski irackiej ropy naftowej w okresie do 1980 r. Podpisano także —- nawiązujący do zawartej w ub. r. umowy ekonomicznej — dokument preeyzu(DOKOŃCZENIE NA STR. 2) Cel: Ugruntowanie pokoju w Europie i na świecie Komunikat o wynikach spotkania Leonida Breżniewa i Georgesa Pompidou MOSKWA (PAP). Biuro Polityczne KC KPZR, Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, Rada Ministrów w całej rozciągłości zaaprobowały wyniki spotkania Sekretarza Generalnego KC KPZR Leonida Breżniewa z prezyden ■ tern Republiki Francuskie] Georgesem Pompidou. Opublikowany 30 czerwca oficjalny komunikat głosi: „Biuro Polityczne KC KPZR Prezydium Rady Najwyższej ZSRR i Rada'Ministrów ZSRR po przedyskutowaniu komunikatu o spotkaniu Sekretarza Generalnego KC KPZR towarzysza L. I. Breżniewa z prezydentem Republiki Francuskiej G. Pompidou, w czerwcu 1973 r. w całej rozciągłości aprobują wyniki tego spotkania jako zgodne z interesami narodów obu krajów i mające konstruktywne znaczenie dla ugruntowania procesu odprężenia w Europie i na całym świecie, Bieg wydarzeń w sposób przekonywający potwierdza słuszność kroków, jakie w swoim czasie podjęły Związek Radziecki i Francja, które — nawiązawszy stosunki konstruktywnej współpracy — skierowały swe wysiłki na rozwój stosunków dwustronnych w dziedzinie polityki, gospodarki i kultury, na stworzenie w Europie nowego systemu stosunków międzynarodowych, opartego na konsekwentnym stosowaniu zasad pokojowego współistnienia państw o różnych ustrojach społecznych. Istotne znaczenie ma wyrażona we wspólnym komunikacie przez obie strony wola dalszego umacniania stosunków radziecko-francuskich na gruncie konsekwentnej realizacji „zasad współpracy ‘między ZSRR a Francją“ i „radziecko-francuskiego protokołu“ w sprawie konsultacji politycznych, a także porozumienia o przeprowadzeniu w początyiach 1974 r. kolejnego radziecko-francuskiego spotkania na najwyższym szczeblu“ Spotkanie A. Gromyki z ambasadorami krajów socjalistycznych KC Członek Biura Politycznego KPZR, minister Spraw Zagranicznych ZSRR Andriej Gromyko przyjął w piątek szefów przedstawicielstw dyplomatycznych państw socjalistycznych. Wśród nich obecny był ambasador PRL w Związku Radzieckim, Zenon Nowak Podczas spotkania A. Gromyko omówił doniosłe posunięcia w dziedzinie polityki zagranicznej, podjęte ostatnio przez Związek Radziecki w kilku najważniejszych kierunkach, zgodnie ze wspólną po(DOKONCZENIE NA STR. 2) Po nieudanej próbie zamachu stanu Ludzie pracy Chile potępiają siły reokcyjue W Santiago panuje spokój LIMA (PAP). Po piątkowe; próbie zamachu stanu w stolicy Chile, Santiago, panuje spokój. W wyniku bratobójczych walk 7 osób poniosło śmierć a 18 odniosło ciężkie rany. Ogień z czołgów, artylerii, broni maszynowej spowodował liczne zniszczenia w pałacu prezydenckim oraz w sąsiednich budynkach ministerialnych. Prezydent Salvador Allende poinformował w piątek wieczorem, że dowódca jednostki pancernej, płk Roberto Souper, odpowiedzialny za Dróbę zamachu stanu, został aresztowany i stanie przed sądem wojskowym. Prezydent dodał, że nie zamierza rozwiązać parlamentu. a gdyby zaszła taka konieczność, w kraju zostanie przeprowadzony plebiscyt. Allende poinformował, że rząd złożył w parlamencie projekt ustawy dotyczącej wprowadzenia 6-tygodniowego stanu wyjątkowego. W stolicy Chile, Santiago, na Placu Konstytucji odbył się wiec, którego uczestnicy zdecydowanie potępili próbę zamachu stanu podjętą przez siły reakcyjne. (DOKOŃCZENIE NA STR. 2} Z DALEKOPISÓW DESZCZ Z PYŁEM RADIOAKTYWNYM W KOREI POŁUDNIOWEJ TOKIO (PAP). Poludniowokoreański instytut badań atomowych podał do wiadomości, że w sobotę w Korei Południowej spadł deszcz, którego cząsteczki wody zawierały pyl radioaktywny o stężeniu przekraczającym 350 razy dopuszczalne normy. Instytut wezwał ludność, aby unikała przebywania na otwartej przestrzeni w czasie opadów atmosferycznych. Rząd Seulu zaprotestował przeciwko ostatniej chińskiej eksplozji nuklearnej. TRZĘSIENIE ZIEMI W IRANIE LONDYN (PAP). Agencja Reutera donosi z Teheranu iż w sobotę południowe rejony Iranu odległe o 200 km od stolicy nawiedziło silne trzęsienie ziemi. Brak dotychczas wiadomości o stratach jednakże geofizycy w Teheranie wyrażają się, że mogą być one znaczne, jeżeli w zasięgu trzęsienia ziemi znalazły się rejony gęsto zaludnione. Sita trzęsienia ziemi wynosiła ok. 5 st. według skali Richtera,