Zycie Warszawy, sierpień 1987 (XLIV/177-202)
1987-08-01 / nr. 177
NR 177 (13558) Wyd. 2 SOBOTA—NIEDZIELA, 1—2 SIERPNIA 1987 R, DZIŚ STRON CENA 15 ZŁ PL ISSN 0137-9437 NR INDEKSU 3305S Serdeczne spotkanie na Zamku Królewskim Przewodniczący Rady Państwa podejmował uczestników „Polonijnego Lata 87” (W) Prawie 13 min ludzi rozproszonych po wszystkich zakątkach globu za swą praojczyznę uznaje Polskę i tutaj poszukuje korzeni własnego losu. I chociaż zachowują oni pełną lojalność wobec państw, w których się osiedlili, wnosząc — często od stuleci — liczący się wkład w dorobek nowej ojczyzny, to przecież dla większości wychodźstwa Polska pozostaje „domem ducha i serca”. Każdego roku wielu Polonusów przybywa do kraju dziadów i ojców, aby wziąć udział w bogatym programie „Polonijnego Lata” 31 lipca uczestnicy tegorocznego „Polonijnego Lata” byli gośćmi przewodniczącego Rady Państwa Wojciecha Jaruzelskiego, który podejmował ich w Izbie Poselskiej na Zamku Królewskim w Warszawie. Do odbudowy tego gmachu, • iako symbolu polskiej państwowości i kultury narodowej, zbiorowiska polonijne wniosły własna cegiełkę. Patrząc na nową świetność tego, obiektu, odtworzonego z wojennych Zniszczeń z takim pietyzmem i wiernością, przed-stawiciełe skupisk polonijnych z 29 państw nie mogli powściągnąć wzruszenia; wielu — wchodząc w mury zamkowe — nie kryło łez.. Wśród gospodarzy . spotkania znajdowali się: Roman Malinowski, Marian Orzechowski. Jan Dobraczyński, członkowie Prezydium Sejmu, Rady Państwa i rządu. Witając swych gości W. Jaruzelski powiedział: Jesteśmy razem — tu w sercu Warszawy, w zamku królów polskich. Jego historia zrośnięta jestż losami narodu — z polską chwałą, klęską, odrodzeniem. To jednocześnie nasz Symboliczny, wspólny dom. Z tą właśnie myślą witam was, drodzy ■ rodacy, w Ojczyźnie. Dla jednych jest to miejsce, w którym się urodzili. Dla innych jest to dom ojców. Znów inni widzą go jako sanktuarium pełne sentymentalnych pamiątek.. Wreszcie dla wielu jest to po prostu dom przyjaciół. Dla nas tu żyjących, Polska jest wspólnym domem 38 milionów, tych którzy w codziennym trudzie pragną go kształtować na miarę oczekiwań i potrzeb Dramatyczna., wielce złożona historia naszego narodu sprawiła, że goryczy wychodźstwa zaznało w ostatnich . wiekach i dziesięcioleciach każde pokolenie. Stąd dziś kilkunastomilionowa Polonia na Zachodzie Wschodzie, daleko i blisko, rozi siana po wszystkich kontynentach i w wielu krajach, których ludzie polskiego pochodzenia są lojalnymi obywatelami. Różne były warunki i motywy osiedlania się czy pozostania za granicą. (B) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 W 43 rocznicę Powstania Uroczysty ape! poległych na placn Krasińskie!) w Warszawie nierównej, ale zaciekłej i bezwzględnej, największej bitwy s niemieckim najeźdźcą na okupowanych ziemiach polskich. Ci, którzy pozostali przy życiu wynieśli z niej wspomnienia nie tylko Uniesień, entuzjazmu, nadziei, bohaterstwa i poświęcenia ale także goryczy bolesnej porażki, tragedii miasta liczonej dziesiątkami tysięcy powstańczych mogił. 31 lipca w przeddzień pamiętnej rocznicy byli powstańcy przybyli ha plac Krasińskich w Warszawie, aby przy kamieniu węgielnym pomnika Bohaterów Powstania Warszawskiego oddać hołd tym koleżankom i kolegom, których nadzieja wolnej ojczyzny zaprowadziła na ’ ostatnią barykadę, do ostatniego szturmu. Na uroczystość przyszli przyjechali z różnych stror Polski i z zagranicy byli AK' -owcy. AL-owcy, żołnierze 1 Armii WP idący na pomoi płonącej 'stolicy, przedstawiciele wszystkich kół powstańczych ZBoWiD, wszystkich organizacji bojowych i ugrupowań ; biorących udział w walkach. Licznie zgromadzili sk także mieszkańcy stolicy wśród nich młodzi warszawiacy, którzy świadectwa warszawskiej epopei powstańcze; odnajdują jedynie we wspomnieniach starszych. I Al DOKOŃCZENIE NA STR (W) 43 łata .upłynęły od chwili, gdy strzały i pierwsże barykady wznoszone, ria warszawskich ulicach oznajmiły miastu godzinę ,,W” — rozpoczęcie otwartej walki ze znienawidzonym' wrogiem: 63 dn: (W) Gen. Jan Mazurkiewicz „Radosław” na uroczystości. Fot. CAP — A. Rybczyński Moim zdaniem Prof. Stanislav/ Urbańczyk językoznawca U czenie się obcego języka wymaga zwykle sporego wysiłku i wytrwałości, toteż od dawna ludzie marzą o stworzeniu takiego języka, który byłby łatwy do nauczenia i byłby powszechnie znany. Z tych marzeń narodziło się esperanto. Trudno, oczywiście przewidzieć, 'jaka je czeka przyszłość — może naprawdę piękna, jak wierzą jego entuzjaści? Ja sam mam do niego stosunek sceptyczny 'i nikomu bym nie radził jechać za granicę .z salhym esperantem. Znajomość języków obcych uważam, za jeden z mierników kultury, zarówno poszczególnego człowieka, jak i całego społeczeństwa.. Rozwój naszej kultury narodowej od początku był związany ze znajomością łaciny. Łacina długo była klucżbm do wszelkiej wiedzy, kilka wieków była też przez dla Polaków językiem międzynarodowej konwersacji. Później ustąpiła miejsca językowi francuskiemu, który się stał nie tylko językiem międzynarodowym, ale także językiem salonów. Zawsze jednak obce języki znała tylko znikoma częśi naszego społeczeństwa. Większość obywała się bez nich siedząc, jak kary w kojca u swoich miasteczkach i wsiach Dziś kolej, samochody, samoloty wywożą nas to dalek świat. ..Ucz się języków! stało się hasłem. Tragedią nauczania języków obcych w szkole było zwykle to. że dzieci nie miały żadnej motywacji do nauki. bo nie mogły sobie wyobrazić szkody, jaką poniosą zaniedbuje. • obce języki. O- beeme mnóstwo młodzieży z zapałem uczy się np. języka angielskiego, bo chce śpiewać angielskie piosenki, bo chce wyjechać za granicę. Moim zdaniem., jest. to zjawisko w .zasadzie zdrowe . i ten ruch w stronę języków trzeba wspierać. Nauczanie języków obcych w szkołach powinno stać się pociągające dla i nłcdueh ludzi. Przyszłość r.ąlęży przecież . do tych. którzy dzięki znajomości języków obcych utrzymywać będą kontakt Ze światowa nauka i kultura. Edyta Geppert po powrocie z Paryża: Było wspaniale, ale już bardzo tęskniłam (P) Do Warszawy po 5-«nieśięcznym ■ pobycie we. Francji powróciła Edyta Geppert. „Życie” powitało artystkę, ńa lotnisku. Jak było w Paryżu? — Wspaniale, : ale- już bardzo tęskniłam; ostatnio dosłownie liczyłam dni dęi.eląęe : ipnie . od odlotu. Byłam w Paryżu od marca jako stypendystka rządu francuskiego, wytypowana przez nasze Ministerstwo Kultury i Sztuki. — Jak wyglądał program pani pobytu? — Pięciomiesięczne stypendium dało. mi wyjątkową szansę bliższego zetknięcia się z zawsze bardzo mnie interesującą kulturą francuską, zwłaszcza rozrywką. Program obejmował także naukę w wybranych przeze mnie dziedzinach. Od dawna chciałam rozszerzyć swoją wiedzę o. takich towarzyszących piosence sferach, jak ruch sceniczny, taniec itp Jeszcze przed wyjazdem z Polski zapisałam się do paryskiej szkoły varieté, ale na miejscu szybko zrezygnowałam, z. uwagi- na poziom ustępujący temu, czego się nauczyłam kiedyś w naszej szkolę muzycznej-. Ale zaraz potem — dzięki pomocy Krystyny Mazurówńy -~ udało, mi Się trafić do renomowanej szkoły tańca — Académie de Dance — Studio Pails Centre, gdzie wykładówcami są m.in. artyści z Broadwayu, tacy. jak Karlin , Carlson i Matt Mottox. Po ćwiczeniach u Roya Collinsa, niegdyś solisto DOKOŃCZENIE ŃA SÄ"! Fot, Kazimierz Chwiejczak Z kraju: Wywiad W, Jaruzelskiego w „The Wall Street Journal" „The Wall Street Journal” opublikował w czwartek wywiad z Wojcichem Jaruzelskim, udzielony dziennikarztfm tej gazety 27 lipca. Zakończenie ćwiczenia „Przyjaźń-87" Zakończyło się ćwiczenie pod kryptonimem >,Przyjaźń 87” przeprowadzone zgodnie z planem szkolenia bojowego Zjednoczonych Sil Zbrojnych Państw-Stron U- kladu Warszawskiego, na północno-zachodnim obszarze Polski. Uczestniczyło w nim ok. 13 tys. żołnierzy Armii Radzieckiej, Narodowej Armii Ludowej NRD i Wojska Polskiego. Delegacja młodzieży kubańskiej opuściła Polską Po blisko miesięcznym pobycie W PRL z lotniska Okęcie na pokładzie samolotu Kubańskich Linii Lotniczych opuściła nasz kraj XV Brygada Młodzieży Kubańskiej im. Karola Rolowa-Mialowskiego. Ze świata: Zamieszki w Delhi W piątek doszło do zamieszek na ulicach stolicy Indii. Zwolennicy partii Janata zorganizowali demonstrację w pobliżu domu ministra spraw wewnętrznych Buty Singha, protestując przeciwko zabójstwu 2 działaczy partii Janata ekstremistów sikhijskich. przez Dekada książki polskiej w ZSRR W ZSRR zakończyła się Dekada Książki Polskiej Prezentacja dorobku polskich wydawców odbyła sic w li miastach. Ekspozycje odwiedziły dziesiątki tvsieev ludzi „Życie'’ na wielkich budowach Bałtyk bliżej Warszawy Z JANUSZ LATOSZEK Tym reportażem inaugurujemy cykl wizyt „Życia na wielkich budowach. W publikacjach tych będziemy prezentować realizację ważnych dla naszej gospodarki inwestycji, a także pokazywać ludzi, którzy je tworzą, motoryzowanych turystów, wybierających się z Warszawy nad morze, nie czeka łat,wa ani krótka podróż. Nic więc dziwnego że -marzv im sie autostrada z bezkolizyjnymi skrzyżowaniami i wiaduktami, która skróciłaby czas dotarcia do nie tak znów odległego Wybrzeża Gdańskiego. Tymczasem ćzteropasmowa. asfaltowa szosa, stanowiącą niejako przedłużenie stołecznej, Wisłostrady, kończy się już na 28 kilometrze od mostu „Syreny”, w miejscowości Czosnów. Dalej już — gdańska szosa traci swą nowoczesność, a tym samym zdolność przelotową. Prawdziwym utrapieniem dla zmotoryzowanych jest przeprawa poważnie już przez dwa stare, nadszarpnięte zebem czasu wąskie mosty przez Wisłę i Narew pod Nowym Dworem Mazowieckim. Szybkość pojazdów samochodowych drastycznie ograniczają nie tyle fatalny stan nawierzchni i gęsto ustawione znaki drogowe, co liczne, zwłaszcza latem, . chłopskie furmanki Nie autostrada, ale. i Budowa, wprawdzie nie autostrady, ale drogi szybkiego ruchu Warszawa—Gdańsk przestała być już marzeniem i! stała się faktem. Pierwszy jej etap jest w trakcie realizacji. Ćzteropasmowa szosa, z pasem zieleni, oddzielają(D) DOKOŃCZENIE NA STB. ;S (P) Na drugi brzeg Wisły, po stronie Zakroczymia, budowa mostu dotrze już w przyszłym roku. Na zdjęciu: Marek Kobierski z Warszawskiego Przedsiębiorstwa Geodezyjnego dokonuje kolejnych pomiarów. Fot. Ryszard Przedworski Największe przeżycie pokolenia yjmm z Lesławem Bartelskim a m pisarzem i historykiem zwanych Kolumbów. Wciąż do niego powragąmy we wspomnieniach i wciąż zastanawiamy się nad jego przebiegiem. — Zastałem pana nad korektą IV wydania „Powstania Warszawskiego”. Książka ukazywała się w latach, o ile się nie myię, 1965, 1967, 1981. Czy pan coś w niej zmienił, może dodał*? — Oczywiście; Pisałem ją w latach 1963 i 1964, już w następnym wydaniu wprowadziłem pewne uściślenia, rozmowy z wieloma dowódcami pozwoliły mi na .głębsze ujęcie niektórych zagadnień. Podobnie postąpiłem z III wydaniem, obecnie zaś wprowadziłem dwa nowe rozdziały: „Pole bitwy” i... — Przepraszam, dlaczego uzupełnia pan swoją książkę właśnie o ten rozdział? Czy dlatego, aby poszerzyć tło dziejowe i ukazać sytuację militarną, w jakiej znalazła się Warszawa latem 1944 r.? — Tak, ma pan całkowitą rację, bowiem takie są moje zamierzenia: przedstawić Powstanie Warszawskie możliwie jak najpełniej. Wprawdzie pisałem o tym już w poprzednich wydaniach, ale mam wrażenie,, iż w miarę upływu lat i wyrastania nowych winien pokoleń i czytelników, im jestem ukazywanie- uwarunkowań, w jakich doszło do wybuchu Po: wstania • i' jakie, miały Wpływ na jego przebieg, , Waijsząw^ i jej ' okolice stały się przecież, nie po raz pierw — Jest pan pisarzom, ale zarazem historykiem Powstania Warszawskiego, autorem monografii „Mokotów 1914” j popularnej opowieści pt. „Powstanie Warszawskie”. Uczestniczył pan jako żołnierz w walkach od pierwszego do ostatniego dnia tego wydarzenia. Czym jest dla pana rocznica Powstania Warszawskiego*; — Powrotem do przeszłości, odtworzeniem wizji, jaką przeżyłem. Powstanie było dla mnie spełnieniem marzeń młodości o wzięciu broni do ręki w walce z okupantem, niezapomnianym przeżyciem, mającym wpływ na ukształtowanie się mojej osobowości. a także na moją twórczość. Nie pomylę się chyba, jeśli oświadczę, iż to wydarzenie historyczne było największym przeżjTiem mego pokolenia, tak szy zresztą w historii, polem bitwy. Od południowego wschodu nadciągała radziecka 2 Armia Pancerna Gwardii gen. pik. S. Bogdanowa, wypierająca niemieckie jednostki 9 Armii Polowej von Vormanna. Trzy'radzieckie korpusy (dywizje) pancerne — 3, 8 i 16, stoczyły zacięte walki o podejście do bram miasta. Bitum wojsk pancernych, największa zresztą bitwa tego typu na ziemiach polskich, zaczęła się 27 lipca i trwała przez dziesięć dni. Niemcy zdołali skupić na przedmieściu warszawskim, a właściwie praskim, znaczne siły. ściągniem z różnych frontów, w tym dywizję pancerno-spadochronows (DOKOŃCZENIE NA STU. .5: Porozumienie w sprawie restrukturyzacji polskiego zadłużenia . WIEDEŃ (PAP). W Wiedniu zakończyła się ostatnia runda rozmów w sprawie restrukturyzacji polskiego zadłużenia w zachodnich bankach komercyjnych Rozmowy te prowadzone były między przedstawicielami grupy około 500 banków komercyjnych a delegacją polską, w której skład wchodzili reprezentanci Ministerstwa Finansów J Banku Handlowego. Przewodniczący delegacji polskiej i wice(A) DOKOŃCZENIE NA STR. ( ZSRR przedłożył projekt układu z USA w sprawce redukcji i ograniczenia broni ofensywnej GENEWA (PAP). Korespondent PAP Edward Dyławersk: pisze: W piątek delegacja radziecka uczestnicząca w genewskich rokowaniach z USA na temat broni jądrowej i kosmicznej . przedłożyła liczący 22 strony projekt układu w sprawie , redukcji i ograniczenia strategicznej broni ofensywnej Na piątkowej konferencji prasowej w radzieckiej, misji dyplomatycznej zastępca przewodniczącego delegacji radzieckie; amb. Aleksiej Obuchów stwierdził, że projekt ten jest nowym konstruktywnym krokiem ZSRR który wykazał, iż Związek Radziecki jest zdecydowany nadać pozytywny rozmach wysiłkom w tej dziedzinie rokowań i wprowadzenia , w życie wzajemnego porozumienia na te(B) DOKOŃCZENIE NA STR. 6 Pogoda na tydzień Słonecznie i ciepło - za kiika dni • Sprawdziły się prognozy zapowiadające opady. W piątek padało — zwłaszcza w centrum, na wschodzie i południu kraju. O godz. 13 temperatura wahała się od 13 st. w Jeleniej Górze do 23 st. w Zamościu. • Jesteśmy nadal w strefie oddziaływania niżu znad Skandynawii. Sobota będzie pochmurna, mogą przechodzić deszcze i burze. Temperatura maksymalna od 17 do 21 st. Wiatr umiarkowany, -w, czasie burz porywisty, południowo-zachodni i zachodni • Od niedzieli do wtorku przyszłego tygodnia zachmurzenie zmienne z opadami. W dzień temperatura od 17 do 23 st., w nocy od 7 do 12 st. W środę — czwartek spodziewana , jest poprawa pogody. Opady, tylko na północy kraju. Wzrost temperatury. Maksymalna wyniesie od 20 do 25 i więcej stopni,, minimalna od 10 do 15 st. • Z prognozy na sierpień wynika, że średnia miesięczna temperatura będzie nieco poniżej normy. Miesięczna surna opadów —. w normie. Na początku sierpnia temperatura maksymalna od 17 do 23 st., minimalna cd 7 do 12 st. Okresami opady. Dc około połowy miesiąca w dzień od 20 do 25 st.. w nocy od 10 ,do 15, st. W. pozostałej . części drugiej i nä początku trzeciej dekady — chłodno: /temperatura maksymalna od 16 do 21 st., minimalna od 10, do 13 .st. Opady i burze. W pozostałym okresie cieplej — od 23 do 28 st. w dzień i od 10 do 15 st. w nocy. Możliwość burz. (CAD) KALENDARIUM _ Sobota jest 213 dniem 1987 r. Do końca roku pozostały 152 dni. 9 Wschód Słońca godz. 4.55, zachód godz. 20.28. Sobota jest krótsza od najdłuższego dnia w roku o 1 godzinę i 14 minut • Imieniny obchodzą Nadzieja, Justyna i Piotr. • Niedziela będzie 214 dniem 1987 r. Do końca roku pozostaje 151 dni. 9 Wschód Słońca godz. 1.57, zachód godz. 20.26, Niedziela będiie krótsza od najdłuższego dnia w-roku o 1 gódzińę i 18 minut. < • " 9 Imieniny obchodzą Maria, Euzebiusz i Gustaw. * V Poniedziałek będzie 215 dniem 1987 r. Do końca roku pozostanie 150 dni. 9 Imieniny obchodzą. Kameliaj Lidia,' Augustyn i Stefan. (CAD) W numerze: Wielkie oczy demokracji wiele demokratycznych instytucji jest już obecnie i powinno się z nich umiejętnie korzystać pisz? Aleksander Chećko str. 3 Reforma kinematografii Centralnym punktem koncepcji jest Komitet Kinematografii — pisze Zdzisław Zaryczny Krajobraz po ustawie str 3 Za co kochamy plotki? Mało jest na świecie rzeczy równie interesujących jak plotka pisze Krystyna Lubelska na str. 4 Kto był świadkiem śmierci Baczyńskiego^ Zginął przed 43 laty, w Powstaniu Warszawskim. Okoliczności jego śmierci bada od dłuższego czasu Wiesław Budzyński Artykuł na sir. 5 Plac Teatralny — widok na Ratusz Rror Adam Kaczko« r.k i