Zycie Warszawy, wrzesień 1970 (XXVII/208-233)
1970-09-01 / nr. 208
ZYCIE WARSZAWY ROK XXVII NR 208 (8361) WTOREK, 1 WRZEŚNIA 1970 R. j CENA 50 GR Dziś przybywa z wizyiq io Polski premier Afganistanu Noor Ahmad Etemadi (W) Na zaproszenie prezesa Rady Ministrów Józefa Cyrankiewicza przybywa 1 września do Polski z oficjalną wizytą premier rządu Królestwa Afganistanu Noor Ahmad Etemadi. Zbliżająca się wizyta podkreśla żywe j przyjazne stosunki, jakie łączą Polskę Ludow’ą z Afganistanem — krajem rozwijającym się. który w swej polityce zagranicznej kieruje się zasadami niezaangaźowania, neutralności, pokojo* wcgo współistnienia państw niezależnie od różnic ustrojowych. Nasz gość, któregó powitamy we wtorek w Polsce — Noor Ahmad Etemadi — liczy w chwili obecnej 49 lat. Z wykształcenia jest humanistą. W listopadzie 1967 r. król powierzył mu misję utworzenia rządu. Po ubiegłorocznych Wyborach do parlamentu N. A. Etemadi ponownie stanął na czele rządu Afganistanu. N. A. Etemadi jest również ministrem spraw zagranicznych Królestwa Afganistanu. Funkcję tę pełni już od lat pięciu. (PAP) (Na str. 2 „W górskim królestwie Afganistanu,”.) Jutro początek roku szkolnego 7,5 min dzieci i młodzieży przystępuje do nauki 250 nowych szkól i zakładów oświatowych (A) Skończyły się wakacje, rozpoczyna się nowy rok szkolny. Ź pierwszym dzwonkiem, w dniu 2 września zasiądzie w ławkach szkolnych 7,5 min dzieci i młodzieży, rozpocznie naukę blisko 400 tyś. dorosłych którzy pracując pogłębiać będą swą wiedzę i kwalifikacje. W nowych fartuszkach przekroczy próg szkolny 548 tys. uczniów klas pierwszych, którzy rozpoczną swe pierwsze lekcje w życiu. Wszędzie dołożono starań, aby powitały dzieci i młodzież odświeżone, czyste i jasne klasy, pracownia wzbogacone o nowe pomoce naukowe. Nie zapisane jeszcze dzienniki czekają' na pierwsze, dobre stopnie. Szczególnie uroczysty charakter będzie miał roku w 250 nowych początek budynkach i piamwkach oświatowowychowawczych oddanych do dyspozycji przed 1 września. Po . raz pierwszy rozpocznie naake młodzież w 170 nowych pięknych szkołach podstawowych oraz w kilkunastu. szkołach zawodowych i liceach ogólnokształcący Va. Nowy rok zapowiada s;ę zarówno dla nauczycieli jak i <Ka uczniów' bard20 pracowicie. Czeka ich wiele nowych zadań, wymagających wytężonej pracy od pierwszego dnia. W każdej prawie gałęzi naszego szkolnictwa pojawia się wiele elementów' nowych, służących pogłębianiu pracy ideowowychowawczej z młodzieżą, wiele zmian w programach nauczania oraz szereg nowości organizacyjnych. XV fazę Istotnych przeobrażeń wkracza nasze szkolnictwo na wsi. W związku z postępującym niżem demograficznym — zmniejszaniem się liczby uczniów w szkołach podstawowych następują istotne zmiany w rozmieszczeniu i organizacji szkół wiejskich. W miejsce szkól małych, tworzone są dia uczniów kias starszych szkoły zbiorcze — większe, silniejsze, lepiej przygotowane do pracy dydaktyczno-wychowawczej. W nadchodzącym roku szkolnym przybywa nam 206 szkół o 4 nauczycielach. Więcej dzieci wiejskich uczęszczać będzie do szkól o 5 i 6 nauczycielach. XV miastach skutki niżu demograficznego będą swego rodzaju dobrodziejstwem. XV wielu dzielnicach, zwłaszcza dużych ośrodków miejskich szkoły będą mniej zatłoczone, zmniejszy się zmianowość, co pozwoli na pełniejsze rozwinięcie w nadchodzącym roku szkolnym różnego rodzaju zajęć pozalekcyjnych. Tak więc pierwszoklasiści będą mieli w tym roku lepsze warunki do nauki niż ich poprzednicy sprzed kilku lat. W liceach ogólnokształcących będziemy mieli w tym roku pełny komplet klas od I do IV. Po Taz pierwszy wypełnią uczniowie klasy czwarte nowego zreformowanego liceum ogólnokształcącego. Będzie ich 75 tys. Ogółem w liceach ogólnokształcących kształcić się będzie 423 tys. młodzieży, przyszłych kandydatów na studia wyższe. XV klasach I liceów rozpoczyna we wrześniu naukę 120 tys. uczniów. W wielu szkołach uczniowie ci mają w tym roku możność już od początku szkoły średniej pogłębiania swej wiedzy i uzdolnień w zakresie przedmiotów ścisłych. utworzono bowiem 380 oddziałów matematyczno-fizycznych w klasach I liceów ogólnokształcących, w których uczyć się będzie młodzież wykazująca szczególne zainteresowanie tymi przedmiotami. Szkoły zawodowe kształcić będą w rozpoczynającym się roku szkolnym ok. 1,5 miliona młodzieży i ok. 350 tys. pracujących. (PAP) Wzrost dostaw — rozwój kooperacji Koordynacja planów rozwoju gospodarki narodowej Polski i ZSRR W tym tygodniu podpisanie protokołu w Moskwie (Od stałego korespondenta) Moskwa, 31 sierpnia (P) W stolicy ZSRR oczekuje się w tym tygodniu podpisania protokołu o koordynacji planów rozwoju gospodarki narodowej Polski i Z w. Radzieckiego 1371—1975. Protokół w latach określi przede wszystkim wzajemne -dostawy towarów oraz zakres j rozmiary powiązań kooperacyjnych w nadchodzącej pięciolatce. Dla podpisania tego ważnego dokumentu przybędzie w tym tygodniu do Moskwy polska delegacja na czele z przewodniczącym Komisji Planowania wicepremierem S. Majewskim, którego partnerem ze strony radzieckiej będzie przewodniczący Komisji Planowania, wicepremier M. Bajbakotv. Wcześniej, prawdopodobnie września, spodziewany jest przy1 jazd polskiego ministra przemysłu maszynowego J. Hrynkiewicza, co związane jest głównie z przewidywanym w nowej 5-Iatce znacznym rozszerzeniem wzajemnych dostaw' maszyn i urządzeń ora? kooperacji przemysłowej pomiędzy Polska a Zw. Radzieckim. Zw. Radziecki, na który przypada ok. 40 proc. całości obrotów polskiego handlu zagranicznego, jest naszym największym partnerem handlowym. Z kolei Polska jest drugim, po NRD, partnerem handlowym Zw. Radzieckiego. Gospodarki obydwu krajów odgrywają zatem dla siebie wzajemnie ważka rolę. stąd i koordynacja planów gospodarczych oraz właściwe programowanie wymiany towarowej ma pierwszorzędne znaczenie dla tempa rozwoju. Praktyka obecnej 5-Iatkl raz je* szcze dowiodła istnienia głębokich, strukturalnych predyspozycji ekonomik obu krajów do rozwijania współpracy i wymiany handlowej. Na lata 1966—1970 przewidziano w nrotokole wzajemne dostawy o równowartości ok. 7 mid 96(1 min rubli natomiast w rzeczywistości wymiana ta — według ostrożnych prze wid v\vań — przekroczy wartość 9 mld zł. Orientacyjnie przewiduje się, la w nowym protokole 5-letnim, który będzie tu podpisany w najbliższych dniach, można oczekiwać podniesienia wartości wzajemnych dostaw o ponad £0 proc. Zdaniem specjalistów także ten wskaźnik Wzrostu choć wysoki, zostania prawdopodobnie w praktyce przekroczony, podobnie jak to sie stało w lalach 1366—1970. W nadchodzącej 5-łatce w eksporcie polskim do ZSRR najwyższe tempo wzrostu przewidziano dla maszyn i urządzeń oraz towarów konsumpcyjnych pochodzenia przemysłowego, wśród których wymienić trzeba przede wszystkim wyroby przemysłu lekkiegc zwłaszcza zaś odzież 1 tkaniny cieszące się na rynku radzieckim od dawna powszechnym uznaniem, W eksporcie polskich wyrobów przemysłu maszynowego po raz pierwszy na większą skale pojawią się dostawy kooperacyjne elementów maszyn i urządzeń produkowanych w’ ramach porozumień specjalizacyjnych. Protokół polsko-radziecki bedzie trzecim z kolei, podpisanym w ostatnim okresie pomiędzy ZSRR a krajami RXVPG. Dotychczas oodpisano takie protokoły z NRD (obroty w przyszłej 5-latce około 22 mld rubli) i Bułgarią (12 miń rubli). WOJCIECH KUBICKI Nadal ciepło (B) W całym kraju utrzymuje sie nadal ciepła, słoneczna pogoda, Meteorologowie przewidują, że będzie dziś zachmurzenie niewielkie i umiarkowane, tylko na południowym wschodzie i północnym zachodzie chmur będzie nieco więcej. Mogą tam również wystąpić opady. Temperatura maksymalna od 2Ö st. w dzielnicach północno-zachodnich, do 25 st. miejscami w głębi kraju. W Warszawie po rannych mgłach przewidywane jest zachmurzenie niewielkie i temperatura ok, 22 st. W g'odzinach popołudniowych wzrost zachmurzenia i przełom?; deszcz. Stonce wzeszło o godz. 4.47 zajdzie o godz. 13.24. Imieniny obchodzą. Bronisława i Idzi. (CAD) Ambasador CfaHL złożył listy uwierzytelniające (P) Przewodniczący Rady Państwa marszałek Polski Marian Spychalski przyjął 31 sierpnia na audiencji w Belwederze ambasadora nadzwyczajnego i pełnomocnego Chińskiej Republiki Ludowej w Polsce Jao Kuanga, który złożył listy uwierzytelniają-W czasie audiencji obecni byli: minister spraw zagranicznych Stefan Jędrychowski, szef kancelarii Rady Państwa Edmund Boratyński. dyrektor protokołu dyplomatycznego MSZ, ambasador Edward Bartol, dyrektor Gabinetu Przewodniczącego Rady Państwa Zdzisław Marzec, wicedyrektor departamentu II MSZ Franciszek Stachowiak. Ambasadorowi Chińskiej Republiki Ludowej towarzyszyli członkowie ambasady: radca Lei Yang, attache wojskowy, morski ł lotniczy Tieh Lei, H sekretarz Li Chu-Ching, 151 sekretarz Tsien Yung-Nien oraz attaches Liu Mao- Fu. Li u Yen-Shun i Li Hui-Ti. Po wręczeniu listów uwierzytelniających, ambasador Jao Kuang przyjęty został przez przewodniczącego Rady Państwa na audiencji prywatnej, przy której obecny był min. S. Jędrychowski. Przybywającemu do Belwederu ambasadorowi komnania reprezentacyjna Wojska Polskiego oddała honory wojskowe przy dźwiękach hymnu narodowego ChRL. Przy odjeźdzle ambasadora Jao Kuanga odegrany został polski hymn narodowy. (PAP) Święto ŁIMi Depesza z Polski (P) Z okazji święta narodowego Arabskiej Republiki Libijskiej, przypadającego w dniu 1 września, przewodniczący Rady Państwa marszałek Polski Marian Spychalski wystosował depeszę gratulacyjną do przewodniczącego Rady Rewolucyjnej Libii pułkownika Moamera Al Kadhafiego. (PAP) Hołd pamięci bohaterów i ofiar II wojny światowej (P) W przeddzień tragicznej rocznicy wrześniowej — społeczeństwo polskie, jak co roku, oddało hołd pamięci bohaterów i ofiar II wojny światowej. Miejsca pamięci narodowej, groby żołnierskie i partyzanckie. mogiły pomordowanych i pomniki braterstwa broni pokryły tego dnia wieńce i wiązanki kwiatów. Wojsko i harććrze zaciągnęli przy nich warty honorowe. Kombatanci II wojny światowej, uczestnicy kampanii wrześniowej przypomnieli pamiętne dni sprzed 31 lat na spotkaniach z ludnością i młodzieżą. W godzinach wieczornych w wielu miejscowościach odbyły się uroczyste capstrzyki oraz apele poległych. Mieszkańcy stolicy oddadzą hołd pamięci poległych i ofiar terroru hitlerowskiego w rocznicę wybuchu wojny, w dniu I września. Od rana przed miejscami walk i martyrologii ludu Warszawy zaciągnięte zostaną warty honorowe przez żołnierzy VVP, członków ZBoWiD i przedstawicieli organizacji młodzieżowych. Miejsca te pokryją — tradycyjnie już — wiązanki kwiatów. Zapłoną znicze. Warszawiacy wezmą udział w uroczystym składaniu wieńców na cmentarzu komunalnym na Powązkach, w kwaterze 1939 r., gdzie spoczywa wielu obrońców stolicy z kampanii wrześniowej. Uroczystość z udziałem kompanii honorowej i orkiestry WP rozpocznie się o godz. 10. O godz. 11 uroczyste składanie wieńców odbędzie się przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Podobna uroczystość przewidziana jest o godz. 11.30 pod Pomnikiem Bohaterów Warszawy — Nike na Placu Teatralnym. (PAP) W rocznicę Września (A) 31 tac lemu wojska hitlerowskie wungnęły do Polski, rozpoczynając Ii wojnę śuńotoiuą. Na je)j.: atak polskiej piechoty na pozycje niemieckie pod Mławą we wrześniu 1939. CAF — Archiwum Na str. 3 drukujemy artykuł: „Węgierska Górka” Absencja ambasadora Tel Awiwu w Nowym Jorku powoduje zwłokę w rozmowach pokojowych Kryzys w gabinecie izraelskim-»Napięcie w Ammanie (P) Wznowienie rozmów pokojowych w Nowym Jorku z udziałem Jarringa uległo bezterminowej zwłoce wskutek odroczenia wyjazdu delegata izraelskiego Tckoaha. W łonie rządu Izraela wytworzył się kryzys uważany za jeden z najpoważniejszych w historii tego państwa. W Ammanie doszło do nowych gwałtownych starć między komandosami a armią jordańską. NOWY JORK (PAP) Agencja UPI donosi z Nowego Jorku, że odroczenie powrotu izraelskiego ambasadora Tekoaha do siedziby Narodów Zjednoczonych przekreśla nadziej« mediatora ONZ G. Jarrings na przyspieszenie bliskowschodnich rozmów pokojowych. Koła miarodajne — pisze agencja — uważają, że Jarring ocze* kiwał przybycia Tekoaha już w poniedziałek, co stworzyłoby możliwość stałej platformy dla negocjacji na temat zasadniczych problemów. Później jednak okazało się, że przybycie ambasado-ra izraelskiego może nastąpić najwcześniej w końcu bieżącego tygodnia. Wielu dyplomatów, akredytowanych w siedzibie ONZ uważa, że szansa dla rozmów Jarringa, sprowadza się do zasadniczej sprawy, a mianowicie, w jakim stopniu Waszyngton skłoni Izrael do podjęcia rozmów, inne źródła twierdzą, że rozmowy są obecnie mało prawdopodobne aż do momentu przybycia do Nowego Jorku ministrów spraw zagranicznych Izraela, ZRA i Jordanii w połowie września. Wspomina się też o planowanej podróży Goldy Meir do Waszyngtonu, która może przynieść wyjaśnienie stanowiska izraelskiego. Kairski „Al-Ahram” pisze w poniedziałek, że istnieje możliwość zerwania przez Izrael wszelkich kontaktów z Jarringiem. Deklaracje polityków izraelskich, złożone w ciągu 24 godzin, dowodzą, iż państwo izraelskie wyraźnie szuka pretekstu, aby wycofać się z rozmów. Dziennik kairski przypomina, że rozmowy z Jarringiem są niewygodne dla Izraela, ponieważ mają dotyczyć sprawy wcielenia w życie rezolucji Rady Bezpieczeństwa, a zatem wycofania się oddziałów izraelskich z okupowanych terytoriów arabskich, Opór Dajcsna Jak już donosiliśmy, po niedzielnym posiedzeniu rządu izraelskiego w jego łonie zarysował się kryzys, uważany za jeden z najpoważniejszych w historii tego państwa. Na czele zwolenników „sztywnej linii” stanął minister obrony gen. Dajan, który uważa, że St. Zjednoczone „nie mogą, albo też nie chcą w chwili obecnej” poprzeć oskarżeń izraelskich przeciwko Egiptowi, i że w takiej sytuacji „Izrael powinien podjąA odpowiednie kroki” przeciwko krajom arabskim. XVicepremier Allon, minister spraw zagranicznych Eban oraz większość ministrów izraelskiej partii pracy uważają natomiast, że należy wywierać drogą dyplomatyczną nacisk na St. Zjednoczone, by te zdecydowały się udzielić poparcia siedmiu już, w ostatnich 23 dniach, skargom izraelskim przeciwko Egiptowi. Zdaniem komentatorów politycznych, gen. Dajan swą opozycją przeciwko kontynuowaniu rozmów z udziałem Jarringa, żarnie* rza wywrzeć presję na St. Zjednoczone, by te zgodziły się dostarczyć Izraelowi nowy sprzęt wojskowy, a przede wszystkim urządzenia elektroniczne do zwalczania rakiet. (A) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Wzrost produkcji i eksportu • Stopniowa poprawa usług Spadek tempa zatrudnienia • Aktywizacja licznych regionów Efekty deilomerecii mm przemysłu (F) Szybki rozwój stolicy, zwłaszcza jej przemysłu i budownictwa, powoduje stałe zapotrzebowanie na siłę roboczą. Zatrudnienie w zakładach gospodarki uspołecznionej Warszawy w latach 1956—65 wzrastało znacznie szybciej niż średnio w kraju, Nowe ręce do pracy uzyskiwano w tym okresie przede wszystkim przez napływ ludności do Warszawy oraz przez stałe zwiększanie liczby osób dojeżdżających, głównie woj. warszawskiego (ok. 139 z tys.). Mimo to stołeczne zakłady pracy odczuwały w 1965 r. niedobór pracowników rzędu 10—15 tys. osób. Niedostateczna podaż siły robo-czej powodowała wiele ujemnych zjawisk. Na rynku pracy wywoływała m. in. nadmierną fluktuację, jednocześnie zaś obserwowało się osłabienie dyscypliny pracy. Stały wzrost zatrudnienia i będący jego następstwem nadmierny napływ ludności do Warszawy powodował również dodatkowe trudności w gospodarce miejskiej, zwłaszcza w komunikacji, handlu, usługach, zaopatrzeniu w wodę, gaz itp. Największym jednak problemem było zaspokojenie potrzeb mieszkam" o w y ch. Pamiętać bowiem należy, że w 1965 r. ok, 30 tys, rodzin należało w stolicy niezwłocznie przekwaterować, ponieważ żajTmow&fy lokale w budynkach zagrożonych, przeznaczonych do rozbiórki lub też mieszkały w pomieszczeniach nadmiernie zagęszczonych. Dalszy więc wzrost zatrudnienia, a tym samym liczby mieszkańców stolicy, sprawiałby miastu bez porównania większe kłopoty niż korzyści. Warszawa ma największe w kraju zaplecze nsukowo-bada-wcze i oparte o nie tradycyjne gałęzie przemysłu, wyspecjalizowane zakłady, których produkcja niezbędna jest dla całego kraju. Aby więc te branże i zakłady mogły się dalej rozwijać, należy im zabezpieczyć dopływ niezbędnej kadry. Wyłoniła się więc potrzeba deglomerae.ji, czyli przeniesienia niektórych zakładów łub ich produkcji poza stolicę, a zasilenia rozwojowych branż pracownikami zdeglomcrowanycb przedsiębiorstw. Już w 1965 r. zlikwidowano kilka mniejszych zakładów w stolicy, a ich produkcję przejęły fabryki w terenie, które miaiy pewne „luzy” produkcyjne. Pozostało po nich ponad 2 tys. pracowników, którzy zostali skierowani do innych warszawskich zakładów. W podobny sposób w 1966 r. przesunięto do pracy w zakładach rozwojowych blisko 6,3 tys. osób. Od 1967 r. poczęto w ramach deglomeracjj przenosić niektóre stołeczne zakłady lub pewne ich wydziały do innycb miast. Ogółem odtwarza się wf terenie 93 stołeczne zakłady, z czego 77 w woj. warszawskim, 7 —- w kieleckim, 3 — we wrocławskim, 2 i— w lubelskim i po 1 w krakowskim, katowickim, rzeszowskim i łódzkim. Wiele z nich rozpoczęło już pracę. Nowe obiekty posiadają co najmniej tyle miejsc pracy, co zlikwidowane w Warszawie. W powstających obecnie w terenie nowych zakładach i filiach odtwarza się ok. 22 tys. miejsc pracy. Taka sama liczba osóh zdeglomerowanych jednostek stolicy zasili jej rozwojowe gałęw zie gospodarki. Ponadto z kilkudziesięciu innych stołecznych zakładów przeniesiono produkcję do fabryk w terenie. W ten sposób odzyskano ok. 18 tys. dal(DOKOŃCZENIE NA STR. 4) L. Breżniew w Aszchabadzie MOSKWA (PAP). Agencja TASS podaje, że 31 sierpnia sekretarz generalny KC KPZR, L Breżniew, przybył z Ałma Atv dn stolicy Turkmenii, Aszchabadu. (B) Polska domaga sip ekstradycji porywaczy samolotów „Lotu” (B) Jak już informowaliśmy, w czerwcu i sierpniu br. uprowadzono do Danii dwa samoloty PLL „Lot’’, Sprawcy tych uprowadzeń, w pierwszym przypadku Zbigniew Iwanicki, a w drugim — Krzysztof Kryński, działający w zmowie z innymi osobami, dopuścili się w ostatnich latach szeregu przestępstw kryminalnych. Prokurator generalny wystąpił o do władz duńskich z wnioskami wydanie terrorystów polskim organom ścigania i wymiaru sprawiedliwości. 3l sierpnia br, prokurator Prokuratury Generalnej Franciszek Kafałowski udał się do Kopenhagi w celu popierania wniosków o ekstradycję. (PAP) Suharto odroczy! wizytę w Holandii Emigranci polityczni Moiuków zajęli ambasadę Indonezji w Hadze Zabito policjanta * Sprawcy w ręku władz HAGA (PAP). Red. J. Kasprzycki donosi: 31 sierpnia rano trzy mikrobusy wiozące 30 komandosów organizacji bojowej, która walczy o niepodległość wysp Seram i Buru w Archipelagu Indonezyjskim, podjechały do siedziby ambasady Indonezji w Hadze ty Komandosi uzbrojeni w pistolemaszynowe zabili stojącego na warcie policjanta holenderskiego i wtargnęli do wnętrza budynku. Nie zastali ambasadora, gen. Natadinigrata, wzięli więc jego rodzinę oraz drugiego policjanta holenderskiego jako zakładników i zabarykadowali się w pomieszczeniach parterowych. Policja holenderska otoczyła cały okoliczny rejon. Do późnych godzin popołudniowych w poniedziałek każda próba zaatakowania napastników odpierana była ogniem z broni maszynowej. Rzecznicy niepodległości wysp Seram i Buru uważają się za spadkobierców istniejącej przez krótki czas przed ćwierćwieczem „Republiki Moiuków Południowych”. której zwolennicy nigdy nie pogodzili się z przyłączeniem do Indonezji. Ocenia się, iż w Holandii przebywa obecnie 30 tys. emigrantów z tych wysp. Organizacja Wolnej Republik! Moiuków oskarża generała Suharto, że jest szefem dyktatorskiego reżimu wojskowego, który utopii we krwi całą Indonezję, że jest sprawcą śmierci tysięcy niewinnych, a wśród nich również przywódcy ich ruchu niepodległościowego. Również Papuasi, którzy, jak się okazuje, mają w Holandii dość liczny ośrodek emigracyjny, protestują przeciwko przybyciu gen. Suharto. Istniejący w Amsterdamie komitet dla samodzielności Papuasów7 zachodnich (Irian Zachodni) oskarża Suharto o złamanie praw ludu papuaskiego. Rząd holenderski oświadczył, iż w związku z wizytą prezydenta Suharto podejmie środki ostrożności takie same, jakie towarzyszyły wizycie prezydenta NRF, G, Heinemauna. Według władz holenderskich ambasador Indonezji zdołał opuścić swoją rezydencję i ukrywa się w fB) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Wrzesień — „Miesiąc Warszawy” Fot. L. Fociel