Zycie Warszawy, sierpień 1989 (XLVI/178-202)
1989-08-01 / nr. 178
mmmmm INK 178 (14174) Wyd. 2 WTOREK, 1 SIERPNIA 1989 R. DZIŚ STRON 16 CENA 25 ZŁ PL ISSN 0137-943? NR INDEKSU 35059 •___ IV posiedzenie Sejmu PRL Uchwalenie ustawy o indeksacji Powołanie komisji sejmowych Sprawozdawcy parlamentarni „Życia” relacjonują: W gorączkowej atmosferze i pośpiechu pracuje Sejm. Wysoka Izba nie zdołała jeszcze załatwić wszystkich spraw organizacyjnych, a już stanęły przed posłami problemy, których rozstrzygnięcie nie cierpi zwłoki. Należało do nich właśnie uchwalenie ustawy o podwyższaniu w 1989 roku wynagrodzeń za prace w związku ze zmianami cen detalicznych, towarów i usług konsumpcyjnych, czyli tzw. ustawj o indeksacji płac. Pięciopunktowy porządek obrad dwudniowego posiedzenia Sejmu, które rozpoczęło się w poniedziałek o godzinie 14 przewidywał również rozpatrzenie pisma prezesa Rady Ministrów w sprawie ustąpienia rządu, zmianę regulaminu Sejmu, pierwsze czytanie poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Stanu oraz interpelacje i zapytania poselskie. Marszałek Mikołaj Kozakiewicz otwierając posiedzenie Sejmu poinformował, że porządek ten został zmieniony. Pierwszy punkt dotyczący ustąpienia rządu przełożono na dzień następny. Marszałek zapowiedział, że gdyby w czasie obrad wpłynęło pismo prezydenta z wnioskiem w sprawie kandydatury na stanowisko premiera porządek dzienny zostanie uzupełniony o ten punkt. Przez cały dzień trwały w klubach poselskich konsultacje na ten temat. Z porządku dziennego spadł też punkt dotyczący zmiany ustawy o Trybunale Stanu. Jak wiadomo miała ona dotyczyć stworzenia stanowiska jeszcze jednego wiceprezesa Trybunału. Ponieważ jednak Obywatelski Klub Parlamentarny zapowiada dawczą w inicjatywę ustawosprawie dalszych zmian tej ustawy, kwestię tę odłożono do następnych posiedzeń Sejmu. Jako pierwszą zajęli się więc posłowie indeksacją. Sprawozdanie Komisji Nadzwyczajnej, która pracowała w ciągu ostatnich dni nad projektem tej ustawy, przedstawił po-seł Marcin Święcicki (PZPR). Następnie w debacie na ten temat zabrało głos 24 posłów. Dyskusja poselska obfitowała w starcia polemiczne i kontrowersje, które przenosiły się także do kuluarów w czasie przerw w obradach. Głównym przedmiotem sporów było to, czy indeksacja ma mieć charakter powszechny, czy też stanowić wyrównanie w stosunku do podwyżek płac, jakie nastąpiły już w niektórych zakładach pracy. Niektórzy posłowie kwestionowali też sens przyjmowania indeksacji w formie zaproponowanej w projekcie ustawy. Ostatecznie Sejm uchwalił tę ustawę za czym opowiedziało się 335 posłów, 29 głosowało (A) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Podczas obrad. Fot. Zdzisław Kwilecki Obrady Klubu Poselskiego PZPR z udziałem Mieczysława F. Rakowskiego Czesław Kiszczak rekomendowany na premiera (P) W obradach Klubu Poselskiego PZPR 31 lipca uczestniczył nowo wybrany 1 sekretarz KC Mieczysław F. Rakowski. Otwierając zebranie przewodniczący klubu Marian Orzechowski powitał go i powiedział, że klub będzie wenie, rać wybrane na plenum nowe kierownictwo partii w działaniach zmierzających jego do wyprowadzenia kraju z kryzysowej sytuacji i do odradzania się partii. M. Orzechowski dowitał również Czesława Kiszczaka. Nawiązując do wyboru nowych sekretarzy KC, przewodniczący klubu powiedział, że to nie przypadek,, iż najmłodszy trzon Sekretariatu KC wywodzi się z grona partyjnych posłów; ma to wymowę polityczna. Mieczysław F. Rakowski spotkał się już z nowymi posłami PZPR; w poniedziałek Wystąpił w klubie poselskim i:,o nowo wybrany I seikre-tarz. Nawiązując do uchwały KC PZPR M.F. RakowsJá zarekomendował klubowi kandydaturę członka Biura Politycznego, ministra spraw wewnętrznych Czesława Kiszczaka na premiera, przedstawiając poli(B) DOKOŃCZENIE NA STR. Í PUisja prof. En Borlauja Z pomocą polskiemu rolnictwu (P) W sierpniu przybędzie do Polski — na wspólne zaproszenie naszego Ministerstwa Rolnictwa oraz działającej od ub.r. Fundacji na rzecz Rozwoju Polskiego Rolnictwa (FDPA) — światowej sławy naukowiec, laureat Pokojowej Nagrody Nobla prof. Norman E. Borlaug wraz z 10-osobową grupą ekspertów z różnych dziedzin rolnictwa i przemysłu rolno-spożywczego. Zespół ten dokonać ma oceny stanu polskiego rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz jego perspektyw rozwojowych. Nawiązując do tej wizyty dyrektor wykonawczy FDPA Gregory A. Vaut powiedział: „Spodziewamy się, że zespół ten opracuie informacje o wielkiej wartości, które umożliwią fundacji długoterminowe planowanie jej programów oraz będą pomocne dla ■ polskiego rządu i innych partnerów mogących przyjść z pomocą polskiemu rolnictwu”. Warto przypomnieć, że zapowiedziany przyjazd prof. Borlauga stanowić będzie już drugą jego misję w Polsce. Poprzedni pobyt w 1932 r. i powstały na tej podstawie raport doprowadziły do utworzenia FDPA, która realizuje już konkretne programy (m.in. mięsny i ziemniaczany) we współpracy z polskimi rolnikami i przemysłem przetwórczym oraz handlem zagranicznym. W skład obecnej misji N. Borłauga — znanego w świecie twórcy „zielonej rewolucji” — wejdą eksperci z zachodniej Kułopy i USA oraz Polacy. Poza szefem misji, który będzie c nas prowadził badania głównie nad hodowlą i produkcją zbóż: (A) DOKOŃCZENIE NA STR. 6 45 rocznica Powstania Warszawskiego Spotkanie w Zamku Królewskim Uroczysty koncert (W) W przededniu 45 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, 31 lipca w Zaimku Królewskim w Warszawie odbyło się spotkanie uczestników tego historycznego wydarzenia. W uroczystości uczestniczyli: minister obrony narodowej gen. armii Florian Siwicki, gospodarze stolicy z Januszem Kubasiewiczem, Mieczysławem Szostkiem i Jerzym Bole,sławskim, członkowie kierownictwa ZBoWitD z Henrykiem Jabłońskim i gen. broni Józefem Kamińskim oraz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa z gen, dyw. pil. Romanem Paszkowskim. Spotkanie stało się okazją do uhonorowania grupy byłych powstańców odznaczeniami państwowymi, i odznakami honorowymi m.st. Warszawy. Krzyżami Komandorskimi Orderu Odrodzenia Polski odznaczeni zośtali: Danuta Gałkowa i Stefan Sosnowski. Krzyże Oficerskie OOP otrzymali: Kazimierz Barkan, Helena Gargól, Stanisław Karpiński, Cecylia Kołodziejczyk, Zygmunt Koziożemski, Jan Rocki, Stanisław Serzysko, Aleksander Stępniewski, Jan Stokowiecki i Remigiusz Urych. Kilkanaście osób uhonorowano Krzyżami Kawalerskimi OOP oraz złotymi i srebrnymi odznakami honorowymi m.st. Warszawy. Tradycyjne „Warszawskie Syrenki” otrzymała także grupa osób szczególnie zasłużonych dla budowy pomnika upamiętniającego powstańczy zryw Warszawy 1944 roku, który zostanie odsłow nięty i poświęcony 1 sierpnia. W spotkaniu wzięli udział zaproszeni goście z zagranicy — powstańcy mieszkający m.in. w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Australii. Na uroczystość przybyło sześciu byłych lotników brytyjskich: Jim Autón, Allan Bates Peter Green, Lloyd Lane, Bil] Littlemor i Desmond Matthews, którzy latali ze zrzutami dla powstańczej Warszawy. Uroczystość tę poprzedziło spotkanie władz miasta z członkami społecznego komitetu budowy pomnika. W Teatrze Polskim w Warszawie odbył się 31 lipca uroczysty koncert z okazji 45 rocznicy Powstania Warszawskiego. Przybyli uczestnicy powstania i ich rodziny, kombatanci, młodzież Uroczystość otworzył przewodniczący społecznego komitetu Obchodów 45 rocznicy Powstania Warszawskiego prof. Jan Kostrzewski. (B) DOKOŃCZENIE NA STR. i Ciepło d!a Ustrzyk. Tnoająca rozbudowa kotłowni PPD „Ustjanowa" zaopatrującej Ustrzyki Dolne w ciepło i wodę zapewni korzystny bilans ciepła dla nowo powstających osiedl, mieszkaniowych. Eot. GAF — Jerzy paszkowsk Sierpniowe dni i noce m mm temu powstała do walki Warszawa. H g Nigdy w swojej historii do końca nie II pokonane miasto rzuciło tym razem jUL I wyzwanie jednej z największych potęi T militarnych ówczesnego świata. Dlatego więc, obok wymiaru zbrojnego i znaczenia politycznego, Powstanie Warszawskie było również, a może przede wszystkim wzniosłym aktem ducha, wyrażało bowiem pragnienie życia w wolności i wolę osiągnięcia tego walką. Rażącej dysproporcji sił militarnych, politycznym meandrom i szalbierstwom powstańcza Warszawa przeciwstawiła wielkie męstwo i poświęcenie swoich żołnierzy oraz patriotyczną determinację cywilnej ludności. 63 dni powstańczej epopei zajęły w naszej historii, w przeżyciach i doświadczeniach tamtych pokoleń, w narodowej pamięci miejsce szczególnie godne i szczególnie tragiczne. Stały się one kolejnym potwierdzeniem owego lańcucha polskich zrywów powstańczych, w których czystość patriotycznych uniesień przechodziła w stadium niezwykle mężnej i morderczej walki, by przejść w tragizm wielkiej ofiary z życia oraz las białych krzyży. Czy jest ktoś, kto ma prawo sądzić te i wszelkie inne czyny, zrodzone z pragnienia wolności, z umiłowania Ojczyzny, choćby okupione życiem, przeważnie młodym życiem? Próbowano wszakże to robić, wystawiać rachunek cieniom bohaterów, ale nurl ten trwał krótko i nigdy nie zdołał naruszyć systemu narodowych wartości Oraz sfery zbiorowych przeżyć. Wizerunek powstania — bohaterski i tragiczny zarazem — ocena moralna czynu zbrojnego dziesiątków tysięcy żołnierzy, wytrwałości i poświęcenia ludności cywilnej, nigdy nie zostały naruszone w odczuciach i świadomości społecznej, pozostały trwałym elementem naszych dziejów najnowszych. Sprawiły to szlachetność celu oraz wielkość 1 czystość czynu. Historia nie tworzy jednak stref bez dostępu dla racjonalnych ocen, w tym również politycznych. Tragizm Powstania Warszawskiego nie brał się przecież tylko z nierównej walki oraz z rozmiaru ofiar i skutków. Ten tragizm brał się również z polityki, której interesy, a może tylko ich fałszywe wyobrażenia, skrzyżowały się z czystym nurtem powstańczych pragnień i walki. Na tym przecięciu powstało osamotnienie walczącej Warszawy. Polityka przez zimne kalkulacje, a nieraz i małostkowe rachunki ma swój ważki udział w kszałtowaniu w przeszłości wizerunku Powstania Warszawskiego. Historia na pewno sprawiedliwie się z nią rozliczy. Czasy nadeszły sprzyjające, aby tak się stało. Ale nie zmieni to przecież stosunku do Powstania Warszawskiego naszych i zapewne przyszłych pokoleń. Ten stosunek wywodzi się z tego samego nurtu, który kształtował wizerunek moralny wszystkich naszych zrywów zbrojnych dyktowanych pragnieniem wolności i niepodległości. Ten z sierpnia i września 1944 r. pobudza uczucia i myśli szczególnie czułe, jest bowiem wciąż żywym przeżyciem, równie wzniosłym, dumnym, co bolesnym. Dobrze, że w coraz większym stopniu możemy tę rocznice święcić publicznie w zgodzie z własną moralną oceną Powstania Warszawskiego. w.t. Powstańcza barykada. (U bram walczącego miasta — str. 3) Repr. Ryszard Przedworski Dzień przed urpkowieniem - wielkie kupowanie Cukier po 500 zł-tak ustaliło PHS*Po ile mleko, schab i olej—zadecydują handlowcy * Różne centi w dzielnicy (P) (Informacja własna). To było do przewidzenia. Przed wieloma sklepami już w nocy z niedzieli na poniedziałek ustawiali się klienci. Przed mięsnymi, by wykupić jeszcze lipcowe kartki, a przed spożywczymi — by zrobić zapas masła, sera, a nawet chleba. Na wtorek ogłoszono pierwszy dzień urynkowienia, co oznacza, że wszystko będzie droższe. Kto „zasadził się” na Halę Banacha, ten miał pewność, że zrealizuje kartki mięsne — zapas mięsa i wędlin z poprzednich dostaw sięgał 2,5 tony. a w poniedziałek dojechało z Łukowa 5Q0, kg wieprzowiny i 1100 kg wędlin. Ale stania — na pól dnia. W innych stoiskach ogromne kolejki po herbatę, masło, margarynę i inne artykuły. Oczywiście, wszystko wydzielano po 2—3 sztuki na osobę. Przed halą jest kilkanaście budek z „wolnorynkowym” mięsem. Ceny schabu tylko jednej były niższe — sprzedaww ca chciał 5,5 tysiąca zł za kg, a we wszystkich innych po 7 tysięcy. Nie zmieniły się ceny pozostałych gatunków mięsa: wołowina 4'—6 tysięcy, łopatka — 4 tys., od szynki — 5,5 tys. z! za kg. Szefowie Hali Banacha pokazali mi kilka z nowych cenników, jakie otrzymali z Przedsiębiorstwa Hurtu Spożywczego. Oburzeni byli faktem, iż widniały w nich już ceny detaliczne, które przecież właśnie oni powinni ustalać, a nie dostawać gotowe! Co prawda' jest informacja, że to jakby pierwsza przymiarka i po konsultacji ze „Społem”, ale ich — samodzielnego dużego sklepu — dyrektora przy tym nie było. Tak więc cukier kosztować będzie 500 zł, mąka, — 100 zł, a sól z Kłodawy — 150 zł. Również piekarze ze „Społem” nadesłali nowe cenniki, też z ceną detaliczną. Chleb pszenny kosztuje od wtorku 130 zł (za pół kg (C) DOKOŃCZENIE NA STR. ( Trzeci dzień obrad Senatu Rolnictwo szansą całej gospodarki (Pi) (Obsługa własna). Poniedziałek, 31 lipca br„ był kolejnym dniem obrad III posiedzę nia Senatu. Tym razem omawiano sprawy rolnictwa i gospodarki żywnościowej. Wprowadzenia do dyskusji dokonał senator Gabriel Janowski. Oceniając bardzo krytycznie politykę rolną w minionym 45-leciu, za zasadniczą przyczynę obecnego złego stanu rolnictwa .i gospodarki żywnościowej uznał on „błędność systemu ustrojowego obowiązującego w Polsce”, co przejawia się m.in. w lekceważeniu praw ekonomicznych,. podziale form gospodarowania na uspołecznione-lepsze i nieuspołecznione-gorsze, stłumieniu ducha przedsiębiorczości, skarleniu rynku konkurencji oraz etatyzacji zbiurokratyzowaniu działalności gospodarczej. Utrzymywanie się tych zjawisk jest przyczyną chłopskiego niezadowolenia, które ostatnio znalazło wyraz, w fali protestów ł strajków, Chorobę można wyleczyć Rolnicy od dawna domagają się zmian w kierunku wolnej gospodarki rynkowej. Nie mogą one jednak sprowadzać się tylko do wzrostu cen skupu i żywności, lecz muszą być zespolone z rzeczywistą demonopolizacją i prywatyzacją otoczenia ekonomicznego rolnictwa oraz przebudową przemysłu, tak by lepiej realizował potrzeby gospodarki żywnościowej. Rolnictwo, które jest w tej chwilii chorym ogniwem chorej gospodarki może stać się szansą na jej odrodzenie. Zdaniem senatora G. Janowskiego, za tezą taką przemawiają następujące przesłanki: 0 zasoby ziemi rolniczej stawiają nas na drugim po Francji mi«iscu w Europie, O wciąż jeszcze dysponujemy na wsi znaczącymi rezerwami pracy ludzkiej, O zajmujemy centralne miejsce w olbrzymim europejskim rynku żywnościowym, © wreszcie — inwestowanie w rolnictwo przynosi najszybciej efekty i to przy stosunkowo małych nakładach Za niezbędne i pilne zadanie mówca uznał radykalne przestawienie potencjału przemysłowego, w tym zbrojeniowego na produkcję środków dla rolnictwa. Powinno się to odbywać w kooperacji z gospodarkami i kapitałami zachodnimi. Gwarantowane przez rząd ceny skupu żywca i zboża powinny zaś być podwyższone i oparte na trwałych relacjach w stosunku do środków produkcji. Trzy stanowiska Blisko 6-godzinna, wielowątkowa dyskusja potwierdziła, że senatorowie podzielają oceny przeszłości i stanu obecnego wsi i rolnictwa przedstawione przez G. Janowskiego. Wprowadzana (C) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Konferencja w Biurze Prasowym Rządu Gra o prawdziwy rynek (P) (Obsługa własna). Od dziś gospodarka żywnościowa znalazła się w nowej sytuacji. W jakim kierunku będzie się rozwijała, wstępną odpowiedź — jak sądzę — poznamy za kilkanaście dni. Wiadomo jedno — ceny ustala rynek, a nie ministerstwa. Na pięć przed dwunastą w Biurze Prasowym Rządu z dziennikarzami spotkali się wicepremier Kazimierz Olesiak, a także ministrowie: handlu wewnętrznego — Maciej Nurowski oraz pracy i spraw socjalnych — Michał Czarski. Oto niektóre z zadanych pytań i udzielone nań odpowiedzi — Kto zapłaci za całą operację urynkowienia? Wicepremier Olesiak: — W części budżet państwa. część kosztów zostanie poniesiona przez rynkowy mechanizm wolnych cen, — Z jednej strony mamy decyzję, z drugiej zaś nie ma mechanizmów jej wprowadzenia Kto np. będzie ustalał ceny na rynku? Rząd nie uzgodnił też swojego stanowiska zc związkami zawodowymi. Min. Nurowski: — Wszyscy są za urynkowieniem. Rząd czekał w sobotę do późnych godzin wieczornych na otrzymanie poszczególnych stanowisk. Spory przecież były duże. Jest to bowiem ważne wydarzenie w polityce gospodarczej — cena staje się wreszcie ekonomiczną, rynkową. kategorią Sarna decyzja przez nikogo nie jest kwestionowana. Przecież od lat nie handlowaliśmy normalnie, Widoczne były dwa zjawiska — niskie marże powodowały ucieczkę od handlu żywnością z jednej strony, z drugiej zaś — rozkwit dzikiego handlu po cenach o wiele wyższych. Przed handlem rysuje się wielka (D) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 K Trochę słońca, trochę deszczu % Burze na wschodzie kraju Niższe temperatury (P) (Informacja własna). W stolicy ostatni dzień lipca by! okresami słoneczny, okresami pochmurny. W innych regionach dominowało zachmurzenie przelotnymi opadami. W wojez wództwach wschodnich przechodziły burze z wyładowaniami atmosferycznymi. Pierwszy dzień sierpnia zapowiada się pochmurny z większymi przejaśnieniami. Miejscami przelotne opady deszczu. Temperatura maksymalna oo 16 st. na północnym zachodzie do 22 st. na południowym wschodzie. Wiatr południowo-zachodni, umiarkowany i dość silny, w czasie burz porywisty. KALENDARIUM ® Wtorek jest 213 dniem 1989 r. Do końca roku pozostały 152 dni. • Imieniny obchodzą Nadzie. ja, Justyna i Piotr. A ® Środa jest 214 dniem 1989 roku. Do końca roku pozostaje 151 dni. (CAD) III!!- OPINIE ® „Ludzie są zmęczeni połowicznymi środkami, które do niczego nie wydają się prowadzić” — Borys Jelcyn, jeden ze wispółprze. wodniczących Międzyregionalnej Grupy Deputowanych Ludowych ZSRR, o przebiegu oieriestroiki. ® „Muszę z tymi ludźmi współpracować” — prezydent George Buish o opozycji demokratycznej w Kongresie, która doprowadziła do cięć w projekcie budżetu obronnego. ® ..Każda próba wykluczenia którejkolwiek strony będzie zawsze niepomyślna” — chiński minister spraw o zagranicznych. Qian Qichen. konieczności udziału Czerwonych . Khmerów w negocjacjach , na temat ureaulowania konfliktu w Kambodży.