Trybuna Ludu, grudzień 1989 (XLI/279-300)
1989-12-01 / nr. 279
PIĄTEK V Proletariusze wszystkich krajów, łączcie sięl Trybuna Ludtif"* ORGAN KOMITETU CENTRALNEGO POLSKIEJ ZJEDNOCZONEJ PARTII ROBOTNICZEJ Nr 279 (14046) Rok wyd. XLI Warszawa, 1 grudnia 1989 r. Wydanie 3 Cena 150 *1 D roga do jedności str. 3 Wśród wielości platform Przypomnienie str. 3 Komunikat Komitetu Ministrów Obrony Układu Warszawskiego str. 4 Otwarte granice-raj dla spekulantów str. 5 Na sali obrad. Fot. „TL” — JAROSŁAW GORCZYŃSK KOLEJNE OFIARY W Salwadorze ponownie wybuchły gwałtowne walki między partyzantami FMLN i wojskami rządowymi. Fot. CAF - REUTER Wtoch Alberto Tomba zaprezentował formę jak za najlepszych czasów i wygra! slalom specjalny zaliczany do punktacji Pucharu Świata. Fot. CAF — REUTER w sportowe — sir, S Fundusz Daru Narodowego—do 11 listopada 1990 r. Z PZPR i OKP: dwa projekty nowelizacji Konstytucji * Powołanie Komisji Konstytucyjnej Maratonu sejmowego cigg dalszy Sprawozdawcy parlamentarni „TL relacjonują: Dopiero tydzień temu obradował Sejm, a już zebrał się niemały pakiet tematów na kolejne posiedzenie Izby. Do dziesięciopunktowego porzqdku obrad posłowie dołożyli w czwartek (30.XI) rano punkt jedenasty dotyczqcy poprawek Senatu do ustawy przewidującej zniesienie CPR na rok 1990 (Senat uważa, że sq w tej ustawie niezgodności z Konstytucją) Ten punkt wejdzie pod obrady dzisiaj, a przy okazji marszałek Mikołaj Kozakiewicz poinformował, że stanowisko Senatu wobec dwóch innych ustaw (m. in. ustawy o amnestii) będzie rozpatrzone na posiedzeniu 7 grudnia. Tego dnia na posiedzeniu Sejmu obecny był prezydent Wojciech Jaruzelski. — 91 posłów ze wszystkich klubów podpisało projekt ustawy o utworzeniu Funduszu Daru Narodowego i fakt ten świadczy o nadzwyczajnym charakterze tej ustawy łączącej Polaków bez względu na występujące podziały — powiedział poseł-sprawozdawca Władysław Liwak (OKP), którego wystąpienie otwierało Czwartkowe posiedzenie. Po krótkiej dyskusji i dłuższej przerwie w obradach, którą M. Kozakiewicz zarządził dla sprecyzowania zgłoszonych poprawek, Sejm uehwalił ustawę, W dyskusji podkreślono rolę Funduszu, jako czynnika stymulującego zaangażowani« obywatelskie w sprawy kraju (pos. Zbigniew Drela —OKP) i jednoczącego społeczeństwo, Na pytanie posła Beszty-Borowskiego (OKP) o wyjaśnienie sprawy FDN-u minister Aleksander Bentkowski odpowiedział, że zwrócił się z oficjalnym pismem do Prokuratury Generalnej o podjęcie postępowania zmierzającego do ustalenia losów tego skarbu i osób za ten skarb odpowiedzialnych Fundusz gromadzi środki pochodzące od Polaków i przyjaciół Polski, Mogą to być wpłaty pieniężne, obligacje i akcje wartości dewizowe oraz dary rzeczowe. • Środki Funduszu przeznaczy się na finansowanie potrzeb przedstawionych przez rząd, kościoły związki wyznaniowe, or-ganizacje społeczne, a w szczególności na wspieranie ochrony zdrowią i pomocy społecznej, ochrony środowiska' oraz oświaty nauki i kultury. Środki dewizowe mogą być przeznaczone również na zmniejszenie zadłużenia zagranicznego. • Wartość darowizny odlicza się w pełnej wysokości od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, wyrównawczym oraz rolnym obliczanym od działów specjalnych. • Tworzy się Radę Nadzorczą oraz Zarząd Wykonawczy. • Prowadzona będzie Księga Darów. • Dary mogą być składane do 11 listopada 1990 r. Tematem numer jeden czwartkowego posiedzenia były — co naturalne — projekty nowelizacji Konstytucji. Wpłynęły do Sejmu dwa takie projekty — jeden zaproponowany przez posłów z Klubu PZPR, drugi zgłoszony przez posłów koalicji parlamentainej (a są tam również podpisy 12 posłów PZPR). W czwartek odbyło się pierwsze czytanie tej pierwszej, co podkreślano, nowelizacji Konstytucji w Sejmie X kadencji. Pos Janusz Trzciński występujący w imieniu Klubu Poselskiego PZPR powiedział potem, że propozycje zmian zgłoszone przez kluby są dopełnieniem kwietniowej (z tego roku) nowelizacji Konstytucji, która dala podstawy do przemian ustrojowych, i mieszczą się w (DOKOŃCZENIE NA STR. 6) Banknoty 50- i 200-tysięcznc już w obiegu • W końcu lutego będzie 100-tysięczny • Do wymienialności krok • Oprocentowanie kredytów nie będzie stałe Złotówka zmienia skórę Dzisiaj, 1 grudnia br. do obrotu pieniężnego wchodzą dwa nowe banknoty: 50-tysięczny i 200-tysięczny. Przynoszę tę informację z konferencji prasowej zwołanej przez prezesa Narodowego Banku Polskiego prof. Władysława Bakę. Banknot 50-tysięczny utrzymany jest w kolorach brązowym i zielonym, na kremowym papierze. Z jednej strony przedstawia wizerunek Stanisława Staszica, a drugiej Pałac Staszica na Krakowskim Przedmieściu. Banknot 200-tysięczny oparty jes1 na kombinacji barw wej, szarej i lila. Z kremojedne; strony ma godło państwa a z drugiej panoramę Warszawy. Nowe banknoty o wysokich nominałach, wytężona praca jaka trwa w Państwowej Wytwórni Papierów Wartościowych oraz inne usprawnienia sprawią, że za kilkanaście dni przezwyciężone zostaną niedobory banknotów w kraju — stwierdził prezes W. Baka, W końcu lutego natomiast do obiegu wejść mają banknoty 100-tysięczne. Dla społeczeństwa i gospodarki ważniejsze od nowych banknotów będzie, zamierzone od 1 stycznia 1990 roku wprowadzenie wewnętrznej, (DOKOŃCZENIE NA STR. Z) Fot. CAF — REPRODUKCJA Po wizycie w Budapeszcie Sprawy do przemyślenia Wypowiedź M. F. Rakowskiego dla „Tryliony Lodu" BUDAPESZT. OD STAŁEGO KORESPONDENT/’ Na zaproszenie przewodniczącego Węgierskiej Partii So cjalistycznej, Rezsoe Nyersa przebywała w Budapeszcie delegacja Komitetu Centralnego PZPR, z jego I sekretarzem, Mieczysławem F. Rakowskim i członkiem Biura Politycznego, sekretarzem KC PZPR, Leszkiem Millerem. Prowadziła ona rozmowy polityczne z przewodniczącym WPS Nyersem oraz członkami prezydium tej partii. Mieczysław F. Rakowski udzielił kilku wywiadów węgierskiej telewizji' i gazecie „Nepszabadsag" oraz spotkał się z grupą dziennikarzy specjalizujących się na Węgrzech W dyplomatyce polskiej. Byl także na spotkaniu w Ambasadzie PRL w BudaDeszcie. A oto co powiedział d rezultatach swych rozmów korespondentowi „Trybuny Ludu”: Rozmowa z Rezsoe Nyersem była rzeczywiście bardzo ciekawa. Nas interesował jego pogląd na sytuację w węgierskim ruchu robotniczym, a przede wszystkim — wnioski wynikające z dotychczasowych doświadczeń w formowaniu nowej partii, znaczy WPS. Otóż są one barto dzo interesujące i sądzę, że trzeba będzie kilka spraw przemyśleć. Pierwsza sprawa: jak pojmować jedność partii. Oni przyjęli w gruncie rzeczy zasadę federacji platform, a obok tego federacji środowisk. Mają więc platformy tzw. sekcje. W jakim stopniu pozwala to na jednoczenie się wokół kilku najważniejszych spraw? Na to pytanie R. Nyers odnowiedział. że dążenie do jedności ist(DOKOŃCZENIE NA STR. 4. Rok 1991 pod znakiem zapytania ♦ Brak dokumentacji ♦ Generalny wykonawca zrywa umowę ♦ Inwestor zaskoczony Wojna w „Bristolu" We wrześniu 1987 r. Pracownie Konserwacji Zabytków, które zgłosiły się „na ochrtaiku»1” do imentu hoteier rdłrBtST^podpisaly umowę z Inwestorem tj. Zakładem Realizacji Inwestycji „Orbis” — Warszawa określającą 4-letni cykl prac do 1991 r Z tej okazji utworzono w PKZ Oddział Konserwacji Architektury Monumentalnej, obliczony także na podjęcie remontów innych wielkich budowli stolicy Jak to zwykle przy zabytkach bywa, okazało się, że np. wszystkie stropy wymagają wymiany choć przewidywano, że tylko 10 proc., nie licząc innych budowlanych niespodzianek. Warszawiacy nie widząc żadnych efektów bardzo się niecierpliwili, mówiono nawet o „symbolu niemożności”. Tymczasem wewnątrz budynku trwały prace, wymieniono stropy, rozebrano i wykonano od nowa wszystkie ścianki działowe, rozebrano i umocniono konstrukcje podwórek— a wszystko ręcznie, bez pomocy jakichkolwiek maszyn i urządzeń niemożliwych do zastosowania w starych murach i ograniczonej przestrzeni. Niemniej jednak w początku tego roku wyglądało na to. że termin czteroletni jest realny — pod warunkiem dostarczenia na czas dokumentacji. (DOKOŃCZENIE NA STR. 7) Gorbaczow proponuje szczyt w Helsinkach w przyszłym roku Rozszerzenie idei europejskiego domu Radziecko-wlosk deklaracja polityczna RZYM. Korespondent PAP, Bożydar Sosień depeszuje: Podpisanie przez Michaiła Gorbaczowa i premiera Giulio Andreottiego radziecko-włoshiej deklaracji politycznej odzwierciedlającej stanowisko obu stron, przede wszystkim w kwestii zasad porządku międzynarodowego i pokojowej przyszłości Europy, opartych na idei KBWE, zawarcie dwustronnych porozumień oznaczających nowe podejście do wzajemnej współpracy, zwłaszcza w dziedzinie gospodarczej i naukowotechnicznej, między ZSRR a Włochami, ważne przemówienie Michaiła Gorbaczowa na rzymskim Kapitolu, precyzujące i rozszerzające jego ideę „wspólnego domu europejskiego” — oto trzy najważniejsze wydarzenia drugieg« dnia — w czwartek — oficjalnej wizyty we Włoszech radzieckiego przywódcy. Wśród licznych spotkań, które tego dnia M. Gorbaczow odbył z kolejnymi osobistościami włoskiego świata politycznego, m. in. z przewodniczącymi obu izb parlamentu: Giovannim Spadolinim i Nilde Iotti, przedstawicielami kierownictw partii koalicji rządowej, na szczególną uwagę zasługuje dłuższe spotkanie z Achille Occhetto — sekretarzem generalnym W1PK. Kwintesencja przyjętej deklaracji politycznej radziecko-wloskiej to stwierdzenie, że obie strony uważają, iż z pełnym realizmem można już dziś zakładać, że Europa będzie kontynentem pokoju i wspólnym domem dla wszystkich państw — sygnatariuszy Aktu Końcowego KBWE, a postanowienia tego aktu będą dla nich zasadniczym punktem odniesień. Teraz przyszłość i porządek międzynarodowy muszą opierać się na takich uniwersalnych wartościach jak wolność. tolerann-q — w tvm w kwestiach narodowościowych, etnicznych i religijnych — oraz na pluralizmie. Włoski minister Spraw Zagranicznych Gianni de Michelis określił ten passus deklaracji jako szczególnie ważny i znamienny podkreślając. że po raz pierwszy ZSRR podpisał z państwem zachodnim dokument, w któ-rym znajduje się bezpośrednie odniesienie do pluralizmu, Kolejne, szczególnie ważne fragmenty deklaracji radziecko-włoskiej to wspólne przekonanie, że podstawa, na której opiera się bezpieczeństwo kontynentu europejskiego, musi być zachowana, że wprowadzanie każdego czynnika destabilizującego jcsl sprzeczne z wolą pokoju, który stanowi niezbywalne pra(DOKONCZENIE NA STR. 4) Zboża nadal w stodołach • Młyny ratują się importem Chleb coraz droższy & A decyzji ciągle brak Pożyczka na starcie NICJATORZY pożyczki zbożowej, poznańscy rolnicy, ■ nie spieszą do punktów skupu. Nawet na początek jakieś 50 ton ziarna z Poznańskiego, to niewiele. Sto i parę ton kupiono w woj. leszczyńskim i bydgoskim, sto kilkadziesiąt w olsztyńskim, szczecińskim, kaliskim, przeszło 250 ton we wrocławskim. Jak się zliczy wszystko, co rolnicy sprzedali, będzie 2,5 tys. ton. Start byl spóźniony. Prasa zapowiadała rozpoczęcie skupu drugiego listopada, rozporządzenie ministra rolnictwa określające zasady skupu, nosi datę 6 listopada. Zanim się znalazło w punktach skupu ziypw minęły dni. Czy to jedyny powód „dotychczas niewielkich wyników”? (To ocena ministerstwa rolnictwa). Może prognpzy są bardziej obiecujące. Kredytowy skup pszenicy i żyta trwa do końca roku. Chłopi przystawili rządowi nóż do gardła - skomentowano w TV decyzję r pożyczce zbożowej. Mają ziarno, a nie chcą sprzedawać Dlaczego „nie chcą” wyjaśniał w rozmowie z „TL” wicepremier Czeslaw Janicki. Wszyscy wiedzą, że plony były wyższe niż przed rokiem. Kupiono zaś o milion ton ziarna mniej. Jak było po żniwach 3 min ton, tak i zostało. Choćby ten milion zyskać — nowel sceptycy liczyli na lepszy starł pożyczki zbożowej. Z pozoru, ale to dziś dopiero wiadomo, transakcja powiA- na być korzystna i pewna. Wszystkie ceny ostro szły górę, Jakie więc ryzyko dla rolw nika? Oczy otworzyła zapaść mięsnego rynku. Spadek cen skupu, odmowy kupienia zwierząt, słowem - nadwyżki. Wolanie o interwencyjny Skup, o podniesienie gwarantowanych cen minimalnych. Szok. Podwyżki cen minimalnych byty zapowiedziane, ale do dziś nie ukazał się komunikat Min is*trsłwa Finorisów. Trzsfcs liczyć wszystko na nowo - wyjaśnia! postom nictwa wicepremier z komisji rolJanicki. przyznał, że nie soodziewat się I takiego sppdku cen. Przedłużające się czekanie na korekty cen minimalnych szkodzi pożyczce zbożowej najbardziej - twierdzą fachowcy od skupu. Sprzedać w ciemno, gdy nawet co do minimum opłacalności produkcji nie ma pewności? Czy ze zbożem nie może być tak jak z żywcem i mlekiem? . ILNIE trzeba importować ■ M25 tys. ton pszenicy, żeby nie stanęły młyny. Powinny mieć zapas ziarna na miesiąc, niektóre moją na trzy dni. Pod koniec roku — jak ocenia ministerstwo rolnictwa - zapasy zbóż konsumpcyjnych wyniosą około 0,9 min ton, 400 tys. ton mniej niż w ubjeg- o lym roku. „W tej sytuacji istnieje zagrożenie pokrycia potrzeb konsumpcyjnych ludności" im— - ' _ — I.. ’ ai.fiViv.LU .1111113 IC I 3 IW U IUII1I&twa Czy może zabraknąć chleba? Takiej m?4li nie można dopuścić. Chleba i to taniego, dostępnego dla każdego, nie brakło od dziesięcioleci. Nawel wtedy, gdy organizowano marsze głodowe, chleba nikt nie upragnął. A teraz chleb drożeje nieustannie. Wieś już wraca do wypieku chleba z własnego ziarna, żeby było taniej. słabną motywacje dukcyjne, o czym mówi się prona wsi, w Sejmie i ministerstwie rolnictwa, co pozostaje? ApeTbwrjć do rolników, odwoływać się do patriotyzmu? Niechby i tyle zrobiono — mówią rolnicy i przekąsem. A dopominają sfę konkretów: kiedy i w jaki sposób zacznie się załatwiać rolnicze sprawy. Pytają naiwnie: czy nie lepiej importować środki ochrony roślin, żeby w-sokie plony, niż pszenicę mieć no chleb! HALINA DOWDA ar Przed Maltą Świętość granic i zamieszanie w Białym Domu WASZYNGTON. OD STAŁEGO KORESPONDENTA Konferencja prasowa Rady do Spraw Stosunków Międzynarodowych, elitarnej organizacji nowojorskiej w Krajowym Klubie Prasy w Waszyngtonie, 29 listopada. Temat: „Przed szczytem”. Konferencję prowadzi Michael Mandelbaum, przedstawiciel rady Zapytany przeze mnie, czy rada uważa, że w obliczu spekulacji na temat zjednoczenia Niemiec obecne granice w Europie, w tym granica polsko-niemiecka, powinny obowiązywać nadal — Mandelbaum odpowiedział: Rada jako organizacja nie zajmuje stanowiska w sprawach politycznych, bo różne jej biura w różnych miastach mieć różne stanowiska. mogą Aie jako osoba prywatna mogę panu powiedzieć, że nie czuję w społeczeństwie amerykańskim żadnej skłonności do naruszania terytorialnego sta(DOKONCZENIE NA STR. 4) Krytyka i irytacja w Bonn Kohl z nikim nie konsultował planów „konfederacji” z NRD BONN. OD STAŁEGO KORESPONDENTA Tego jeszcze nie było w historii dyplomacji RFN. Kanclerz Kohl przedstawił w Bundestagu swój 10-punktowy plan „konfederacyjnych struktur" z NRD, nie konsultując go ani z partiami koalicji rządowej, ani z ministrem Spraw Zagranicznych Genscherem. Nie uznał też za stosowne choćby uprzedzić o przygotowywaniu takiej koncepcji swych najbliższych sojuszników - USA, Francję i W. Brytanię. A więc pominą! interesy zachodniej. mocarstw, członków b. koalicji antyhitlerowskiej, którzy mają nadal określone prawa w kwestii niemieckiej i w Berünie Zachodnim. Kohl uznał także za zbędne wcześniejsze poinformowanie „swym planie" ZSRR, którego o interesy bezpieczeństwa w tej części Europy są oczywiste, rvie uprzedził o swym pianie także i NRD. Przyznał to przewodniczący FDP Lambsdorff w wywiadzie z 30 listopada mówiąc, że kanclerz powinien był wyrażać się bardziej dyplomatycznie aby uniknąć zwrócenia mu uwagi przez min. Szewardnadze, że z ZSRR można rozmawiać o wszystkim, aie nie o próbach zmiany istniejących gramie Europy tub o granicach Rzeszy z 1937 r. (DOKOŃCZENIE NA STR. 5) Po odwokniii wielotysięcznego wiecu w LuManifi Serbia zrywa kontakty ze Słowenią BELGRAD. OD STAŁEGO KORESPONDENTA Środa i czwartek, obchodzone w Jugosławii jako święte narodowe, przyniosły niezwykle ostre, bezprecedensowe w historii SFRJ, napięcie w stosunkach Serbii ze Słowenia. Władze serbskiego Socjalistycznego Związku Ludu Pracującego (rodzaj frontu ludowego) v«ezw;łiy wszystkie instytucje i zakłady pracy w Serbii do natychmiastowego zerwania wszelkich kontaktów ze Słowenią, gdzie — jak głosi v-»ezwantis — „łamane są elementarne prawa człowieka”' Bardzo podobny zarzut wysuwają już od dawna Słoweńcy pad adresem Serbii, zwłaszcza wobec wchodzącego .w jej skład Kosowa,; gdzie od wielu miesięcy obowiązują tzw. środki specjalne wprowadzone po fali krwawych rozruchów nazywanych Belgradzie erupcją albańskiew go nacjonalizmu i sęparatyzmu Bezpośrednią przyczyną obecnego konfliktu jest wprowadzony przez władze słoweńskie z dniem 30X1 za(DOKOŃCZENIE NA STR. S.