Trybuna Ludu, grudzień 1974 (XXVI/335-365)

1974-12-01 / nr. 335

W NUMERZE rn.in.: PROBLEMY WSPÓŁCZESNOŚCI - W oczekiwaniu na metro • KULTURA I CZŁOWIEK - Rozrywka: z kryzysu w kryzys? • TWÓRCZOŚĆ I ŻYCIE - Rozmowa z Arkadym Fiedlerem • KULTURA ZA GRANICĄ • KSIĄŻKI • KALEJDOSKOP ^^MIHIIIHaM^^HIBaHiaaaiHianaiailailailllllBiafaBMMninBUHIIIIBaailHailllBHaaaaHIHiail,ai,llliaBaiHIIHIIIIIIIHI1^^ Proletariusze wszystkich krajów; łączcie się! #Trybuna I udu * ORGAN KOMITETU CENTRALNEGO POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ Nr 335 (9443) Rok wyd. XXVI WARSZAWA, niedziela 1 grudnia 1974 r. / Wydanie AA Cena 1 zl Posiedzenie Biura Politycznego Komitetu Centralnego PZPR B IURO Polityczne KC PŻPR na posiedzeniu w~dniu 3(T~ listopada wysłuchało mlormacji przebiegu i rezultatach ofi­o cjalnej wizyty I Sekretarza KC PZPR Edwarda Gierka i Prezesi Rady Ministrów Piotra Jaroszewicza w Fin­­landii. Zaaprobowano w peP ni wyniki przeprowadzonych rozmów i stwierdzono, że podpisane porozumienia do­brze służą współpracy obu krajów zwłaszcza w dziedzi­nie gospodarczej i naukowo­­technicznej, sprawie rozwo­ju Polski oraz umocnienia jej pozycji i autorytetu w świę­cie. Rezultaty wizyty stano­wią poważny wkład Polski i Finlandii w dzieło budowa­nia strefy pokojowej współ­pracy w regionie Morza Bał­tyckiego, sprzyjają utrwale­niu pokoju i bezpieczeństwa w całej Europie. Biuro Po­lityczne stwierdziło, że dla sprawy tej ważne znaczenie ma rychłe zakończenie Kon­ferencji Bezpieczeństwa Współpracy w Europie, jak i to wyrażono we wspólnym komunikacie przyjętym w czasie wizyty W kolejnym punkcie po­rządku dziennego Biuro Polityczne niło przebieg tegorocznych zbiorów zbóż, zielonek i ro­ślin okopowych. Podkreślo­­no, że osiągnięte wyniki wskazują na systematyczny postęp w gospodarce rolnej. Dalszej poprawie uległa kul­tura uprawy ziemi i zaopa­trzenie w szlachetne odmia­ny nasion i sadzonek, na­wozy oraz sprzęt zmechani­zowany. Lepiej wykorzysty­wane są osiągnięcia nauki w dziedzinie rolnictwa, upow­szechniła się oświata rolna i nastąpił dalszy wzrost kwa­lifikacji rolhików, Ustalono, że niezbędne jest prowadzenie intensyw­nej działalności we wszyst-kich wymienionych kierun­kach, warunkują one bowiem dalszy wzrost produkcji rol­nictwa. Obecnie najważniej­szym zadaniem jest zapew­nienie dobrego przygotowa­nia do siewów wiosennych ze szczególnym uwzględnieniem prac, które nie mogły być wykonane jesienią z powodu trudnych warunków atmo­sferycznych. Ważne jes1 zwłaszcza staranne przepro­wadzenie przeglądów i re­montów maszyn i .urządzeń oraz zapewnienie odpowied­niej ilości części zamiennych, Biuro Polityczne zwróciło u­­wagę na konieczność przy­spieszenia skupu warzyw I o­­woców dla sprawnego zaopa­trzenia ludności w te pro­dukty. Biuro Polityczne rozpa­trzyło i zaakceptowało pro­­pozvcie w sprawie rozwoju produkcji kombajnów zbożo; wych. “Propozycje te przewi­dują dwukrotne zwiększenie w okresie do roku 1980 pro­dukcji kombajnów, w tym rozwój produkcji najnowsze­go ich typu „Bizon-Gigant“. W kolejnym punkcie o­­brad Biuro Politycz­­ne zatwierdziło listę wielkich inwestycji szczegól­nie Wążnycn aia gospodarki narodowej, które winny być oTldane do użytku w talach 197?—76, Podkreślono ko­­ńieczność terminowego uru­chamiania produkcji i szyb­kiego dochodzenia do projek­towanych zdolności produk­cyjnych w tych zakładach. Znajdować się one będą w sferze bezpośredniego zain­teresowania Biura Politycz­nego. Zobowiązano równo­cześnie ministrów zaintereso­wanych resortów do osobi­stego nadzoru nad przebie­giem i realizacją pozostałych inwestycji uznanych za waż­ne dla gospodarki narodowej „Unitra-Eltra" w Białogardzie: z dużym wyprzedzeniem Zakłady Radiowe „JJnitra-^ Eltra” w feiałoąardzier piątek, godzina 7.00. Dyrektor Ed­mund BłażejewsKT telefonuje do kierownika działu ekono­micznego: — Proszę podliczyć końcówkę planu z dnia wczo­rajszego. Po chwili odzywa się dzwo­nek telefonu. — Pozostało jeszcze 300 ty­sięcy złotych produkcji do pełnego wykonania tegorocz­nych zadań. Dziś przed połu­dniem plan powinien zostać wykonany. Tak się też stało. Niektóre wydziały zameldowały o wy­konaniu rocznych zadań już w środę. Najlepsze wyniki osią­gnęli pracownicy wydziału montażu P-5. Białogardzkie zakłady pro­dukują 1300 odmian obwodów warstwowych, płytki telewi­zyjne, 6 rodzajów elektronicz­nych płytek do magnetofonów. DOBRY FINISZ - LEPSZY START Pozostał miesiąc do końca roku (INFORMACJA WŁASNA) Końcowe dni przedostatniego roku 5-latki. Jak r.aj' pełniej wykorzystać każdy dzień i kaidq godzinę — po to, by umocnić osiggnięte już rezultaty i zapewnić ryt­miczność produkcji: ta zasada powinna towarzyszyć pracy każdego jzakładu, każdej brygady, na każdym stanowisku roboczym. Są jedynymi w kraju produ­centami tych podzespołów i urządzeń. Do końca roku pozostał mie­siąc. Niemało czasu na wyko­nanie dodatkowych zadań — szansa dla załóg innych przed­siębiorstw. zwłaszcza tych, któ­re produkują telewizory magnetofony czy pralki. Biało­i gard zapewni bowiem dostawy urządzeń i podzespołów, po­trzebnych dla zwiększenia ich produkcji. — Wydziały przygotowujące detale — stwierdza 1 sekretarz KZ PZPR, Kazimierz Adam­­czćWśRI — z reguły szybciej Uporały się ze swoimi zada­niami. Pozwala to spokojnie i z rytmicznie pracować brygadom wydziałów montażowych. A to nie pozostanie bez wpły­wu również na poprawę orga­nizacji pracy i wydajność pro­dukcji w przyszłym roku. Plan zadań gospodarczych biaiogardzkiej „Unitry-Eltry“ na bieżący rok został wykona­ny. Ponadplanowa produkcja powinna osiągnąć wartość 22 min zl. L. LOOS (DOKOŃCZENIE NA STR. 4', „Zew Morza" powrócił z rejsu dookoła świata Ponad_roczny rejs dookoła świata flagowej jednostki że­glarzy "^Mzeemśkićhs/y „Zew Morza’Vdobiegł końca. 30 listopada w Szczecinie od­było””się urocżyste powitanie gi, "którą dowodził kpt. ż.w. Zdzisław Michalski. , Na Wałach Chrobrego zebra­ło się wielu szczecinian i że­glarzy przybyłych tu niemal ze wszystkich stron kraju. ..Zew Morza” jest najwięk­szym polskim jachtem, który óplynął kule ziemską. Rejs jachtu byf trudny, po wypłynięciu na Morze Północ­ne żeglarze zmuszeni byli przerwać podróż na pewien okres. Na Morzu Tasmana jacht wpadł w cyklon o sile 14 st. w skali Beauforta i rejs omal nie zakończył się tragicz­nie. (PAP) 25-lecie zjednoczenia ruchu ludowego Sesja w Warszawie W_dfiiach 29 i 30 listopada odEyla się w Warszawie sesja popularnonaukowa, zorgani­zowana z okazji 25-jecia zjed­­noczeriia~rücIiu ludowego w Polsce i nowstaniaZjcdnoczo­­nego “Stronnictwa Ludowego. Organizatorami sesji były: W'y­­dział Propagandy NK ZSL i Zakład Historii Ruchu Ludo­wego. W sesji wzięli udział członkowie naczelnych władz stronnictwa z prezesem NK rZSL — Stanisławem Gucwą. (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Związkowcy w budownictwie Poprawa wyposażenia i warunków pracy Prezes Rady Ministrów na krajowej naradzie 30 listopada rozpoczęła się w. Warszawie 2-dniowa. krajo­wa nagada 'związkowego aktywu budowlanego. Jej uczestni­­ćy~^ przedstawiciele ponadAnilióna pracowników budow­nictwa oceniają efekty pracy związkowej organizacji za minione Z lata. jakie upłynęły od krajowego zjazdu Zw. Zaw. Pracowników Przemysłu Budowlanego. Ustalane są także dalsze kierunki działania. Na obrady_przybył członek Biura' Politycznego KC PZPfl. ^premier Piotr Jaroszewicz, Obecni byfiT członek Biura Politycznego” KC PZPR, prze­wodniczący CRZZ Władysław (Kruczek i członek Prezydium rządu, minister Budownictwa i Przemysłu Materiałów Bu­dowlanych Alojzy Karkoszka. Budownictwo jest jednym z tych działów gospodarki — jak podkreślano w toku obrad, w których w ostatnich latach zaszły istotne zmiany. Wyraża­ją się one w rozbudowie u­­przemysiowionego zaplecza, uruchomieniu kilkudziesięciu (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Nauczycielski fundusz socjalny Jak jest wykorzystywany (INFORMACJA WŁASNA) Od ponad dwóch łat peda­godzy korzystają z funduszu socjalnego. Kartą Praw Zagwarantowany i Obowiązków Nauczyciela fundusz ten na „starcie” wynosił 46 min zł. Obecnie osiągnął sumę 312 min zł. W roku przyszłym wzrośnie o dalsze 100 min zl. Są to sumy poważne. Jak są wykorzystywane przez kura­toria i inspektoraty, które o­­trzymują je proporcjonalnie do liczby zatrudnionych nau­czycieli? Polepszenie warunków wypoczynku Na pierwszym miejscu sta­wia się wczasy pracownicze, a następnie letni l zimowy wypoczynek dzieci nauczy­cieli, sobotnią i niedzielną re­kreację. turystykę, działalność kulturalną, pomoc w sytua­cjach losowych itp. Część pozostaje funduszu socjalnegc w gestii Minister­stwa Oświaty i Wychowania, W roku 1974 jest to kwota ok, 56 min zł, w większości wy­datkowana na dopłaty do nauczycielskich emerytur po­bieranych z tzw. starego port­fela. Znaczne sumy prze­znacza się na remonty i wy­posażenie sezonowych placó­wek wczasowych. W wyniku zawartej między resortem o­­światy a ZG ZNP umowy o zakupywaniu przez miejsc w związkowych MOiW do­mach wczasowych większe możliwości korzystania z tych placówek mają obecnie nau­czyciele z powiatów oddalo­nych od ośrodków kultural­nych Na polepszenie warunków wypoczynku przeznacza się też poważne sumy w poszcze­gólnych województwach. 1 tak np. dzięki zabiegom ku­(DOKONCZENIE NA STR. 4) Aresztowania działaczy politycznych w Argentynie BUENOS AIRES (PAP). Jak donoszą agencje zachodnie po­licja argentyńska dokonuje za­krojonych na szeroką skalę aresztowań w prcv.in :jach Tu­­cuman, Cordoba, Mendoza i Rio Negro. Ukazujący się w stolicy Argentyny dziennik „Cronica” informuje, że w sto­licy prowincji Salta policja a­­resztowała 17 przywódców po­litycznych, w tym byłego dzie­kana miejscowego uniwersyte­tu, wydawcę dziennika oraz kilku członków stanowego zgro­madzenia ustawodawczego. W prowincji Tucuman aresztowa­no 108 osób, a w Cordobie, Mendozie i Rio Negro — dal­szych 18. Wszyscy aresztowani zostali postawieni do dyspozy­cji władz centralnych. Zgodnie ze stanem wyjątko­wym wprowadzonym w Argen­(DOKONCZENIE NA STR. 2) --------Przed „Dniem Górnika”-------­Dobre tempo w kopalniach Odznaczenia dla przodujących zespołów Wysokie efekty produkcyjno-ekonomiczne osiągnęły załogi górnicze w listopadzie br. Dostarczyły one w tym miesiącu dodatkowo 355 tys. ton węgla kamiennego (1.205 tys. ponad plan od początku roku), uzyskując równocześnie wysoką wy­dajność pracy — o 41 kg na pracowniko-dniówkę większą od planowanej. Wyróżniły się szczególnie za­łogi Jaworznicko - Mikołow­­skiego i Bytomskiego Zjedno­czenia Przemysłu Węglowego, a z kopalń: „Ziemowit”, „Czer­wona Gwardia”, „Gottwald”, „Andaluzja”, „Rydułtowy”, „Makoszowy”, „Siemianowice” i inne. W przededniu swego święta członkowie 80-osobowegc zespołu ścianowego w kop. „Dębieńsko”, kierowanego przez sztygara oddziałowego Józefa Kowola i brygadzistę Józefa Zielińskiego, wydobyli w br. ze ściany już ponad 500 tys. ton węgla, osiągając wy­dajność po 25 ton węgla na dniówkę roboczą. Najlepszy zespół ścianowy górników kopalni „Dębieńsko’ zobowiązał się do wydobycia do końca br. jeszcze ok. 51 tys. ton węgla. Spotkanie w Katowicach 30 listopada br.. z okazji „Dnia Górnika” odbyło się w Katowicach spotkanie przodu­jących zespołów górniczych a kopalń: „Halemba”, „Zabrze” „Sosnowiec” i przedsiębiorstw robót górniczych z Bytomia, z kierownictwem resortu górnic­twa i energetyki oraz ZG Zw. Zawodowego Górników. W bieżącym roku zespoły te o­­siągnęły szereg b. dobrych re­zultatów produkcyjno-tech­nicznych. Górnicy oddziału G-4 kopalni „Halemba” uzy­skali w styczniu br. 202.300 ton węgla, tj. średnio 8,092 tony na dobę, górnicy kopalni „Zabrze” wydobyli w maju 53.312 ton węgla, czyli 2050 ton na dobę. Brygada Pracy Socjalistycznej z oddziału ro­bót przygotowawczych kopal­ni „Sosnowiec” wydrążyła w ciągu 25 dni roboczych 1452 metry chodnika węglowego, a zespół PRG z Bytomia wyko­nał w kopalni, „Radzionków”, w maju tego roku — 612 me­trów przekopu, Podczas spotkania wyróżnio­nym zespołom wręczono od­znaczenia przyznane im przez Radę Państwa, Ordery Sztandaru Pracy II klasy otrzymali górnicy: Józel (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Ponad 30 ton jabłek dziennie dostarczają sadownicy z gminy Goszczyn do punktu skupu owoców Spółdzielni Ogrodniczej „Grójec”. Owoce z tej spółdzielni znajdują nabywców w wojewódz­twach: krakowskim, wrocławskim, poznańskim i w Warszawie. rot, m, biłłewicz Ponad pół miliona wczasowiczów odwiedzi Podhale w okresie zimowym Podczas nadchodzącej zimy, Nowotarszczyzna spodziewa się ponad pói miliona gości, z któ­rych około 10 procent spędzi tu urlopy na obozowiskach zi­mowych. Dla turystów przygotowano około 35 tys. łóżek. 28 wycią­gów narciarskich będzie mo­gło przewozić około 4 tys. nar­ciarzy na godzinę. Najwięcej urządzeń linowych przygoto­wano w Bukowinie Tatrzań­skiej, Rabce, Szczawnicy Krościenku, a także w rejonie i Nowego Targu i Turbacza, gdzie czynne będą dwie narto­strady. W powiecie nowotarskim trwają prace nad dalszym po­szerzaniem bazy urządzeń zi­mowych, m.in. budową dwóch ośrodków narciarskich na O- bidowej i u stóp Turbacza w Nowym Targu, a także dwóch wielkich wyciągów krzesełko­wych w Szczawnicy na Pale­nicę i w Nowym Targu na Turbacz. (PAP) Szybka naprawa sieci elektrycznej Likwidacja skutków huraganu Na Lubelszczyźnie zlikwido­wano już większość szkód spo­wodowanych przez huragan, który miesiąc temu przeszedł nad województwem. Dzięki ofiarnej pracy spec­jalnych brygad monterów, e­­nergetyków i łącznościowców, żołnierzy i brygad robotniczych zakładów pracy odbudowano linie wysokiego napięcia z Chełma Lubelskiego do Włoda­wy oraz a Rejowca do Chełma. Usunięto uszkodzenia na li­niach Chełm — Hrubieszów, Zdecydowana większość od­biorców energii elektrycznej — zakładów, instytucji i mieszkań korzysta już z energii elektry­cznej. Do sieci łączności podłą­czono wszystkie linie i więk­szość sołectw. Nie doprowadzo­no jeszcze prądu do tych wsi, które w wyniku powodzi zo­stały odcięte od świata i dc których dojazd jest nadal utru­dniony. (PAP) Rezolucja Rady Bezpieczeństwa Siły zbrojne ONZ pozostaje na Wzgórzach Golan NOWY JORK (PAf). Red. Jerzy Górski pisze: Jak już informowaliśmy Rada Bezpieczeństwa ONZ na po­siedzeniu w dniu 29.XI. przedłużyła na okres następnych sześciu miesięcy mandat obserwacyjnych sil ONZ w sektorze izraelsko-syryjskim. Przyjęta rezolucja, za którą głosowało 13 państw (Chiny i Irak nie brały udziału w gło­sowaniu), przedłuża mandat sił obserwacyjnych ONZ na Wzgórzach Golan, wzywając jednocześnie strony konfliktu do natychmiastowego wprowa­dzenia w życie rezolucji Rady Bezpieczeństwa nr 338 z paź­dziernika 1973 w sprawie po­litycznego rozwiązania kon­fliktu bliskowschodniego. Rada Bezpieczeństwa stwier­dza, iż układy o rozdzieleniu wojsk pomiędzy Izraelem, Sy­rią i Egiptem stanowią jedy­nie pierwszy krok w kierunku wprowadzenia w życie rezolu­cji Rady Bezpieczeństwa do­tyczących rozwiązania konflik­tu bliskowschodniego. Rada Bezpieczeństwa zobowiązała również Sekretarza Generalne-go ONZ do przedłożenia pod koniec sześciomiesięcznego mandatu, raportu o rozwoju sytuacji i środkach podjętych w celu wprowadzenia w życie rezolucji Rady numer 338. Zabierając głos sekretarz ge­neralny ONZ, Kurt Waldheim, podkreślił, iż obserwacyjne si­ły ONZ są czynnikiem osłabia­jącym napięcie i stwarzającym warunki, które winny dopro­wadzić do rokowań politycz­nych w sprawie pokojowego rozwiązania kryzysu blisko­wschodniego. Przedłużenie mandatu — o­­świadczył Waldheim — winno być wykorzystane przez zain­teresowane strony dla podwo­jenia wysiłków, prowadzących do politycznego rozwiązania konfliktu arabsko-izraelskiego. (DOKOŃCZENIE NA STR. 2) Pomyślny rozwój stosunków ZSRR - Francja Wywiad min. Fourcade'a dla agencji TASS PARYŻ (PAP). Prezydent Republiki Francuskiej i rząd francuski przywiązują wielkie znaczenie do umocnienia sto­sunków między Francją ZSRR — oświadczył w wy­i wiadzie dla agencji TASS mi­nister Gospodarki i Finansów. Jean-Pierre Fourcade. Chodzi tu — powiedział — o jedną ze stałych cech naszej polity­ki zagranicznej, opierającej się na odprężeniu oraz dążeniu do pokoju. Sądzimy, że rozwój przyjaźni francusko-radzieckie; jest ważnym wkładem w od­prężenie międzynarodowe. (DOKOŃCZENIE NA STR. 2) Górnicy chilijscy potępiają „politykę głodu" prowadzoną przez juntę BUENOS AIRES (PAP) Górnicy jednej z dużych chi­lijskich kopalń saletry „Maria Elena” rozpowszechnili o­­świadczenle, w którym potę­piają „politykę głodu” prowa­dzoną przez faszystowską jun­tę wojskową. Domagają się oni podniesienia zarobków i uwzględnienia innych żądań socjalno-bytowych. O proteście górników poin­formowali Chilijczycy, którzy przybyli do Buenos Aires 2 Santiago, stolicy Chile. Oświadczenie stwierdza, że wobec niesłychanego wzrostu cen tysiące górników kopalni „Maria Elena” przymiera gło­dem Jeden z członków chilijskiej junty wojskowej przyznał, że w roku bieżącym inflacja w kraju osiągnęła 370 proc. Problem cypryjski Rozmowy Makariosa w Atenach PARYŻ (PAP). W sobotę przed południem odbyła się w Atenach pierwsza tura roz­mów między prezydentem Cy­pru, arcybiskupem Makario­­sem i premierem Grecji, Kon­­stantinosem Karamanlisem. W spotkaniu uczestniczyli ze strony greckiej — ministrowie: Spraw Zagranicznych trios Bitsios oraz Obrony Dimi­­— Ewangelos Aweroff, a ze strony cypryjskiej — p-o. pre­zydenta Cypru Glafkos Kleri­­dis, minister Spraw Zagranicz­nych Joannis Christofides o­­raz były minister Spraw Za­granicznych, Spiros Kiprianu. Jak oświadczył arcybiskup Makarios, W czasie rozmów plenarnych „dokonano przeg­lądu sytuacji oraz wymiany (DOKOŃCZENIE NA STR. 2) Samoloty izraelskie zbombardowały libańską wioskę KAIR (PAP). Agencje za­4 chodnie donoszą z Bejrutu, że izraelskie samoloty typu „Phantom“ dokonaiy w sobo­tę po południu nalotu na li­bańską miejscowość Kafar w południowej części kraju. Bombardowanie trwało około 10 minut. W nocy z piątku na sobotę artyleria izraelska ostrzelała kilka wiosek położonych w tym samym rejonie. Indie i Pakistan wznowiły kontakty handlowe DELHI (PAP). Indie i Paki­stan podpisały w sobotę w De­lhi protokół o wznowieniu sto­sunków handlowych między obu krajami. Jest to niezwykle istotny krok na drodze do nor­malizacji stosunków na Pół­wyspie Indyjskim. Stosunki handlowe między Indiami a Pakistanem zawieszono przed 9 laty w następstwie wojny indyjsko-pakistańskiej z 1965 roku. Cierpiały na tym oba kraje, ponieważ dwustronna wymiana towarowa miała dla nich duże znaczenie gospodar­cze. Protokół podpisany w sobotę przewiduje, że handel zostanie wznowiony z dniem 7 grudnia br. Postanowiono również, że jeszcze w grudniu br. przedsta­wiciele obu krajów omówią sprawę wznowienia bezpośred­niej żeglugi w celu ułatwienia handlu Tragiczne skutki klęsk żywiołowych 11 ofiar tajfunu „Irma' DELHI (PAP). Co najmniej 11 osób poniosło śmierć a 6 zagi­nęło w wyniku tajfunu „Irma”, który przeszedł nad środko­wym i północnym Luzonem — największą z wysp archipela­gu filipińskiego. Straty mate­rialne ocenia się wstępnie na 6 min dolarów. Władze poin­formowały, że tajfun nie wy­rządził tak wielkich szkód w rolnictwie, jak początkowo sie obawiano. W niektórych pro­wincjach plony ryżu zostały już przed tajfunem zebra­ne Cyklon u wybrzeży Bangladeszu DELHI (PAP). Władze w Dhace obawiają się, że skut­ki cyklonu, który w czwartek przeszedł nad nadbrzeżnymi rejonami Bangladeszu, mogą okazać się tragiczne. Liczba ofiar śmiertelnych wynosi do­tychczas 6, ale niektóre ga­zety podają, iż zginęło co naj­mniej 2 tys. osób. Cyklon za­skoczył na morzu sporo sam­­panów i innych niewielkich łodzi rybackich. Według nie potwierdzonych doniesień połowów nie wróciło 300 sam- z panów i 150 łodzi'.

Next