Zycie Warszawy, maj 1955 (XII/103-128)
1955-05-02 / nr. 103
f" r' 2 »Niech krzepnie i umacnia się niezłomna jedność mas pracujących całego świata« Sj demia 1-maiowa w Warszawie Wczoraj odby!a się w sali ZS „Gwardia“ w Warszawie uroczysta akademia z okazji święta mas pracujących całego świata — X Maja. Przybraną pękami czerwonych j !,bia}oczerwonych flag halę ZS „Gwardia“ wypełniła 5-tysięczna rzesza mieszkańców stolicy — robotnicy stołecznych fabryk i przedsiębiorstw budowlanych, pracownicy urzędów i instytucji, młodzież, żołnierze Wojska Polskiego. Licznie przybyli działacze państwowi, partyjni i społeczn Obecni byli przedstawiciele dyplomatyczni państw obozu pokoju. Na sali byli również obecni członkowie związkowych delegacji przybyłych na obchody Święta 1 Maja ze Zw. Radzieckiego, Chińskiej Republiki Ludowej, Republiki Czechosłowackiej, NRD, Francji, Niemiec zach W. Brytanii, Austrii, Finlandii i Norwegii, a także członkowie Międzynarodowego Komitetu Przygotowawczego V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów o Pokój i Przyjaźń. W prezydium akademii zasiedli: I Sekretarz KC PZPR — Bolesław Bierut, w raz z członkami Biura Politycznego KC PZPR, członkowie Rady Państwa z przewodniczącym Rady Państwo — Aleksandrem Zawadzkim na czele, członkowie Rządu z Prezesem Rady Ministrów — Józefem Cyrankiewiczem, Marszałek Polski Konstanty Rokossowski, członkowie władz naczelnych stronnictw politycznych i organizacji społecznych, przedstawiciele Wojska Polskiego, weterani walk rewolucyjnych z 1905 r., przedstawiciele świata nauki i kultury oraz przodownicy pracy. W prezydium zajęli również miej-■»a przewodniczący związkowych delegacji zagranicznych. . Po odegraniu przez orkiestrę hymnu narodowego akademię zagaił przewodniczący CRZZ, członek Rady Państwa — W. Kłosiewicz. „Po raz jedenasty — »twierdził on w wyzwolonej ojczyźnie obchodzi dziś polska klasa robotnicza i cały lud pracujący swe święto 1-majowe. Obchodzimy ten dzień pod znakiem braterskiej solidarności z masami pracującymi całego świata jako dzień bojowego przeglądu naszych sił, uęnoenienia zwartości szeregów klasy robotniczej wszystkich krajów i wszystkich narodów w duchu rewolucyjnego internacjonalizmu. Jesteśmy dumni, że nasza praca służy umacnianiu potęgi sił obozu postępu i pokoju, któremu przewodzi niezawodny sojusznik i wypróbowany przyjaciel narodu polskiego, niezłomny bastion pokoju światowego — Wielki Zw. Radziecki. W dniu naszego radosnego Święta 1-majowego przesyłamy płomienne pozdrowienia naszym braciom — ludziom pracy Zw. Radzieckiego, Chińskiej Republiki Ludowej i krajów demokracji ludowej, z którymi łączy nas nierozerwalna przyjaźń i współpraca w walce o pokój i socjalizm. Pozdrawiamy Was, Towarzysze, w krajach Europy zachodniej i w krajach Ameryki w Waszej walce chleb, pracę, o pokojową przyszłość o Waszych krajów. Pozdrawiamy Was, Towarzysze, z krajów Azji i Afryki w walce przeciw wyzyskowi i uciskowi kolonialnemu, o niezależny byt, o prawa człowieka, o wolność. Pozdrawiamy Was bojownicy światowego ruchu obrońców pokoju w W'aszej walce o zniszczenie broni atomowych i wodorowych, o trwały pokój i bezpieczeństwo narodów. Niech krzepnie i umacnia się niezłomna jedność mas pracujących całego świata, niezwyciężona siła w walce o postęp społeczny, o wolność ■ pokój“. Witając serdecznie wszystkich uczestników akademii, W. Kłosiewicz udzielił głosu sekretarzowi KC PZPR — W. Matwinowi, który wygłosił referat (Referat podajemy na str. 5). Słowom sekretarza KC PZPR towarzyszyły wielokrotnie burzliwe oklaski. Wzniesiony przez mówcę na zakończenie referatu okrzyk „Niech żyje pokój!“ podchwycili wszyscy zebrani. Na zakończenie części oficjalnej akademii zebrani odśpiewali — „Międzynarodówkę“. W części artystycznej akademii wystąpiły: Centralny Zespół Pieśni i Tańca CRZZ oraz Międzyszkolny Chór Chłopięcy z Poznania, W całym kraju Naród nasz wita święto mas pracujących 1 Maja. Miasta i wsie przy brały uroczysty wygląd. W miastach wojewódzkich odbyły się uroczyste akademie, na których podsumowano dorobek minionego roku i mówiono o zadaniach, jakie sto ją przed masami pracującymi. Na akademiach udekorowano wysokimi odznaczeniami państwowymi zasłużo nych działaczy ruchu robotniczego o raz czołowych przodowników pracy. Załogi wielu zakładów pracy zameldowały w przededniu Święta o znacznych osiągnięciach uzyskanych w czynie pierwszomajowym i na wartach produkcyjnych. Dzięki wzmożonej pracy poszczególnych załóg, w całym kraju oddano do użytku w przeddzień Święta wiele nowych domów, sźkół, placówek zdrowotnych i kulturalnych oraz placówek handlowych. Depesza prezydenta Austrii do Przewodnie?ącego Kada Państuia Jego Ekscelencja Pan ALEKSANDER ZAWADZKI Przewodniczący Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowe: Warszawa Wzruszony uprzejmymi gratulacjami, jakie Wasza Ekscelencja zechciała nadesłać mi z okazji dziesiątej rocznicy ponownego ustanowienia Republiki Austrii, oraz życzeniami pomyślności dla narodu austriackiego, proszę Ją o przyjęcie mego szczerego podziękowania dla Rady Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Łączę moje najlepsze życzenia szczęścia osobistego dla Waszej Ekscelencji oraz pomyślności dla Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. THEODOR KÖRNER Prezydent Związkowy Republiki Austrii ____________^ Sycte warszaw? r Cały kraj wita Święto 1 Maja Z wycięskie meldunki ludzi pracy Ostatnie godziny przed 1 Maja. Na stołecznych budowach i w zakładach pracy gorące chwile. Załogi kończą realizację 1-ma.iowych zobowiązań. Oto niektóre meldunki: Załoga ZBM-7 uczciła Święto 1 Maja zakończeniem na osiedlu Grochów II na 25 dni przed terminem bloku 261, liczącego 163 izby. Ogółem ponad 1.000 budowniczych Grochowa i Pragi zrealizowało pomyślnie zobowiązania. Budowlani Muranowa przekazali 30 kwietnia kino „Muranów“. Jednocześnie oddali oni do użytku pierwszy blok nr 311 przy Al. Nowotki, liczący 209 izb. Robotnicy ZBM-4 oddali do użytku w przeddzień 1 Maja bursę akademicką przy ul. Ks. Janusza na Kole. Gmach bursy ma 14 tys. m. sześć. Na 3 dni przed 1 Maja powiększy! liczbę hoteli warszawskich nowy hotel przy PI. Konstytucji, nazwany „MDM“. Przekazała go już całkowicie do użytku załoga ZBM-6. ZBM-3 przekazało na 30 dni przed terminem dwie kamieniczki przy ul. Mostowej, liczące 29 izb. 16 „Ursusów“ ponad plan i 20 ton części zamiennych do tych ciągników — brzmi meldunek, jaki złożyła w przeddzień Święta 1 Maja za-łoga Zakładów Mechanicznych w „Ursusie“. Robotnicy Zakładów znacznie przekroczyli zobowiązania. Załoga FSO wykonała 30 kwietnia przed terminem plan miesięczny. W wyniku realizacji zobowiązań wyprodukowano dodatkowo 5 „Warszaw“. Zobowiązanie: 400 radioodbiorników ponad plan kwietnia — załoga Zakładów im. Kasprzaka przekroczyła, dając dodatkowo nie 400, lecz 500 „Syren“. W zakładach, dzięki realizacji zobowiązań, plan miesięczny wykonano na 2 dni przed terminem. W dniu poprzedzającym Święto Pracy załoga Stoczni im. Komuny Paryskiej przekazała do odbioru na miesiąc przed terminem statek do przewozu drobnicy. W przeddzień 1 Maja stoczniowcy szczecińscy przekazali Polskiej Żegludze Morskiej w Szczecinie nowy statek pełnomorski „Malbork“. Jest to siódmy z kolei rudowęglowiec zbudowany całkowicie przez szczecińskich stoczniowców. Nowe domy, placówki służby zdrowia i szkoły 500-tysięczną izbę mieszkalną przekazał Zakład Osiedli Robotniczych do użytku 30 kwietnia br. „Jubileuszowa“ izba mieści się w osiedlu Będzin-Ksawera, wznoszonym dla górników kopalni „Gen. Zawadzki“. W Gdańsku i Gdyni w przededniu 1 Maja oddano ogółem do użytku 311 nowych izb mieszkalnych. W Nowych Tychach na dwa miesiące przed zaplanowanym terminem zakończono budowę dwóch dalszych budynków mieszkalnych. W pierwszych dniach maja wprowadzi się do nich ok. 40 rodzin górników i hutników Również w innych miejscowoś-i ■iach woj. stallnogrodzkiego ludzie pracy otrzymali nowe mieszkania, M. inn. w Nowym Bytomiu ukończono budowę 6 pierwszych dornkow. jednorodzinnych dla załogi huty >,Ro kój“. _ Ł Załogi budowlanych przedsiębiorstw powiatowych woj. koszalińskiego zakończyły przed terminem odbudowę 73 zagród wiejskich dla osadników. Czyn 1-majowy przyśpieszy! oddanie do użytku licznych placówek służby zdrowia. I tak np. na półtora miesiąca przed terminem mieszkańcy osiedla Milica w Skarżysku otrzymali nowy ośrodek zdrowia. W Poznaniu odbyło się uroczyste otwarcie przychodni obwodowej dla dzielnic Wilda i Grunwald. W grom. Janowice w pow. Jelenia Góra uruchomiona została 43 z kolei na Dolnym Śląsku apteka wiejska. 16 „Ursusów“, 5 „Warszaw“, 500 „Syren“ Rozkaz Ministra Obrony Narodowej na dzień 1 Masa Szeregowcy i marynarze! Podoficerowie i oficerowie! Generałowie i admirałowie! Wraz z całym narodem Wojsko Polskie obchodzi dziś uroczyście 1 Maja — święto międzynarodowej solidarności mas pracujących całego świata, dzień przeglądu potężnych sił obozu pokoju, demokracji i socjalizmu ze Związkiem Radzieckim na czele. Z tej Okazji pozdrawiam Was serdecznie i życzę dalszych osiągnięć w szkoleniu i służbie na straży historycznych zdobyczy narodu i bezpieczeństwa naszego kraju. Dla godnego uczczenia radosnego dnia 1 Maja rozkazuję: Oddać w Stolicy naszej Ojczyzny Warszawie 24 salwy artyleryjskie. Niech żyje Wojsko Polskie wierna i niezawodna straż naszych granic i niepodległości! sta Niech żyje i umacnia się wieczyprzyjaźń polsko-radziecka — źródło naszych zwycięstw i osiągnięć, rękojmia pokoju i niepodległości Polski Ludowej! Niech żyje Polska Zjednoczona Partia Robotnicza — kierownicza siła narodu polskiego w walce o pokój i socjalizm! Niech żyje i rozkwita nasza Ojczyzna — Polska Rzeczpospolita Ludowa! Minister Obrony Narodowe] KONSTANTY ROKOSSOWSKI Marszałek Polski W iellki ffrzfegi p&BmStSej cfgęggafi Ruszyły dwie nowe wytwórnie zakładów »Oświęcim« (Dalekopisem od specjalnego wysłannika) 30 kwietnia br., w przeddzień Święta 1 Maja, w Zakładach Chemicznych „Oświęcim“ odbyła się uroczystość zakończenia etapu wstępnej eksploatacji i rozpoczęcia normalnej produkcji dwu wytwórni: karbidu i syntetycznego kwasu octowego. Oba te wielkie i nowoczesne obiekty zostały wybudowane i uruchomione przy wydatnej pomocy Związku Radzieckiego. Wydaje się, że pasma rurociągów końca nie mają, że nigdy nie zdoła się obejrzeć niezliczonych gmachów, budujących się nowych oddziałów. Jakże urosły Zakłady Chemiczne „Oświęcim“, król chemii, które dziś obchodzą podwójną uroczystość. Pierwsza — to fakt, że w przededniu Majowego Święta zakończono etap, jakże trudny etap wstępnej eksploatacji wytwórni: karbidu i kwasu octowego. Wszystkie kosztowne ważne inwestycje wchodzą w rytm i normalny, dotartej produkcji. Druga uroczystość posiada już bardziej osobisty, a nie techniczny charakter. Oto przybyli tutaj podzielić z ludźmi zakładów „Oświęcim“ ich własną radość bawiący w Polsce radziecki minister Przemysłu Chemicznego S. Tichomircw wraz z dyrektorami departamentu ministerstwa Przemysłu Chemicznego ZSRR F, Gołowaniowem i W. Oficerowem. Wizyta radzieckiej delegacji tym serdeczniej jest tu przyjmowana, ponieważ działy produkcji, o których mowa, powstały w oparciu o dostawy urządzeń i techniczną pomoc Kraju Rad. Delegacji radzieckich chemików towarzyszy wiceprezes Rady Ministrów S. Łapot, minister Przemysłu Chemicznego B. Rumiński oraz wiceministrowie Taban i Kowalski. A wszystkim nam towarzyszy cudowne, jasne słońce. Zaczynamy wędrówkę od... pieca karbidowego. Wytwórnia karbidu zajmuje 13,5 hektara powierzchni, Jest to w tej chwili najpoważniejsza inwestycja w całym naszym przemyśle chemicznym. Pomoc ZSRR wyraża się w dostawieniu 3.100 urządzeń i setek tomów dokumentacji technicznej. Z pomostu, zawieszonego nad gorejącym piecem, oglądamy właśnie wytop karbidu, a główny Inżynierprojektant — Jan Ho-rowicz powiada: — Stoimy na tym pomoście, jak na kapitańskim mostku statku-bazy. Piec rodzi cały nowy przemysł, jego dzieci, pociotki i wnuki mnożą się nieomal w nieskończoność. Baza to istotnie potężna. Jeden „piecyk“ pożera tyle energii elektrycznej, ile potrzebuje 80-tys. miasto. Zamiast ludzi kierują nim skomplikowane a mądre automaty. I poszerza się ta baza. Patrzymy na miejsca, gdzie powstają następne wielkie piece karbidowe. — Wielce szanowne dziecko karbidu acetylen... Oglądam wytwórnię, skąd w wyniku chemicznych reakcji syntezy powstaje wielce tajemnicze bractwo. Więc wielki brat aldehyd, z którego rodzi się kwas octowy dla przemysłu farmakologicznego. Więc wielki brat butadien, z którego rodzi się syntetyczny kauczuk. A póź= niej przez łączepię aldehydu z chlorowodorem zaczyna się rodzina mas plastycznych, tej wielkiej przyszłości przemysłu. Potężne Inwestycje karbidowni, kwasu octowego, wytwórni chloru, która ruszy w tym jeszcze roku zaczną nową, niezbyt jeszcze zapisaną kartę przemysłu polskiego. Będzie to budowa wytwórni kauczuku syntetycznego, wytwórni mas plastycznych w szerokim, barwnym wachlarzu. Krążymy wśród rozległych zabudowań, patrząc jaik rozrasta się kombinat. Weteran zakładów dyir. W Sobierajski, wiodąc pod rękę min Tichomirowa, tubalnym głosem powtarza— Broszę spojrzeć na to, co mamy. To 15 proc. tego, co tu jeszcze zbudujemy. Oględziny zakładów nie miały w sobie nic z urzędowej oficjalności. Min. Tichomirow wypytywał naszych inżynierów o szczegóły techniczne, nie stroniąc przy tym od żartów. W wytwórni kwasu octowego stoją rzędem słoiki z próbkami, płynami o różnych kolorach. Ktoś zrobił uwagę, że słoiki na pokaz mogą zawierać barwioną wodę. Tichomirow powąchał jeden z nich i powiedział: — Nie ma na świecie wody o takim zapachu... Nie ma lipy.., Zwiedzaliśmy także wytwórnię benzyny syntetycznej. Min. Rumiński w pewnej chwili pociągnął nosem, czując ostry zapach metanolu: — Puszczacie — mówi — alkohol w powietrze. Ileż tego mogłoby pójść na rynek... jest temat do wzniesienia toastu Min. Tichomirow, przysłuchujący się uwagom polskifego kolegi, dorzucił: — Toast wznieść można, tylko nie metanolem. U nas nazywają to koniakiem z trzema... kostkami Dwa piszczele i czaszka. Kiedy skończyło się zwiedzanie, przerywane meldunkami o wykonaniu zadań produkcyjnych — odbyła się uroczysta akademia. Myślę, że najistotniejszym fragmentem tej akademii, oprócz nagród i odznaczeń, to kilka cyfr i wiadomości, wynikających z referatu dyrektora Sobieraj* skiego. Dla uczczenia 1 Maja zaciągnięto 618 zobowiązań. Zaoszczędzono 38 tys. roboczogodzin i dano 178,E ten produkcji ponadplanowej. Zakłady przekroczyły i to dość znacznie plany oszczędności w I kwartale. Myślę, że warto przekazać ciche i nie pozbawione podstaw marzenia, aby zakłady „Oświęcim“ zyskały oficjalnie tytuł trzeciej po Nowej Hucie i Kędzierzynie narodowej budowy. Marzenia oświęcimiaków nie są sprzeczne z rozwojem naszego ciężkiego przemysłu. TADEUSZ JACKOWSKI »Kashmir Princess« ofiarą zbrodniczego zamachu Biwn’iy zegarowe spowodowały katastrofą PEKIN (PAP). Agencja Nowych Chin donosi z Delhi, że według otrzymanych tam informacji, stan wszystkich .czterech motorów wydobytego z dna morza samolotu „Kashmir Princess“ potwierdza, iż przyczyną katastrofy nie było ich uszkodzenie. Badania przeprowadzone nad szczątkami samolotu wykazują, że eksplozja nastąpiła nie tylko w pomieszczeniu bagażowym, lecz także w prawym skrzydle. Tym samym wyjaśniła się zagadka, dlaczego pożar wybuchł w dwóch miejscach\ Według sprawozdania o rezultatach badań szczątków „Kashmir Princess“ zamieszczonego w dzienniku „Times of India“, zamachowcy umieścili dwie małe bomby zegarowe — jedną w pomieszczeniu bagażowym, a drugą w prawym skrzydle samolotu. PEKIN (PAP). Jak podaje prasa indonezyjska władze indonezyskie przejęły tajną korespondencję adresowaną do przywódcy jednego z od działów bandy Dar Ul Islam. Korespondencja zawierała polecenia dokonania zamachów na delegatów zagranicznych biorących udział w konferencji krajów Azji i Afryki. W wyniku zastosowania ostrych środków przez indonezyjskie władze bezpieczeństwa, działalność bandytów została uniemożliwiona- Zaiadi sianu i Wietnamie płd. Uchwala »zgromadzenia generalnego sil rewolucyjnych« PARYŻ (PAP). — Chaos w Wietna mie południowym zwiększa się z go dżiny na godzinę. Przebywający we Francji marionetkowy „cesarz“ Bao Dai ogłosił, że pozbawia władzy premiera Wietnamu płd. Ngo Dinh Diema, który popierany jest przez USA. Szef ugrupowania Binh Xuyen, toczącego walki z wojskami rządowymi Ngo Dinh Diema w Saigonie, Le Van Vien oświadczył, że udaje się do Francji, by przeprowadzić rozmowy z Bao Daiem. W Saigonie odbyło się posiedzenie „zgromadzenia generalnego sił rewolucyjnych“, które „uchwaliło detronizację Bao Daia i ogłosiło Wietnam nołudniowy republiką“. Jak podaje agencja Associated Press, „zgromadzenie“ powzięło uchwalę, w której domaga się wycofania francuskiego korpusu ekspedycyjnego z Wietnamu. Agencja Reutera donosi, że 1 maja ma być podany do wiadomości „skład nowego prowizorycznego rządu, na którego czele będzie stał Ngo Dinh Diem“. Jednocześnie agencje podają, że w Saigonie rozrzucane są ulotki zawierające żądanie wycofania się Francji z Wietnamu południowego. Z Waszyngtonu donoszą, że po otrzymaniu wiadomości o uchwałach „zgromadzenia“ szereg kongresmenów amerykańskich wyraziło głębokie zadowolenie z tej racji. W godzinach wieczornych 30 kwietnia Deparlament Stanu USA złożył oświadczenie, w którym stwierdza, że „St. Zjednoczone nadal popierają Ngo Dinh Diema“. LONDYN (PAP). Wysoki komisarz francuski i dowódca wojsk Unii Francuskiej w Indochinach gen. Ely wydał rozkaz ściągnięcia poważnych posiłków dla obrony francuskich dzielnic miasta, ponieważ wojska wietnamskie zaczęły przegrupowywać sie przeciwko pozyc i om Francuzów. _________________ Załadunek ii wielkiego pieca UJ hucie im. Lenina 30 kwietnia br., w przeddzień Święta 1 Maja, zostały uruchomione mechaniczne i elektryczne urządzenia II wielkiego pieca huty im. Lenina, rozpoczynając załadunek tego agregatu pierwszymi materiałami wsadowymi Jest to już ostatni etap prac poprzedzających rozpalenie pieca i pierwszy spust surówki, Dziś defilada i manifestacja ludności na Placu CzeriDonum W przeddzień 1 Maja miasta $ wsie krajów obozu pokoju, demok racji i socjalizmu przywdziała odświętną szatę. Na frontonach domów widnieją hasła partii komunistycznych i robotniczych. Ludzie pracy zaciągnęli warty 1-majowe, osiągając wielkie sukcesy produkcyjne. MOSKWA (PAP). Opublikowano tu rozkazu dowódcy garnizonu Moskwy i moskiewskiego okręgu wojskowego — Marszałka Związku Ra-* dzieckiego Moskalenki o defiladzie wojsk w dniu 1 Maja 1955 roku. Defilada rozpocznie się o godz. 10 na Placu Czerwonym. Defiladę odbierze Minister Obrony, Marszałek Związku Radzieckiego, G. K. Żuków. Defiladą dowodzić będzie Marszalek Moskalenko. Zgodnie z rozkazem, na cześć Święta 1 Maja oddany zostanie salut arty-i leryjski. Manifestacja ludności Moskwy rozpocznie się o godz. 10.50 na Placu Czerwonym W eterani amerykańscy przybędą do ZSRR NOWY JORK (PAP). Sekretarz organizacji „Amerykańscy weterani spotkania nad Łabą“, Polowski oświadczyi, że Dep. Stanu USA wydal 12 członkom tej organizacji paszporty na wyjazd do Moskwy w cele wzięcia udziału w uroczystościach z okazji 10 rocznicy spotkania żołnierzy amerykańskich i radzieckich nać Łabą. MOSKWA (PAP). — Organizacja amerykańska pn. „Związek weteranów spotkania nad Łabą“ zaprosiła radzieckich uczestników teso spotkania na zjazd w dniu 25 kwietnia br. w Waszyngtonie. 19 kwietnia br. min. spraw za-gr. ZSRR zwróciło się do ambasady USA w Moskwie z notą, prosząc o wyjaśnienie, czy istnieje możliwość uzyskania amerykańskich wiz wjazdowych dla siedmiu radzieckich uczestników spotkania nad Łabą. Ambasada USA w Moskwie dotychczas nie odpowiedziała na notę min. spraw zagr. ZSRR, wobec czego wyjazd do USA radzieckich uczestników spotkania nad Łaba nie doszedł do skutku, Otwarcie Centralnej Wystawy Dokumentalnej »Rewolucja 1905—1907 r. na ziemiach polskich« 30 kwietnia br. w salach redutowych Teatru Narodowego w Warszawie otwarta została urządzona staraniem Wydziału Historii Partii KC PZPR i Naczelnej Dyrekcji Archiwów Państwowych — Centralna Wystawa Dokumentalna „Rewolucja 1905—1907 r. na ziemiach polskich“. Na uroczyste otwarcie wystawy przybyli członkowie Biura Politycznego KC PZPR, Rady Państwa i Rządu, przedstawiciele orgahizacjd politycznych i społecznych, świata nauki i kultury oraz przedstawiciele prasy. nie W uroczystości wzięli udział liczprzybyli weterani pamiętnych walk rewolucyjnych 1905—1907 r. Do zebranych przemówi! kierownik Wydziału Historii Partii KC PZPR T. Daniszewski W br. upływa 50 lat od chwili wybuchu rewolucji 1905 r. Mówił o niej Lenin, że była: „generalną próbą“, bez której zwycięstwo Rewolucji Październikowej nie byłoby możliwe. W związku z 50-leciem, Wydział Historii Partii KC PZPR i Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych urządziły w Teatrze Narodowym w Warszawie Centralną Wystawę Dokumentalną p. n. „Rewolucja 1905— 1907 na ziemiach polskich“. Wystawa w trzech salach redutowych teatru podzielona została chronologicznie na 3 części: okres poprzedzający wybuch rewolucji (eksponaty obrazują tutaj czynniki, które do niej nieuchronnie prowadziły) — rok 1905 („Krwawa Niedziela“ styczniowa, strajk powszechny w Królestwie Polskim) —< oraz łata 1906—1907 (walki chłopskiej wpływ rewolucji na literaturę i sztu-i kę polską, międzynarodowe znaczenie 1905 r. dla ruchów narodowo-wyzwo-3 ieńczych na Wschodzie). Eksponaty Wystawy — to wyłącz« nie dokumenty i kopie dokumentów* wydobyte z zakamarków dawnych archiwów carskich. Organizatorzy Wystawy dokonali naprawdę olbrzym miej pracy, przejrzeli parę tysięcy akt, rozporządzeń, doniesień, depesz ltp., wybierając z nich w rezultacie paręset najciekawszych, najbardziej charakterystycznych. Oto np. informacja warszawskiego oberpolicmajstra o redukcji robotników z fabryk w Warszawie...; doniesienie tegoż oberpolicmajstra o antycarskich wystąpieniach uczniów w szkole technicznej Swięcińskiego...; informacja o przechwyceniu na granicy nielegalnej literatury: 566 egz. „Czerwonego Sztandaru“, 340 egz. organu SDKPiL...; depesza gen. gubernatora warszawskiego do min. spraw wewn. o strajku (blankiet nr 53, z poprawkami i skreśleniami czerwonym ołówkiem, pewnie ręką „samego“ gubernatora!). Obok, na zniszczonym papierze, niewprawną robotniczą ręką „Żądania ogółu robotników“, 19 punktów, domagających się S-godzinnego dnia pracy, podwyżki ptac, pomocy lekarskiej, usunięcia policji z fabryk itp. A w następnej gablotce — telegram wielkich fabrykantów do gubernatora piotrkowskiego z łódzkich prośbą o ochronę wojskową, telegram w' języku francuskim (podpisany: Hilger, tajny radca z Katowic, hotel „Monopol“) w imieniu fabrykantów Zagłębia Dąbrowskiego; Ust konsula francuskiego (podpisany p. B. d‘Auslade) o opiekę nad kapitałem francuskim, tak licznie zaangażowanym w polskim przemyśle. Dalej, autentyczne spisy ofiar masakry strajkujcycb robotników rolnych w Łaniętach, odezwa uczniów „Precz ze szkołą rządową, niech żyje szkolą wolna“, tajne raporty policji pruskiej i austriackiej o manifestacjach l-Majowyeh, czerwona ulotka z napisem „Dziś w nocy wyrwaliśmy opryszkom carskim z Pawiaka więźniów, którym groziła kara śmierci. Było ich 10 — wszyscy są wolni!“ Jakże głęboko słuszne są słowa B. Bieruta, umieszczone w ostatniej sali: „Nasze dzisiejsze osiągnięcia i sukcesy — to owoc walk wielu dziesięcioleci polskiego ruchu robotniczego, to realizacja celów i idei, o które walczyli bojownicy rewolucji 1905—« 1907 roku“. f Wiele niezmiernie ciekawych, bez* cennych dokumentów archiwalnych zawiera Wystawa. Trwać ona będzie: pół roku i niewątpliwie wzbudzi du-J że zainteresowanie, (akł) M