Zycie Warszawy, luty 1984 (XLI/27-51)
1984-02-01 / nr. 27
mmmmm NR 27 (12539) W ŚRODA, 1 LUTEGO 1984 R. DZIŚ STRON 12 CENA 5 ZŁ Aktualne problemy działalności i rozwoja ruchu związkowego Wspólne posiedzenie Biura Politycznego KC PZPR i Prezydium Rządu (P) 31 stycznia br. odbyło się wspólne posiedzenie Biura Politycznego KC PZPR oraz Prezydium Rządu, na którym zapoznano się z aktualnymi problemami działalności i rozwoju ruchu związkowego, li W posiedzeniu uczestniczy— przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński, przewodniczący ogólnopolskich organiz_cji związkowych: Federacji Związków .Zawodowych Pracowników Rolnictwa, Związku Nauczycielstwa Polskiego, FNFZZ Pracowników 'Budownictwa, FNSZZ Przemysłu Lekkiego, FZOZ Przemysłu Metalowego i Maszynowego — metalowców, którzy przedstawili stanowisko oraz wysunęli szereg wniosków i postulatów związkowych. W trakcie posiedzenia wyrażono zadowolenie z rozwoju ruchu związkowego. Skupia on obecnie znaczącą część ludzi pracy.' Aktywna działalność programowa zakładowych organizacji związkowych i wielu struktur ogólnokrajowych, gwarantuje pełne wyrażenie interesów i opinii ludzi pracy, nacechowana jest obywatelskim zaangażowaniem w rozwiązywaniu wielu istotnych problemów państwa i narodu Podkreślano, źe odradzający się ruch zawodowy, już dziś stanowi ważną siłę w procesie socjalistycznej odnowy, w urzeczywistnianiu przemian społeczno-gospodarczych , kraju, jest nieodzownym warunkiem wychodzenia z kryzysu. Za niezwykle ważny uznano fakt, że w odradzającym się ruchu zawodowym dominują robotnicy, co ma zasadnicze znaczenie w integrowaniu załóg pracowniczych. Związki zawodowe coraz lepiej wypełniają swoje podstawowe funkcje obrońcy interesów ludzi pracy, w coraz szerszym zakresie współuczestniczą w działalności gospodarczej. Wzrasta liczba konkretnych, ludzkich spraw i problemów, których rozwiązywanie umacnia związkowy autorytet. Sprzyja to dalszemu rozwojowi związków zawodowych, służy utrwalaniu procesu stabilizacji społeczno-politycznej w kraju, wśród załóg zakładów pracy. Rezultaty działalności związkowej są wynikiem zaangażowania, ofiarności 1 olbrzymiego wkładu pracy aktywu związkowego oraz jego skuteczności działa(A) DOKOŃCZENIE NA STR. S Przygotowania do 56 Międzynarodowych Targów Poznańskich (P) 31 stycznia br. odbyło się w Polskiej Izbie .Handlu Zagranicznego spotkanie przygotowawcze krajowych wystawców biorących udział w tegorocznych , 56 Międzynarodowych Targach Poznańskich (10—17 czerwca br.). Cała dostępna powierzchnia wystawowa została już zarezerwowana przez wystawców. Ekspozycja na tegorocznych MTP zajmie powierzchnię 123 tys. m kw. — 2 razy większa niż w ub. r. i 3 razy większą niż w 1982 r. Ilustruje to odbudowę zdolności eksportowych naszego przemysłu, a także rosnące zainteresowanie zagranicy rozszerzaniem wymiany han. dlowej z Polską. Udział w 5ć MTP zgłosili iuż wvstawcy 2 ponad 30 krajów. (PAP) loiiaoie pnfeirsife w Belwederze Uroczystość z udziałem IŁ Jabłońskiego (P) Uchwałą Rady Państwa na wniosek prezesa Rady Ministrów 23 uczonych otrzymało godność, profesora zwyczajnego, a 60 profesora nadzwyczajnego. 31 stycznia na uroczystości w Belwederze nowo mianowani odebrali, z rąk przewodniczącego Rady Państwa — prof. Henryka Jabłońskiego pisma o nadaniu tytułów naukowych. (Listę nowo mianowanych publikujemy na str. 6). Zebranych powitał przewodniczący Rady Państwa, prof. Henryk Jabłoński. Poświęcił swe przemówienie oczekiwaniom, jakie wiąże dziś z nauką państwo i społeczeństwo. Prawda i Rzeczpospolita powiedział min. — to najważniejsze z drogowskazów dla pracownika nauki, i nauczyciela akademickiego. Óne muszą wytyczać całą naszą profesorską działalność, jeśli mśmy wypełnić ciążące na nas obowiązki. Z prawnego punktu widzenia ludzie nauki i sztuki mają te same prawa i obowiązki co wszyscy inni. Nieco inaczej wygląda sprawa, gdy bierzemy pod uwagę kryteria moralne. Społeczeństwo ma prawo oczekiwać od każdego obywatela wkładu w życie zbiorowe na miarę jego możliwości. A tych niewątpliwe , mają szczególnie dużo zarówno środowiska, które tu reprezentujecie, koleżanki i koledzy, jak 1 każdy z was indywidualnie. Prawdą jest, że nie zawsze istnieją warunki do ich pełnego spożytkowania, ale naprawić tę sytuację nie jest przecież trudno, jeśli upowszechni się zrozumienie roli nauki we współczesnym świecie i uznanie znaczenia kultury w życiu narodu, zwłaszcza w okresie głębokich przeobrażeń społecznych. Z kolei -przewodniczący Rady Państwa nawiazał do nroblemu luki technologicznej między na-szym przemysłem a przemysłem krajów najwyżej rozwiniętych oraz grożącego nam w konsekwencji coraz większego zacofania w technice i produkcji, jeśli i nie sięgniemy szeroko, planowo szybko do pomocy nauki. Zdaniem profesora H. Jabłońskiego, problem ten dotyczy nie tylko dziedzin nauki bezpośrednio związanych ze sferą gospodarki. Wspomniane uprzednio — powiedział — niezbędne i ważne powiązania nauki ż już widocznymi, aktualnie rozeznanym: doraźnymi zapotrzebowaniami praktyki to tylko jedna strona, jeden wycinek wielkiego kompleksu problemów stojących (A) DOKOŃCZENIE NA STR. « Przelotne opady * Mgły ograniczają widoczność na drogach * Lokalnie ślisko NIECO CIEPLEJ (P) (Informacja własna). Jesteśmy pod wpływem niżu. W nocy z poniedziałku na wtorek temperatura wynosiła od minus 8 st. na południu, minus 7 st. na wschodzie do minus 4 st. w centrum i zera stopni na północnym zachodzie. W południe najchłodniej było w Suwałkach i Krakowie (minus 3 st.), najcieplej — w Nowym Sączu (plus 5 st). W Warszawie, Łebie,. Toruniu, Kielcach i Przemyślu termometry wskazywały zero. Na Kasprowym Wierchu było 10 stopni mrozu, na Śnieżce — minus 8 st. Dominowało zachmurzenie duże z rozpogodzeniami. Miejscami w województwach północnych, centralnych i wschodnich występowały słabe opady śniegu. Lokalnie widoczność ograniczaly mgły. Wszystkie drogi w kraju były przejezdne, lokalnie było jednak , ślisko, zwłaszcza na bocznych trasach. Na szosach pracowało 5737 drogowców wyposażonych w 145 pługów odśnieżnych oraz 1650 piaskarek i solarek. Obecnie będzie napływać do nas dość ciepłe .powietrze z południowego zachodu. W środę spodziewane jest zachmurzenie duże z przejaśnieniami. Miejscami opady śniegu, na zachodzie — deszczu. Temperatura maksymalna od minus 1 st. na wschodzie do plus 6 st. na zachodzie. Wiatry słabe i umiarkowane, południowo-wschodnie. W czwartek i piątek pochmurno z rozpogodzeniami. Okresami deszcz ze śniegiem i śnieg. Lokalnie mgły. W dzień temperatura od minus 2 do plus 3 st., w nocy od minus 5 st. do zera. Miejscami, przy dłuższych rozpogodzeniach temperatury nocą mogą być niższe. Wiatr umiarkowany, okresami dość silny z kierunków południowych. (CAD) KALENDARIUM • Środa jest 32 dniem 1984 r. Do końca roku pozostało 334 ttnt. Wschód Słońca godz. 7.18, wchód godz. 16.22. Środa jest dłuższa od najkrótszego dnia w roku o 1 godzinę i 21 minut. © Imieniny obchodzą Brygida i Ignacy. A © Czwartek będzie 33 dniem 1984 r. Do końca roku pozostają 333 dni. 9 zachód Wschód Słońca godz. 7.16, godz. 16.24. Czwartek będzie dłuższy ód najkrótszego dnia w raku o 1 godzinę i 25 minut. 9 Imieniny obchodzą Maria i Mirosława. (CAD) 30-lecie nadania krakowskiej kacie imienia Lenina List W. Jaruzelskiego do załogi kombinatu (P) 81 stycznia w ćwierćmilionowej już dzielnicy Krakowa — Nowej Kucia odbyły się uroczystości związane z 30-ieeiem nadańia kombinatowi metalurgicznemu imienia Lenina. W uroczystościach wzięli udział sekretarz KC PZPR — Henryk Bednarski, wicepremier — Zbigniew Szałajda i ambasador ZSRR — Aleksander Aksjonow. Obecni byli przedstawiciele zakładów pracy noszących imię wodza Rewolucji Październikowej: Stoczni im. Lenina w Gdańsku, Kopalni Węgla Kamiennego „Lenin” w Wesołej. Elektrociepłowni im. Lenina w Łodzi, statku „Huta Lenina” oraz delegacje radzieckich hutników. Północnej Grupy Wojsk Armii Radzieckiej i współpracujących i krakowskim kombinatem metalurgicznym zakładów przemysłowych i placówek n a u kowo- bad a wczy ch. Uczestnicy uroczystości złożyli wiązanki kwiatów pod pomnikiem Lenina w Alei Róż w Nowej Hucie. <B) DOKOŃCZENIE NA STR. 6 Za 100 dni matura! (P) (Informacja własna). Dokładnie za 100 dni. w czwartek 10 maja rozpoczną się egzaminy dojrzałości. I choć w życiu szkoły nie są one czymś niezwykłym, dla zdających i ich rodzin, to okres wielkich emocji. Matura wieńczy dwanaście lat nauki, a uzyskane na niej oceny świadczą o tym, jak się przez te lata pracowało, jaką posiadło wiedzę, jakie umieietności. <B> DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Dobra, rytmiczna praca w kopalniach 20 min ton węgla w styczniu Lepszy transport—mniejsze zwały (P) (Informacja własna)* W pierwszym miesiącu roku górnicy kopalń węgla kamiennego i .brunatnego dali więcej urobku niż zakładano. Czarnego paliwa wydobyto 16,2 min t, O 300 tys. t więcej niż planowano i o 700 tys. t więcej niż rok temu. W kopalniach odkrywkowy fch, pracujących głównie na potrzeby elektrowni wybrano 4,2 min t węgla brunatnego — o 400 tys. t więcej niż przed rokiem. Przekroczenia planowanych zadań nie są wielkie, ale świadczą o dobrej, rytmicznej pracy w kopalniach, Takie wydobycie pozwala na odnawianie zapasów i prawidłowe zaopatrzenie gospodarki w węgiel. Od początku roku przeznaczono także 3,5 min t węgla kamiennego na eksport — prawie 900 tys. t więcej niż w styczniu 1983 -Rośnie popyt w zakładach przemysłowych na węgiel. Jednocześnie znacznie poprawił się w ostatnich tygodniach transiport paliwa — głównie chodzi o wywóz węgla ze Śląska. Maleją zwały węgla przy kopalniach, co pozwala na spokojny fedrunek pod ziemią. Dla porównania warto powiedzieć, że aktualnie na przykopalnianych hałdach leży niecałe 1,7 tnln t węgla, (podczas gdy jeszcze jesienią minionego roku zwały szacowano na 4 min ton. Nieźle radzi sobie i energetyka. W największej, powstającej elektrowni „Bełchatów” pracują już 3 bloki o łącznej mocy 1100 MW. Przewiduje się oddanie dwóch następnych bloków jeszcze w tym roku. Niezbędny ijędzie dla nich węgiel brunatny. Tegorofczny przyrost wydobycia brunatnego paliwa o ok. 4 min t przypadnie głów(C) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 „Modena” dla pań. Zakłady Przemysłu Odzieżowego „Modena“ w Rawiczu (woj. leszczyńskie) to głównie producent damskich płaszczy. Obecnie na krajowy rynek szyje się cztery modele okryć. Zakłady opuszczają już ostatnie sztuki płaszczy zimowych, rozpoczyna się bowiem szycie prochowców z myślą o wiośnie. Na zdjqciut w rawickiej „Modenie“. rot. t>AT — Romuald Królak Maszyny dla rolników. Państwowy Ośrodek Maszynowy w Nowogardzie (woj. szczecińskie) wykorzystując wolne moce produkcyjne, już w ubiegłym roku rozpoczął produkcję kultywatorów dla rolników indywidualnych. W tym roku zakłada się wykonanie 2500 sztuk tych poszukiwanych maszyn. Na zdjęciu: kontrola techniczna kultywatorów. Fot. caf — Jerzy undre 130 tys. czy 143 tys. mieszkań * Bariera materiałowa * Pierwszeństwo dla inwestycji deienajacych końca Budownictwo w 1984 roku (P) (Informacja własna). Tegoroczne zadania budownictwa były wczoraj tematem krajowej narady, na której spotkali się w Warszawie wicewojewodowie, dyrektorzy zrzeszeń budowlanych i wojewódzkich zarządów, a także dyrektorzy grupy przedsiębiorstw wykonawczych. W obradach uczestniczył wicepremier Zbigniew Szałajda Minister budownictwa, Stanisław Kukuryka przypomniał, że Centralny Plan Roczny przewiduje oddanie w br. .przez przedsiębiorstwa budowlane 130 tys. mieszkań. Plany opracowane w województwach mówią jednak o przekazaniu 143 tys. mieszkań. Ponieważ w roku ubiegłym zakończono budowę 137,7 tys. lokali w domach wielorodzinnych, tylko drugi wariant oznacza rzeczywiste przełamanie regresu i stopniowy powrót do rozmiarów budownictwa z drugiej połowy lat siedemdziesiątych. Powodzenie planów wojewódzkich zależy głównie od po prawy zaópatrzenia. Według informacji min. Kukuryki, na pełne pokrycie potrzeb można liczyć w br. tylko iprzy rozmiarach budownictwa ,na poziomie CPR (tj. 130 tys, mieszkań). Czyli -w praktyce o liczbie nowo oddanych mieszkań zadecyduje fakt, czy uda się zmobilizować przemysł materiałów budowlanych do przyspieszenia obrotów (a rezerwy „mocy” są często znaczne), czy uruchomiona zostanie lokalna produkcja materiałów, a wreszcie — czy będzie się je lepiej wykorzystywało. W robolach ihwestycyjnych przewiduje się w tym roku koncentrację sil i środków na obiektach, które powinny być ukończone w latach 1984—1985 Od spełnienia tego wymogu, z także od terminowej realizacji umów banki będą uzależniały wysokość kredytów dla przedsiębiorstw budowlanych. O konieczności skrócenia „frontu inwestycyjnego" mówił również wicepremier Zbigniew Szałajda. Presja przedsiębiorstw na rozpoczynanie nowych inwestycji sprawiła m.in., że budowy trwają coraz dłużej. Przeciętny cykl realizacji obiektów (E) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Imperialna polityka USA stała się źródłem napięcia Odpowiedź Jurija Andropowa na list dyrektora generalnego UNESCO , MOSKWA (PAP). Dyrektor generalny UNESCO Amadou Mohtar M’bow przesłał Jurijowi Andropowowi swoją książkę „U źródeł prz.yszłośei”,. W liście -do sekretarza generalnego KC KPZR autor podkreśla, że książka jest wynikiem jego przemyśleń oraz konsultacji, jakie przeprowadził z państwami i organizacjami członkowskimi UNESCO w związku z pracami nad zatwierdzonym już planem działalności tej organizacji w latach 1984—1989. Dziękując za przysłaną mu książkę „U źródeł przyszłości", która zawiera rozważania autora na temat losów ludzkości, Jurij. Andropow pisze w odpowiedzi Nie mogę nie podzielać niepokoju, któremu daje pan wyraz w związku z wyścigiem zbrojeń i groźbą wojny nuklearnej. Niebezpieczeńtwo takie rzeczywiście narasta, ale jak wiadomo, nie z naszej winy. Dla milionów ludzi jest coraz bardziej oczywiste, że źródłem napięcia stała się imperialna polityka obecnej administracji USA, która całą kulę ziemska traktuje jak swe posiadłości lenne i uważa, że ma prawo narzucać innym normy życia. Związek Radziecki zajmuje na arenie międzynarodowej odmienne stanowisko. Jego polityka pokrywa się z postanowieniami Karty Narodów Zjednoczonych oraz jej wyspecjalizowanej instytucji UNESCO. Wraz z przytłaczającą większością państw-członków UNESCO popieramy działalność na rzecz pokoju i współpracy międzynarodowej kierowanej przez pana organizacji. Intensyfikacja i rozwój takiej współpracy nabierają wyjątkowego znaczenia w sytuacji, kiedy napięcie wzrasta. UNESCO może wiele zrobić w walce o zapewnienie niezawodnego pokoju. Zadań. jakie stoją przed UNESCO w dziedzinie nauki, (B) DOKOŃCZENIE NA STR. 4 Dorobek i perspektywy 1 Pr°L dr. Antonim Czuhińskim, /jflmjpfjjf dyrektorem Instytutu Zilvift Zachodniego w Poznaniu — Panie Profesorze, przed niespełna 40 laty, jeszcze podczas okupacji, gdy działał konspiracyjny „Tajny Uniwersytet Ziem Zachodnich”, na konspiracyjnym zebraniu uczonych w Milanówku mówiono o potrzebie utworzenia placöw'ki naukowej. która zajęłaby się problematyką określana dziś jako polska myśl zachodnia. Dokument kreujący Instytut Zachodni podpisał ówczesny premier rządu polskiego 27 lutego 1945 r„ a pierwszym jego dyrektorem został prof. Zygmunt Wojciechowski, najbardziej oddany sprawie jego utworzenia. Jak dziś wypada ocenić dorobek Instytutu Zachodniego? — W pierwszym, powojennym okresie program działania-, tematyką badań i publikacji najwybitniejszych .polskich liczonych wokół -poznańskiej olaeówki wyznaczały pilne potrzeby. wynikające z powrotu Polski na ziemie piastowskie. Instytut. od swego zarania aż do dziś. miał i ma charakter interdyscyplinarny. Działalność jego. przypomnijmy, obejmowała trzy zasadnicze kręgi tematyczne: całokształt stosunków polsko-niemieckich i niemieckosłowiańskich oraz okupacji hitlerowskiej w Polsce. W -pierwszych latach -powojennych chodziło przede wszystkim o szybkie dostarczenie społeczeństwu polskiemu możliwie wyczerpujących informacji na temat ziem odzyskanych, ich dawnej polskości, -miejsca i roli w krajobrazie całego kraju. Stąd wielka rola ówczesnych wydawnictw Instytutu Zachodniego, wśród których na czoło wysunęły sie prace historyczne i geograficzne, Niemal do rangi symbolu u-rasta tytuł pierwszej publikacji! „Odra — Nysą najlepsza granica Polski” — opracowanej jeszcze _w latach okupacji hitlerowskiej. a wydanej w niespełna, trzy tygodnie po kapitulacji III Rzeszy. Broszura ta otworzyła serie wydawnicza pn. „Prace Instytutu Zachodniego”, w -ramach której ukazało się wiele publikacji naświetlających wszechstronnie historyczno-ipolityczne przesłanki, przesunięcia się granicy Polski na Zachód — P® S9 latach praee naukowe Instytutu ukazują się jakby z większą powolnością? — Wolne żarty! Publikacje zwarte Instytutu, książki, czekają latami na druk ,a nasz dwumiesięcznik, „Przegląd Zachodni” ukazał sie ostatnio z sygnaturą numeru 3 za 1983 t. Kryzys w poligrafii? Istotnie, olbrzymie trudności w drukarni, które rozu(D) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Trzeci tydzień konferencji w Sztokholmie Przypomnienie sześciu ważnych propozycji Związku Radzieckiego Od stałego korespondenta MACIEJA GÓRSKIEGO Sztokholm, 31 stycznia (P) Rozpoczął się trzeci tydzień obrad konferencji w sprawie środków zaufania, bezpieczeństwa oraz rozbrojenia w Europie. W czasie wtorkowegc posiedzenia wystąpili przedstawiciele Wielkiej Brytanii ! Związku Radzieckiego. Wystąpienie szefa delegacji brytyjskie; w zasadzie raczej skierowane było na znalezienie pewnych punktów zbieżnych w stanowisku państw Układu Warszawskiego i państw NATO. Przedstawiciel Wielkiej Brytanii cytował szereg fragmentów przemówień ministrów spraw zagranicznych państw Układy Warszawskiego mówiących o tym, ż« państwa te gotowe są równiej rozważyć środki budowy zaufania przewidziane w Akcie Końcowym z Helsinek. Zdaniem szefa delegacji brytyjskiej jest to płaszczyzna, na której rysuje się możliwość prowadzenia rokowań. Z dużym zainteresowaniem oczekiwano wystąpienia szefa delegacji radzieckiej, ambasadora Olega A. Grinevskiego. Przedstawiciel Związku Radzieckiego w swoim przemówieniu przedstawił sytuację na a-renie międzynarodowej po rozpoczęciu instalowania amerykańskich rakiet w Europie Zachodniej. Ambasador Oleg Grinevski zacytował również fragmenty wywiadu Jurija Andropowa dla „Pra(A) DOKOŃCZENIE NA STB. 4 Napięcie w Libanie Uaktywnienie lotnictwa i marynarki USA BEJRUT (PAP). Po poniedziałkowych starciach zbrojnych w rejonie Bejrutu utrzymuje się napięcie. We wtorek rano nad górami, położonymi na południowy wschód od miasta, pojawiły się dwa amerykańskie samoloty wojskowe, które przeprowadzały rozpoznanie terenu. Uaktywnienie się lotnictwa i marynarki USA, znajdującej się u brzegów libańskich, nastąpiło nazajutrz po ostrzelaniu przez libańskie siły antyrządowe rejonu w pobliżu międzynarodowego lotniska, gdzie stacjonuje kontyngent żołnierzy USA. Jeden z żołnierzy amerykańskich został zabity, a czterech rannych. Zdaniem obserwatorów, nie wyklucza się podjęcia przez amerykański korpus ekspedycyjny akcji odwetowej. . Z kolei ostatnie wydarzenia będą miały dalszy wpływ na przebieg, debaty w Kongresie USA nad rolą wojsk amerykańskich w Libanie. Kongresmeni coraz bardziej nalegają na Biały Dom, aby wycofaj żołnierzy USA z tego kraju. Wtorkowa prasa bejrucka podała, że armia rządowa odparła w poniedziałek dwa ataki sił opozycyjnych w rejonie Monteverde, na północny wschód od Bejrutu i w miejscowości Bsus, na południowy zachód od miasta. Doniesienia mówią też. o fortyfikowaniu przez amerykańskich „marines”, zajmowanych pozycji w pobliżu lotniska. Kontynuowane są zabiegi dyplomatyczne mające na celu uregulowanie kryzysu libańskiego. Specjalny wysłannik prezydenta Ronalda Reagana na Bliski Wschód, Donald Rumsfeld przybył we wtorek z Damaszku do Izraela, gdzie ma poinformować izraelskie czynniki oficjalne o wynikach jego rozmów z ministrem spraw zagranicznych Syrii, Abd El» -Halimem Chaddamem. (P)