Zycie Warszawy, luty 1966 (XXIII/27-50)
1966-02-23 / nr. 46
rZAGRANIC/^rZ^RANIC^^^GRMHCAl^!^P?NIC^^^^CPANIc3Bi Zagadki indonezyjskie (AC) Zamieściliśmy niedawno artykuł pod tym samym tytułem. Usiłowaliśmy w nim rozeznać się w burzliwych wydarzeniach indonezyjskich, które nastąpiły po nieudanym zamachu stanu z 30 września ubiegłego roku. Zwróciliśmy wówczas uwagę, że stosując kryteria europejskie nie sposób zrozumieć tego, co się dzieje w Indonezji, odkąd pułkownik Untung i jego współpracownicy zamordowali w dniu zamachu stanu sześciu generałów i odkąd w odpowiedzi na to armia indonezyjska przy poparciu najbardziej wstecznych czynników rozpętała akcję terroru, podczas której zginęło wiele dziesiątków tysięcy komunistów i nie tylko komunistów. Dziś świadomie wracamy do tytułu „Zagadki indonezyjskie»», gdyż upływ czasu bynajmniej nie doprowadził do uspokojenia w tym kraju. Wręcz na odwrót. Fala terroru nie opada, przywódcy składają coraz bardziej sprzeczne oświadczenia. Partia Komunistyczna jest faktycznie zdelegalizowana, a sytuacja polityczna przypomina równanie nie z dwiema, lecz z wielu niewiadomymi. W ciągu zaledwie 24 godzin nastąpiły w Indonezji dwa wydarzenia, które — jak się wydaje ze sobą kolidują i które razem wzięte dalszego przyczynić się mogą do zagmatwania i tak już dostatecznie skomplikowanej sytuacji. W poniedziałek wieczór dowiedzieliśmy się, że prezydent Sukarno dokonał zmiany w rządzie, usuwając ze stanowiska dotychczasowego ministra obrony, generała Nasutiona. Jednocześnie nastąpiło rozwiązanie sztabu armii, na którego czele stał ten sam generał Nasution (choć według innych źródeł prezydent zniósł tylko urząd szefa sztabu). Otóż dymisja generała Nasutiona, który sprawował swój urząd od 1959 roku, nie jest zwykłą reorganizacją rządu. Generał Nasution był rzecznikiem tych wszystkich sił militarystycznych w Indonezji, które się wypowiadały dawniej przeciw zasadzie „Nasakom»», czyli zasadzie współpracy partii narodowej, ugrupowań muzułmańskich i komunistów, a które po zamachu stanu żądały likwidacji Partii Komunistycznej. Generał Nasution, który sam cudem się uratował w dniu zamachu stanu, niewątpliwie kierował akcją terroru w ostatnich miesiącach. Mogłoby się wydawać, że udzielenie mu dymisji oznacza poczynioną przez prezydenta próbę przywrócenia w Indonezji pewnej równowagi i harmonii między różnymi siłami politycznymi. Jednakże już we wtorek rano depesze z Djakarty doniosły, że trybunał wojskowy skazał na karę śmierci jednego z wybitnych przywódców komunistów indonezyjskich Njono, oskarżonego o udział w zamachu stanu. Njono w czasie rozprawy nie przyznał się do winy i wystąpił odważnie z oskarżeniem pod adresem „Rady Generałów»», która — jego zdaniem — usiłowała zagarnąć władzę. Pozostaje więc znów szereg pytań. Czy dymisja Nasutiona oznacza, że prezydent Sukarno odtąd w pełni sprawuje władze w Indonezji? Czy wyrok skazujący Njono jest dowodem, że prezydent nadal pozostaje pod presją sił reakcyjnych? No i pytanie może najważniejsze: kiedy w Indonezji przywrócony będzie spokój? Chwi Iowo nie znamy odpowiedzi na te pytania. G. J. KRONIKA POLITYCZNA (W) Ambasador nadzwyczajny pełnomocny Afganistanu w Polsce i Mir Mohammad Jussof złożył 22 bm. wizytę pożegnalną ministrowi spraw zagranicznych A. Rapackiemu. (PAP) Echa konferencji de Gaalle‘a (DOKOŃCZENIE ZE STR. 1) wie Istnieją nadal w niezmienionej postaci. Według ocen bońskich, wyrażając swoją zgodę na konferencję polityczną sześciu państw, Francja oczekuje od rządu NRF oraz od pozostałych partnerów ustępstw obliczalnych w setkach milionów marek, nie przesądzając jednocześnie w niczym swej postawy, jaką zajmie na owej konferencji politycznej (jeśli do niej dojdzie). RYSZARn WOJNA BONN (PAP). Nazajutrz po konferencji prasowej prezydenta de Gaulle’a, rząd boński dal wyraźnie poznać, że „w zasadzie utrzymać pragnie obecną forme i strukturę NATO.” W pierwszej oficjalnej wypowiedzi na konferencji prasowej Bonn, zastępca szefa urzędu praw sowego Werner Krueger oświadczy! we wtorek, że rząd federalny u-waża za celowe, aby na nowo podjęte zostały regularne konsultacje między rządami 6 państw EWG. Krueger nie ustosunkował się do wypowiedzi de Gaulle’a w sprawie problemów NATO. Przeciwko stanowisku Francji w sprawie NATO wypowiedział sie rzecznik frakcji parlamentarnej CDTJ/CSU do spraw polityki zagranicznej. deputowany E. Majonica. Oświadczył on w artykule opublikowanym we wtorek w organie CDU „Deutschland — Union — Dienst”, że ze strony niemieckiej nie można zgodzić się z punktem wyjścia rozważań de Gaulle’a, iż dla Europy nie istnieje obecnie „zagrożenie ze wschodu”. Zdaniem partii wolnych demokratów (FDP), sojusz NATO — .iak wyraził to rzecznik parlamentarny tej partii, Genscher — stoi w obliczu nowych trudnych problemów, które wychodzą poza ramy zagadnień związanych ze strukturą dowództwa. (W) Amerykańskie instalacje wojskowe we Francif PARYŻ (PAP). W związku z wypowiedziami gen. de Gaulle‘a na konferencji prasowej na temat NATO, a zwłaszcza jego stwierdzeniem, że Francja do 1969 r. zamierza przywrócić normalną sytuację jeśli chodzi o jej suwerenność, obserwatorzy polityczni interpretują to jako zapowiedź poddania amerykańskich instalacji wojskowych na terenie Francji kontroli francuskiej. Jakie to są instalacje? W chwili obecnej we Francji stacjonuje 26.000 żołnierzy amerykańskich. Do roku 1958 było ich 50.000. Instalacje militarne USA we Francji składają się z 14 ba<z lotniczych, rurociągu i 40 magazynów z różnymi materiałami, wystarczającymi na miesięczne zaopatrzenie VII armii i 17 amerykańskiego korpusu lotniczego, stacjonującego w Niemczech zach. Faktycznie jednak wojska amerykańskie korzystają tylko z czterech baz lotniczych na terenie Francji. Są to bazy w Laon (dep. Aisne) i Toul-Rozieres (Meurthc-et-Moselle) dla eskadr rekonesansowych, w Evreux (Eure) dla grupy lotniczej wsparcia taktycznego oraz w Chateauroux (Indre) — zaopatrzeniowa. W pozostałych 10 bazach znajduje się jedynie personel, którego liczebność została poważnie uszczuplona. Rurociąg biegnie z Dönges (Loire- Allan tique) do Huttenheim w Niemczech zach. Przesyła się nim paliwo. Może on zaopatrywać w środki pędne 1.200 samolotów bojowych, jak również pojazdy mechaniczne VII armii. Kosztował 325 min franków. Ponadto amerykańska marynarka wojenna posiada pewne urządzenia w portach Saint-Nazaire, la Rochelle, Bordeaux i Villefranche-Surmer, przty czym 90 proc. zaopatrzenia przeznaczonego dla wojsk amerykańskich w Europie przechodzi przez północne porty Francji. Ogółem amerykańskie instalacje wojskowo we Francji przedstawiają wartość 8750 min franków. Ich utrzy manie kosztuje St. Zjednoczone miliard franków rocznie, (w) taegia - za rozwojem stosunków z krajami Lkładu Warszawskiego OSLO (PAP). Przemawiając w parlamencie norweski minister spraw zagranicznych Lyng stwierdził, że kraje naleJ żące do NATO powinny dążyć do zacieśnienia kontaktów 2 krajami Układu Warszawskiego „Jeśli chodzi o Norwegię - powiedział Lyng — to utrzymujemy trwale, wolne od zakłóceń stosunki zarówno ze Zw. Radzieckim, jak l z pozostałymi krajami Europy wschodniej. Szczerze pragniemy stosunki te jeszcze bardziej rozbudować“. Minister Lyng podkreślił, że sytuacja w Europie jest w tej chwili zupełnie inna niż w r. 1949, gdy powstawało NATO, i że należy dążyć do dalszego osłabienia napięcia w tej strefie. (AC) M mcz. „Polityki” u lin. Lynp w Oslo OSLO (PAP). Naczelny redaktor „Polityki” M. F. Rakowski został przyjęty przez min. spraw zagr. Norwegii, Lynga oraz wicemin. tego resortu, Jacobsena. Red. Rakowski przybył do Oslo w celu wygłoszenia w stowarzyszeniu studentów odczytu o polskiej polityce zagranicznej. (W) Gizentjn aresztowany w Brazzaville? KAIR (PAP). 22 bm. po raz pierwszy wiadomość o zniknięciu b. premiera prowincji Stanleyville i bliskiego współpracownika Lumumby, Antoine Gizengi została oficjalnie potwierdzona w Kongu (Leopoldville). Kongijska agencja prasowa stwier dziła, że Gizenga „znikł od niedzieli rano”. Dwa dzienniki wychodzące w Leopoldville: „Le Courrier de l’Afrique” i „L’Etoile du Congo” zamieściły informację, że Gizenga schronił się w Brazzaville, gdzie został aresztowany. Kongijska agencja podaje wypowiedź „naocznego świadka” — żony służącego ambasadora belgijskiego, którego rezydencja mieści się w sąsiedztwie domu Gizengi. Kobieta ta twierdzi, że dom Gizengi został o toczony przez grupę jego przeciwników. W nocy z soboty na niedzielę Gizenga wymkną! się z domu wraz z żoną i trojgiem dzieci 1 przepłynął rzekę Kongo czółnem, udając się do Brazzaville. (W) Min. L Mełyka w podroży po ZSRR MOSKWA (PAP). - Przebywający od 11 bm. w Zw. Radzieckim min. kultury i sztuki PRL, L. Motyka, opuścił wo wtorek Taszkient udając się do Swierdlowska. Gość z Polski byt przyjęty przez zastępcę członka prezydium KC KPZR pierwszego sekretarza KC KP U, Szarafa Kaszidowa. (w) Azja pld. - wschodnia * Problem rozbrojenia Rozmowy radziecko-brytyjskie w Moskwie Przemówienia na Kremlu A. Kosygina i H. Wilsona (W) Wtorek był drugim dniem oficjalnej wizyty premiera W. Brytanii H. Wilsona w Zw. Radzieckim. Tego dnia w godzinach rannych rozpoczęły się w Moskwie pierwsze rozmowy między A. Kosyginem a H. Wilsonem. Dotyczyły one Wietnamu i problemu rozbrojenia. Podczas uroczystego śniadania w Wielkim Pałacu Kremlowskim przemówienia wygłosili premierzy A. Kosygin i H. Wilson. Premier W. Brytanii złożył wizytę przewodniczącemu prezydium Rady Najwyższej ZSRR N. Podgórnemu. (JL) MOSKWA (PAP). We wtorek o godzinie 9 rano czasu warszawskiego rozpoczęły się rozmowy brytyjskiego premiera H. Wilsona z szefem rządu radzieckiego A. Kosyginem. Rozmowy te dotyczyły przede wszystkim sprawy Wietnamu i problemu rozbrojenia. Przed rozpoczęciem wizyty do sali, gdzie przeprowadzane są rozmowy» zostali zaproszeni dziennikarze radzieccy i angielscy. Następnie korespondentów poproszono, aby opuścili salę. W rozmowie, która się później rozpoczęła, wzięli udział zastępca przewodniczącego Rady Ministrów ZSRR, W. Kirillin, minister spraw zagranicznych A. Gromyko, min. stanu do spraw zagr. W. Brytanii lord Chalfont, ambasador ZSRR w W. Brytanii Michaił Smirnowski oraz »mb. W. Brytanii w Moskwie sir G. Harrison i inni. Rząd radziecki wydal w Wielkim Pałacu Kremłowskim śniadanie na cześć premiera W. Brytanii H. Wilsona. Premierowi brytyjskiemu towarzyszyły osoby, które wraz z nim przybyły do ZSRR oraz ambasador brytyjski w Moskwie Harrison. Że strony radzieckiej w śniadaniu wrzięli udział I.. Breżniew, A. Kirilenko, A. Kosygin, K, Mazurów, A. Mikojan, N. Podgórny, D. Polanski, M. Susłow, A. Szelc pin i inne osobistości oficjalne Przemawiając w czasie śniadania, które rząd radziecki wydał na cześć premiera brytyjskiego H. Wilsona, przewodniczący Rady Ministrów ZSRR A. Kosygin podkreślił zaniepokojenie opinii publicznej wydarzeniami w Azji Południowo- Wschodniej, „gdzie toczy się wojna przeciwko ludowi połuclniowowietnamskiemu, trwają bombardowania terytorium DRW przez samoloty amerykańskie”. Kosygin oświadczył również, że i ZSRR i W. Brytania są zainteresowane problemem bezpieczeństwa europejskiego. Stwierdziwszy z zadowoleniem, że H. Wilson przejawił „inicjatywę w dojściu do skutku tej wizyty”, Kosygin powiedział: „Rządy nasze mają różne poglądy na cały szereg zagadnień międzynarodowych i powinniśmy od czasu do czasu spotykać się, aby wymienić zdania w rzeczowej atmosferze. Kosygin wyraził dalej nadzieję, że przyjazd Wilsona „sprzyjać będzie dalszemu rozwojowi stosunków między obu krajami“. „Byłoby dobrze, gdyby wizyta ta przyczyniła się również do stworzenia bardziej pomyślnej sytuacji międzynarodowej w interesie narodów radzieckiego i brytyjskiego, w interesie umocnienia pokoju powszechnego“. Przypominając stanowisko rządu radzieckiego ty sprawie wydarzeń w Wietnamie, Kosygin oświadczył: „Jesteśmy przekonani, że wyjście z powstałej niebezpiecznej sytuacji można znaleźć jedynie na drodze wykonania układów genewskich“. Realną podstawą do rozwiązania problemu wietnamskiego w duchu układów genewskich są znane cztery punkty rządu DRW oraz propozycje Narodowego Frontu Wyzwolenia Wietnamu Południowego. Kosygin opowiedział się za. wspólnvm działaniem, wytrwałą współpracą ZSRR i Angili „w utworzeniu niezawodnego systemu bezpieczeństwa europejskiego“. „Istnieją możliwości utworzenia takiego systemu. Doniosłe, poizytywne znaczenie dla sprawy pokoju w Europie miałoby osiągnięcie pokojowego uregulowania kwestii niemieckiej“Sytuacji w Europie „nie można uważać za normalną“. „Te koła militarystyczne i odwetowe, które rozpętały II wojnę światową, również dziś nie rezygnują ze swej awanturniczej polityki“. Kosygin podkreślił, że wspótpraca radziecko-brytyjska byłaby „istotnym czynnikiem polepszenia sytuacji międzynarodowej“. Co się tyczy dwustronnych stosunków, to premier ZSRR wyraził zadowolenie ze stanu brytyjsko-radziećkićh stosunków handlowych i kontaktów- naukowo-technicznych oraz kulturalnych- ■ • , . „ Przemawiają-c następnie H. Wilson wysoko ocenił fakt, że na śniadaniu wydanym na jego cześć obecnych jest wielu przywódców radzieckich. Tłumaczył to chęcią poprawy i um cenienia stosunków między obu krajami. Premier brytyjski stwierdził, że w ciągu ostatnich lat obustronne stosunki poważnie się polepszyły, zwłaszcza w dziedzinie handlu. Następnie Wilson oświadczył: istnieją głębokie rozbieżności w naszych poglądach. Powinniśmy się wypowiedzieć sprawie tych rozbieżności, mów wiąc o nich szczerze i otwarcie. Premier przedstawił znane stanowisko rządu brytyjskiego w sprawie Wietnamu. Wilson oświadczył, że nie może być żadnej wątpliwości co do tego, że rząd brytyjski, którego on jest szefem, nigdy nie zgodzi się, by do rąk niemieckich dostała się broń nuklearna Powitał on z zadowoleniem inicjatywę strony radzieckiej na kon ferencji genewskiej, dotyczącą nierozporzestrzeniania broni nuklearnej. Uważa, że możji ona mieć znaczenie jako podstawa przyszłej pracy. Premier brytyjski wyraził nadzieję, że stosunki angielsko-radzieckie mogą być trwałe, mogą doprowadzić do zmian stosunków w świecie. Powinniśmy — powiedział on — skoncentrować się nie tylko na tych zagadnieniach, które nas dzielą, lecz na odwrót, na problemach, co do których można znaleźć wspólne podstawy i które można wykorzystać dla dobra ludzkości. Ocenił on wysoko rolę Kosygina w taszkienckim spotkaniu Shastri i Ayub Khana oraz wyniki tego spotkania. (W) Premier H. Wilson złożył również we wtorek na Kremlu wizytę przewodniczącemu Prezydium Rady Najwyższej ZSRR, N. Podgórnemu, a po południu odwiedził przewodniczącego Miejskiego Komitetu Wykonawczego Moskwy W. Promysłowa. Kryzys rządowy w Ugandzie Premier ßbote przejmuje całą władzą LONDYN (PAP). 22 bm. nastąpiły poważne zmiany w rządzie Ugandy, której premier, dr Milton Obote przejął całą władzę w swoje ręce. Według informacji korespondenta AFP w Kampali (sto-licy U- gandy) podczas posiedzenia Rady Ministrów aresztowano pięciu człon ków rządu: Ibingira, min. stanu; Kirya — ministra górnictwa i gospodarki wodnej; Magezi — ministra budownictwa mieszkaniowego i pracy; Ngobi — ministra rolnictwa i Lumu - ministra zdrowia. do Wszyscy ci ministrowie należeli grupy „Bantu”, występującej ostatnio przeciwko premierowi Obote. (W) W komisji OJA Głosy za użyciem siły wobec Rodezji LONDYN (PAP). Jak donoszą z Addis Abeby, w stolicy Etiopii rozpoczęły się w poniedziałek obrady komisji Organizacji Jedności Afrykańskiej (OJA) do spraw Rodezji. Komisja, w skład której wchodzą Kenia, Tanzania, Zambia, Nigeria i Zjednoczona Republika Arabska przygotuje zalecenia dla sesji rady ministrów OJA, która rozpocznie się 28 lutego br. O- becnie komisja skoncentruje się nad zagadnieniem środków dotyczących rozwiązania kryzysu rodezyjskiego. Według źródeł dobrze poinformowanych wielu członków sekretariatu OJA i przedstawicieli delegacji tej komisji uważa, że zastosowanie siły może położyć kres kryzysowi. Radzieckie siły zbrojne są gotowe udaremnić każdy atak nuklearny Święto Armii Radzieckiej Uroczysta akademia w Moskwie MOSKWA (PAP). Radzieckie siły zbrojne są gotowe w każdej chwili udaremnić w porę atak nuklearny mocarstw imperialistycznych przeciwko krajom obozu socjalizmu — oświad czył generał armii A. Jepiszew, szef Głównego Zarządu Politycznego Ministerstwa Obrony ZSRR, przemawiając we wtorek na uroczystej akademii w Centralnym Teatrze Armii Radzieckiej zorganizowanej z okazji 48 rocznicy radzieckich sil zbrojnych. Generał A. Jepiszew zaznaczył, że Zw. Radziecki wraz z armiami państw socjalistycznych dysponuje wszystkim co jest niezbędne do roz gromienia nieprzyjaciela w każdej wojnie — w tym także w wojnie rakie towo-nuk! e amej. Niechaj wojownicze koła Pentagonu nie żywią złudnych nadziei, ż« Z w Radziecki i inne kraje so cjalistyczne będą obserwować z założonymi rękami organizowane przez nie widowiska militarystyezne. Dla nas walka, o pokój .jest nierozerwal nie związana z umacnianiem naszej zdolności obronnej — powiedział gen. Jepiszew. Podkreślił on, że wszechstronne umacnianie radzieckich sił zbrojnych jest konieczne ze względu na zagrażające ze strony mocarstw imperialistycznych ze St. Zjednoczonymi na czele niebezpieczeństwo ataku zbrojnego. Spełniając swój internacjonalistyczny obowiązek — powiedział gen. Jepiszew — Zw. Radziecki udzielał i będzie nadal udzielać pomocy DRW w dziedzinie umacniania jej zdolności obronnej i w celu odparcia agresji, będzie niezmiennie udzielał poparcia bohaterskiemu narodowi Wietnamu południowego. Gen. A. Jepiszew stwierdził, że osiągnięcia ZSRR w dziedzinie przemysłu, nauki i techniki umożliwiły znaczne udoskonalenie broni i środków bojowych. Radzieckie wojska rakietowa są wyposażone w rakiety różnych ro-dzajów. Mają wielomegatonowe ładunki nuklearne do ty>ch rakiet, które mogą być wystrzeliwane albo ze stanowisk nieruchomych, albo też z wyrzutni samobieżnych. Rakiety te odznaczają się wysoką dokładnością trafiania do celu. Gen Jepiszew oświadczył, że żolnierze-komuniści są; siłą organizującą i kierującą w armii radzieckiej. Biorą oni aktywny udział w politycznym i gospodarczym życiu kraju. Należy zaznaczyć, że do władz radzieckich na szczeblu wyższym i lokalnym wybrano 11 tys. żołnierzy i oficerów. Odbywając czynną służbę wojskową żołnierze radzieccy w większości wypadków zdobywają jakąś specjalność z dziedziny techniki, tak że siły zbrojne dają krajowi setki tysięcy specjalistów Częściowa redukcja baz wojskowych © Amerykańskie bombowce naddźwiękowe F--111 9 Koszty obrony w br. wyniosą 2 mld 172 min funtów. „Biała księga" rządu brytyjskiego LONDYN (PAP). Rząd brytyjski oznajmił we wtorek w dorocznej „Białej księdze“ na temat polityki obronnej, że W, Brytania zamierza wycofać dc roku 1968 swe siły zbrojne z bazy w Adenie, oraz ograniczyć liczebność swych wojsk na Cyprze 1 na Malcie. „Biała księga“ Informuje, że również garnizony brytyjskie w Gujanie Brytyjskiej oraz brytyjskich terytoriach w Afryw ce Południowej nie pozostaną długo. Jednakże mimo tych t innych redukcji i ograniczeń rząd brytyjski zamierza nadal odgrywać w płaszczyźnie wojskowej rolę mocarstwa światowego, w szczególności w obszarze na w*schód od Suezu. Utrzymany zostanie garnizon brytyjski w Hongkongu a także bazy i obiekty wojskowe w Singapurze i Malajzji, aczkolwiek liczebność wojsk tam przebywających ma zostać ograniczona „gdy tylko poz*wolą na to warunki“. „Biała księga“, ogłoszona po 16- miesięcznych przygotowaniach, określa główne kierunki polityki wojskowej W. Brytanii w ciągu najbliższych 15 lat. Głównym środkiem realizacji nowej polityki wojskowej mają być supernowoczesne bombowce naddźwiękowe F-lll, produkcji amerykańskiej. Rząd brytyjski oznajmia w „Białej księdze“, iż kupi w USA 50 takich maszyn, z których każda kosztuje ok. 6 min dolarów. Będą one stanowić trzon uzbrojenia brytyjskiego do połowy lat 70-tych, kiedy to ma być gotowy bombowiec, który W. Brytania skonstruuje wspólnie z Francją. W związku z decyzją nabycia bombowców F-lll rząd brytyjski postanowił zrezygnować z budowy dalszych lotniskowców. Oparcie strategii wojskowej na siłach powietrznych, a nie na marynarce wojennej było jedną z głównych przyczyn rezygnacji ministra obrony d/s marynarki wojennej Ch. Mayhewa. Oparcie się na siłach powietrznych stało się też powodem drugiej dymisji. Jednocześnie z ogłoszeniem „Białej księgi“ podano w Londynie do wiadomości, że pierwszy lord admiralicji, admirał D. Luce ustąpił we wtorek ze swego stanowiska, aby zaprotestować prze ciwko nowej polityce rządu Wilsona. Wydatki wojskowe W. Brytanii w bieżącym roku finansowym mają wynieść 2 mld 172 min funtów, w porównaniu z 2 mld 12» min funtów w ubr. Jednakże rząd brytyjski twierdzi w „Białej księdze“, że do roku 1970 zdoła osiągnąć swój ceł tj. utrzymać koszty obrony poniżej poziomu 2 mid funtów rocznie (wg cen z roku 1964). Co się tyczy NATO i Europy, „Biała księga“ stwierdza, że W. Brytania zamierza wzmocnić siły wsparcia powietrznego przy swoich konwencjonalnych wojskach lądowych w Niemczech zach., natomiast zmniejszy w tym rejonie swe siły powietrzne uderzenia nuklearnego. Anglia planuje także ograniczenie swych sił morskich przeznaczonych obecnie dla NATO. Jednakże W. Brytania utrzyma swe siły lądowe w NRF w przybliżeniu na obecnym poziomie, co prawda pod warunkiem, że uda się w jakiś sposób uregulować problemy finansowe związane z kosztami utrzymania tych wojsk. Rząd brytyjski przeprowadzi w tej sprawie rokowania z pozostałymi członkami NATO. (W) Program przejrzysty, realny (Od naszego stałego korespondenta) Moskwa, 22 lutego (W) Ogłoszenie projektu wytycznych nowej 5-latki otwiera okres intensywnych przygotowań do XXIII Zjazdu KPZR, który rozpocznie się za 5 tygodni. Ten obszerny i rzeczowy materiał daje pożywkę do dyskusji przedzjazdowej, w której uwaga szerokich kręgów partii i społeczeństwa radzieckiego skupi się na najważniejszych sprawach gospodarczych. Przy czytaniu tekstu wytycznych nasuwa się kilka wniosków natury ogólniejszej żarów no co do kierunku rozwoju gospodarki radzieckiej w 5-leciu, jak i co do nowych tendencji w polityce ekonomicznej. Wytyczne zawierają krótkie podsumowanie wyników gospodarki minionego 7-lecia (1959— 1965). Jest to relacja obiektywna, w której wymieniono nie tylko osiągnięcia (wzrost dochodu narodowego o 53 proc., produkcji przemysłowej — o 84 proc., wzrost dochodu ludności), lecz i te ujemne zjawiska, które zaszły w tym okresie. Wymieniono tu przede wszystkim niepomyślne wyniki w produkcji rolnej, które zaważyły na całokształcie rozwoju ekonomicznego kraju. Dalej — niewykonanie zadań w niektórych gałęziacb przemysłu ciężkiego; niedociągnięcia w dziedzinie inwestycji, wykorzystania potencjału produkcyjnego i czasu pracy; zbyt niskie tempo wzrostu wydajności pracy; słabe wyniki we wdrażaniu postępu technicznego, modernizacji wyrobów itd. Wskazano też, że owe niedociągnięcia są wynikiem w głównej mierze dysproporcji między wielką skalą produkcji a wadliwym systemem planowania, zarządzania i bodźców zachęty materialnej. Odstępstwo od wymogów praw ekonomicznych i rachunku gospodarczego na rzecz subiektywności, woluntaryzmu, krępowania samodzielności przedsiębiorstw — oto przyczyna niezadowalającego wykonania zamierzeń w minionym 7-leciu. Na ubiegłe 7 lat spojrzano krytycznie nie gwoli obiektywizmu sprawozdawczego. Nietrudno dostrzec, że zadania nowego planu 5-letniego opierają się nie tylko na naukowej analizie potrzeb i możliwości gospodarczych, lecz również na odpowiednich wnioskach z analizy ujemnych stron, błędów i niedociągnięć. Gdyby najkrócej scharakteryzować nową 5-latkę, wypadnie stwierdzić, że ma to być plan nie tyle oszałamiających, efektywnych skoków wytwórczości (jakkolwiek zadania w dziedzinie wzrostu produkcji są imponujące) — ile gruntownych jakościowych i strukturalnych przeobrażeń. Podniesienie efektywności całej produkcji społecznej — oto na co kładą główny nacisk wytyczne KC KPZR. Jest to oczywiście zadanie wielokierunkowe, a zarazem kompleksowe. Świadectwem owej tendencji przyszłego planu może być np. analiza następujących liczb. Dochód narodowy w 5-latee ma wzrosnąć o 38—41 proc., czyli średnio roczny przyrost ma wynieść około 8 proc. Zadanie to jest nieco większe niż w minionej 7-latce. Równocześnie jednak tempo przyrostu produkcji przemysłowej zaplanowano na 47—50 proc. (przeciętnie 9—10 proc. rocznie). W 7-latce przeciętny roczny przyrost produkcji był większy - około 12 proc. A zatem, w przeciwieństwie do poprzedniego okresu, dochód narodowy ma wzrosnąć głównie dzięki zwiększeniu efektywności produkcji przemysłowej, a także wyrównaniu proporcji pomiędzy przemysłem a rolnictwem Zwiększenie efektywności pracy przemysłu oznacza przede wszystkim unowocześnienie środków wytwarzania zgodnie z wymogami postępu technicznego (priorytet tych gałęzi przemysłu, które gwarantują postęp techniczny), wprowadzenie naukowej organizacji pracy i uruchomienie dźwigni ekonomicznych. To z kolei ma przynieść wydatny wzrost wydajności pracy i obniżkę kosztów produkcji. Szczególnie interesujące jest porównanie zadań w dziedzinie wzrostu wydajności pracy: wytyczne zakładają przeciętny roczny przyrost wydajności o około 7 proc., podczas gdy w minionej 7-latce przyrost ten wynosił 5-6,5 proc. Wytyczne ilustrują wyraźnie kierunek na podniesienie pozio mu rolnictwa. Założony 25-procentowy, średnioroczny wzrost produkcji rolnej w latach 1966—1970 w porównaniu z ubiegłym 5-leciem — to zadanie niebagatelne. Jednakże zapewnieniu realności tego zadania służy cały szereg innych zadań nakreślonych w wytycznych. Np. dwukrotne zwiększenie nakładów państwowych, podwojenie dostaw na wozów sztucznych, szeroki zakres prac melioracyjnych - oto te posunięcia, które, w powiązaniu uruchomieniem szeregu dźwigni e- z konomicznych, mają doprowadzić do zbliżenia dynamiki rozwoju produkcji rolnej do dynamiki produkcji przemysłowej. Warto tu dodać, że jeśli chodzi o wydajność pracy, to średnioroczne zadania jej wzrostu w rolnictwie są wyższe niż w przemyśle (rolnictw'o — 8 proc., przemysł — 7 proc.). Trzeba wreszcie podkreślić jedną z najistotniejszych cech planu 5-letniego: tendencję wydatnego wzrostu poziomu życiowego. Tendencja ta przebija z każdego rozdziału wytycznych. Po raz pierwszy w wieloletnim planie nakreślono zadanie wzrostu realnych dochodów na głowę ludności (o 30 proc.), przy czym zwraca uwagę fakt, że wzrost dochodów kołchoźników założono prawie dwukrotnie większy niż wzrost dochodów ludności miejskiej. Podaż towarów na rynku ma wzrosnąć nawet więcej niż założony wzroit dochodów to 40 proc.). W głównych proporcjach planu założono zbliżenie tempa rozwoju grupy „A” i grupy „B”, a jeśli chodzi o artykuły przemysłowe szerokiego użytku, to tempo wzrostu produkcji w tej dziedzinie dorównuje niemal tempu wzrostu Siupy „A”. Zwraca też uwagę zależenie znacznego zwiększenia produkcji artykułów trwałego użytku (lodówki, telewizory, samochody osobowe). Również w dziedzinie bu downictwa mieszkaniowego przyjęto — nie wygórowane — lecz wysokie i realne zadania. Nie sposób też nie zauważyć, że zadania sformułowane w projekcie wytycznych postawiono w bezpośredniej zależności od zmian w systemie bodźców ekonomicznych, planowania i zarządzania gospodarką kraju. Nieprzypadkowo wszak realizacja reformy gospodarczej zbiegła się w czasie z nowym planem wieloletnim. Powodzenie reformy stanowić będzie o powodzeniu całej 5-latki. Wytyczne KC KPZR odzwier c'-dlają wyraźnie kierunek polityczny, którego blisko od półtora roku trzyma się kierownictwo partii i rządu radzieckiego: rezygnacja z efektownych lecz mglistych i ogólnikowych sformułowań na rzecz zadań konkretnych, uzasadnionych analizą rzeczywistości. Wysuwa się zadania realne i rzeczowe. Projekt wytycznych daje nie tylko materiał, lecz nadaje taki właśnie rzeczowy ton dyskusji przedzjazdowej. JERZY REDLICH Współpraca transportowców krajów RWPG MOSKWA (PAP). 22 bm. rozpoczęło się tu 25 posiedzenie stałej komisji do spraw transportu Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Biorą w nim udział delegacje Bułgarii, Czechosłowacji, MRL, NRD, Polski, Rumunii, Węgier i Zw. Radzieckiego. Gości serdecznie powitał min. komunikacji ZSRR B. Bieszczew. Komitet 18 kontynuuje obrady GENEWA (PAP). Na wtorkowym posiedzeniu komitetu rozbrojeniowego osiemnastu państw w Genewie kontynuowano debatę generalną. Zabrali w niej głos przedstawiciele państw niezaangażowanych, Meksyku, i Etiopii. Wska zali oni na potrzebę uwzględnienia przy opracowywaniu skutecznego układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowych redukcji już nagromadzonych potencjałów nuklearnych. Obydwaj mówcy pozytywnie ocenili propozycję ZSRR zawartą w orędziu premiera Kosygina niestosowaniu broni jądrowej przez o państwa nuklearne przeciwko tym państwom nienuklearnym, sygnatariuszom układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej, na których terytorium nie ma broni jądrowej Z dnia na dzień Mistyfikacja (AC) Amerykańska agencja prasowa „Associated Press“ nadała ostatnio obszerny komentarz na temat sytuacji w południowym Wietnamie, informując swych odbiorców, te według sprawozdania posiadanego przez prezydenta Johnsona, Front Wyzwolenia Narodowego (V-etcong) nie reprezentuje ludności kraju. Nłe byłoby w tym nic dziwnego. gdyby agencja AP nłe powołała się Jako na autora sprawozdania na francuskiego profesora i znawcę Wietnamu Bernarda Falla, wykładającego obecnie w Waszyngtonie. Otóż prof. Fall ogłosił ostatnio szereg artykułów krytykujących amerykańską politykę w Wietnamie, a przy sposobności pisał o wielkim wpływie Vieteongu. lak podaje teraz „Te Monde“, prof. Fall stwierdził, że nie ma nic wspólnego ze sprawozdaniem wvmienionym przez agencję AP. Duch faszyzmu panoszy się w NRF BONN (PAP). Zachodnioniemieckie postępowe pismo ewengelickie „Stimme“ pisze, że duch faszyzmu panoszy się w NRF. Pismo publikuje szereg listów, anonimowych i podpisanych, skierowanych z obelgami i pogróżkami pod adresem autorów memoriału EKD. Monde: „Linia demarkacyjna a nie granica” BONN (PAP). Linia Odra-Nysa nie jest granicą, lecz stanowi linię demarkacyjną, podobnie jak granica z NRD, oświadczył wicekanclerz boński, Mende, w związku ze studium, jakie polecił opracować w podległym mu minister^stwie do spraw ogólnoniemieckich na temat memorandum kościoła ewangelickiego (EKD). Studium to, według słów Mende- So, służyć ma do podjęcia w ramach instytucji parlamentarnych trzeźwej i rzeczowej dyskusji. Wicekanclerz oświadczył we wtorek w audycji radiowej „Deutsche Welle’», że polecił również opracowanie studium w sprawie wymiany listów między episkopatem polskim i niemieckim, ponieważ i w tym wypadku należy przeciwstawić się „pewnym stwierdzeniom historycznym”. (W) Odroczenie zjazdu SED Berlin zach. BERLIN (PAP). Wobec bezprzykładnego zakazu przez władze okupacyjne i senat zachodnioberliński pierwszego zjazdu Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jedności (SED) — Berlin zach, który odbyć się miał w dniach 25—27 bm., prezydium partii podjęło decyzję odroczenia zjazdu do maja br.