Zycie Warszawy, wrzesień 1989 (XLVI/203-227)

1989-09-01 / nr. 203

NR 203 (141199) Wyd. 2 PIĄTEK, 1 WRZEŚNIA 1989 R. DZIŚ STRON 16 ' CENA 50 ZŁ PL ISSN 013? 9437 NR INDEKSU 850ÍS 56 rocznica wybuchu I! wojny światowej Prezftat aa inauguracji światowego Bała Modlitw % Przemówienie prymasa Polski ft Międzynarodowa sesja histeryków # Religijne „konferencje o pokoju" ft Ape! poległych przed Grobem Nieznanego kołnierza ft Depesza Michaiła Gorbaczowa (P) W przededniu rocznicy, 31 sierpnia w Audytorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego nastąpiła inauguracja Międzynarodowego Dnia Modlitw o Pokój. Wcześniej mieszkańcy Warszawy i goście zagraniczni uczestniczyli w wykładach zorganizowanych w ramach religijnych ,,konferencji o pokoju". Tego dnia rozpo­częła się trzydniowa międzynarodowa konferencja historyków na temat wojny pol­sko-niemieckiej. W godzinach wieczornych przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie odbył się uroczysty Apel Poległych. Trwał międzynarodowy bieg pa­mięci i pokoju wiodący poprzez Oświęcim i Warszawę na Westerplatte, gdzie dziś odbędą się centralne rocznicowe uroczystości. Inauguracja Dnia Modlitw o Pokoi (P) W ■-Audytorium Maximum U a i wersy tetu W arszaw skiego nastąpiła oficjalna inauguracja Międzynarodowego Dnia Mo­dlitw o Pokój. Główne uroczy­stości odbędą się 1 września w stolicy na placu Zamkowym w 50 rocznicę wybuchu II wojny światowej. Uroczystości zorga­nizowała Współh-ota Świętego Idziego z Rzymu i archidie­cezja warszawska. Do wspól­nych modlitw zaproszono przed­stawicieli . religii chrześcijań­skich, a także muzułmanów, buddystów, dżinistrów, hindu­­istów, wyznawców religii moj­­żeszowej, konfucjonistów ; stoin­­toistów. Na inaugurację przybyli: pre­zydent PRL- .Wojciech Jaruzel­ski, prymas Polski kard. Józef Glemip, a także członkowie Rady Głównej Episkopatu Pol­ski, Polskiej Rady Ekumenicz­nej. przedstawiciele stowarzy­szeń chrześcijańskich. 1 W imieniu gospodarzy gości powitał rektor Uniwersytetu Warszawskiego prof. Kajetan A. Wróblewski.. który . stwier­dził, że jest to niezwykle waż­ne wydarzenie w historii Ü- czelni. r Glos zabrał Wojciech Ja-ruzelr ski. (Skrót wystąpienia — str. 6) Następnie przemówienie wyr głosił prymas Polski kardynał Józef Glemp. (Skrót wystąpienia — sir. 6) Odprawa wart (W) Wieczorem, 91 sierpnia przed Grobem Nieznanego Żoł­nierza na placu'Zwycięstwa, od­była. się uroczysta odprawa wart garnizonu rn.st. Warsza­wy, której integralną częścią był apel poległych. Plac Zwycięstwa. Nazwany tak w pierwszą rocznicę zwy­cięstwa nad Niemcami w • II Wojnie Światowej. Przed tą wojną, w itym miejscu, przed Grobem Nieznanego Żołnierza —, sanktuarium bojowej chwa­ły polskiego oręża — 'poddboie jtSik; i Obecnie — odbywały się uroczystości wojskowe. Bral; w nich wówczas udział ci, którzy we wrześniu 1939 r. stanęli do obrany Rzeczypospolitej, suwe­renności państwa, wolności na­ród,u. W przeddzień rocznicy, plac Zwycięstwa już od wielu go­dzin otaczają tysiące mrieszkań­­ców Warszawy, goście z tóraju i z zagranicy — Ikcmbałsnci,, u­­ezesŁoiey wnześniawych walk i bitew stoczonych na wszystkich frontach Ű wojny1 światowej. Są oficjalne delegacje wiel­kich mocarstw i innych .państw koalicji, goście .przybyli do War­szawy ma Międzynarodowy Dzień Modlitw o Pokój, są mło­dzi parlamentarzyści z państw Eurcipy, USA - i Kanady, któ­rzy, zwołali do Warszawy swe forum, są kombatanci zamiesz­kali ,na obczyźnie, którzy przy­­byłk do Polaki ma obchody .ro­cznicy, są przedstawicielki róż­nych' państw, uczestniczące w „Szikclłe pokoju” zorganizowa­nej , przez , Komitet Koordyna­cyjny Organizacji Kobiecych w Polsce i Światową Demokraty­czną Federację Kobiet... Nie sposób wymienić . wszystkich, których gości Wąrsizawa w te dni wielkiej rocznicy. -Spotkali isię na : placu Zwy­cięstwa. na tej żołnierskiej uro­czystości, !by oddać, hołd -“mir licmo-m ofiar wojfty, . :by od­dać hołd bohaterem walczącym o wolność. <B) DOKOŃCZENIE NA STR. 3 Dsiś w numerze HISTORLÄTmOB W dodatku zaraieszczamj wiele materiałów na temal wybuchu II wojny światowej, Cena gazety z dodatkiem 50 zl IPÓŁ WEKU PÓŹNIEJ września — dzień wybuchu r. II wojny światowej w 1939 Nam Polakom len dzień przywołuje szczególnie tra­giczne wspomnienia — wielka i mordercza wojna za­ta częła się przecież najazdem armii Rzeszy Niemieckiej na nasz kraj. , Pięćdziesiąty raz obchodzimy tę rocznicę. Kążdy kolejny raz patrzono na nią inaczej — w zależności od sta­nu. emocji, politycznych uwa­runkowań, nagromadzonych doświadczeń i wiedzy o tam­tych wydarzeniach. Ale także od możliwości, bądź niemoż-ności formułowania niezależ­nych oben i wniosków. Nigdy dotąd którakolwiek 'rocznica ivrzesnia 1939 r. nie była ob­chodzona w warünkach umoż­liwiających w pełni prawdzi­wą ocenę tamtych wydarzeń — poprzedzających je okolicz­ności, przebiegu wypadków i ich skutków Dziś, zdaje się, jesteśmy tego bliscy. Czas, który bezpośrednio nastąpił po wojnie wrześnio­wej •wypełniony był goryczą po klęsce, przygnębiającą re­fleksją o znów utraconej nie­podległości, o bolesnych stra­tach ludzkich i materialnych, o życiu w niewoli, lub tułaczce po śuńecie. Dominował bardzo sze.roki nurt rozliczeń. i zarzu­tów kierowanych ku polity­kom i kadrom dowódczym. W myślach Polaków nie było wówczas już miejsca, by zau­­icażyć i docenić lak wiele w tej krótkiej wojnie przy­padków bohaterstwa i ‘patrio­tyzmu najczystszej próby. Nie była' to zresztą być może pora -właściwa na takie roz­ważania, dla Polaków wszak wojna trwała i bardziej eks­ponowała miary obowiązku wobec zniewolonej _ Ojczyzny, niż miary czynów już doko­nanych, choćby niezwyk­łych Drugi dramat września 1939 r. zaczął się po wojnie świa­towej. dla nas przecież i dlo całej koalicji —. zwycięskiej W krajobrazie ówczesnych przemian ustrojowych tra­giczny i bohaterski wrzesień 1939 r. stał się jednak prawie wyłącznie argumentem w wal­ce politycznej. Tak, jakby pó­­(C) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Świtem pięćdziesiąt lat temu. Trzem dywizjom niemieckim nacierającym z Prus Wschod­­dnich zagrodziła 1 września drogą 20 Dywizja Piechoty. Bitwa trwała do 4 września. Zginęło tu 7 tys. żołnierzy po obu walczących stronach. Dziś przy szosie Warszawa — Gdańsk stoi pom­nik upamiętniajcy wydarzenia sprzed lat pięćdziesięciu. f ot. Zdzisław iswiiecki 9 rocznica Porozumień Gdańskich „Musimy nabrać wiary, za w Pokes meze byś (W) 31 sierpnia, w 9 rocznicę podpisania w Stoczni Gdań­skiej im. Lenina Porozumień Sierpniowych, na. placu Soli­darności Robotniczej w Gdań­sku, wokół Pomnika Po’egłych Stoczniowców spotkali się mie­szkańcy Wybrzeża i delegacje NSZZ ^Solidarność” 4z całego kraju. Obecny był Lech Wałęsa oraz grupa posłów i senatorów z Obywatelskego Klubu Parla­mentarnego. Podczas uroczystości, której towarzyszył koncert pieśni pa­triotycznych oraz pieśni i pio­senek z okresu strajków, swoi­mi refleksjami podzielili się młodzi stoczniowcy. Dzisiejsza rocznica — powiedział mán. Mirosław Prusewicz — to orzesłanie do naszego narodu i całej , ludzkości, że tylko po­kój jest wartością, dzięki któ­rej człowiek mpże się'rozwijać, budować ład społeczny i która należy się każdemu człowiekowi. Mamy szansę — stwierdził Pa­weł Swierczyński — na roz­­wiazvwanie problemów i kon­fliktów metodami pokojowymi. Zapoczątkował to sierpjeń 1980 r. Gościem manifestacji był Jan Nowak-.Tezjorański, były dy­rektor rozgłośni polskiej Radia Wolna Europa. Mówił o prze­mianach. jakie zaszły w Pols­ce, o przyszłości, która zależy przede wszystkim od samych Polaków; przekazał słowa po­parcia dla Polski i Osobiście L. Wałęsy od Polonii amery­kańskiej. Przemóyziepie wygłosi! Lech Wałęsa. Po raz dziewiąty ob­chodzimy dziś rocznicę Poro­zumień Sierpniowych — stwier­dził. — 31 sierpnia 1980 r. pod­pisałem w waszym imieniu do­kument, który, stał się podsta­wą powołania „Solidarności” : zmienił bieg historii Poliki. Lata, które przyszły potem nie były łatwe. Trzeba było wal­czyć. Były wygrane i przegra­ne bitwy.. Ale' dok temu ' ogłosiliśmy znów wielkie zwycięstwo — otworzyliśmy dla Polski nową drogę. Wielki sukces w wybo­rach pokazał ostatecznie, iż na­ród chce nie małych, powol­­<A) DOKOŃCZENIE NA STR. 2 Rynek „ŻYCIA” (P) Kilogram szynki ko­sztuje od 8400 w Lubel­skiem do 13.750 zł w Warszawie. Cielęciny ni­gdzie w sklepach nie ma. Tc i inne informacje po­dajemy — po raz drugi — w naszej najnowszej ru­bryce Rynek „Życia” na str. 6. Godirna pytań Puste pieniądze na ladzie do spraw urynkowienia gospo­darki żywnościowej. 31 sierpnia, a więc ostatniego dnia pierw­szego miesiąca tego procesu, rozmawialiśmy o wstępnych o­­cenach przebiegu „operacji”. — Czy może pokusić się pan o podsumowanie rynku w sier­pniu? Trudno to zrobić, gdy miesiąc jeszcze się nie skoń­czy! — odpowiedział minister Głowacki — ale pewne infor­macje i wnioski już mamy. W sierpniu przemysł mięsny sku­pił ponad 75 tys. ton żywca, czyli o ok. jedną trzecią mniej niż . w poprzednim roku. Na ry­nek trafiło też mięso z impor­tu oraz z rezerw państwowych. (A) DOKOŃCZENIE NA STR. i (P) (Obsługa własna). Tydzień trwaia przerwa w spotkaniach dziennikarzy z Andrzejem Gło­wackim, pełnomocnikiem rządu Rozmowy premiera ® TELEFON KANCLERZA H. KOHLA. Urząd Prasy i. In­formacji RFN poinformował, że kanclerz Helmut Kohl przepro­wadzi! w czwartek z polskim premierem Tadeuszem Mazo­wieckim „szczegółową rozmowę telefoniczną”; rozmowa odbyła się z. inicjatywy kanclerza miała „bardzo przyjazny charak­i ter” 9 JOZEF ŚLISZ U PREMIE­RA, Prezes Rady Ministrów .przyjął przewodniczącego Tym­czasowej Krajowej Rady NSZZ „Solidarność” Rolników . ^Indy­widualnych Józefa Sliszaó • SPOTKANIE Z DZIENNI­KARZAMI PAP I PRiTV. Ta­deusz Mazowiecki spotkał się też z dziennikarzami Polskie; Agencji Prasowej oraz z ' Pol­skiego Radia i Telewizji. Pre­mier poinformował o swoich działaniach zmierzających dc ■powołania1 nowego rządu. Po­wiedział: „Będę się starał sfor­mować rząd jak najszybciej” (MMI (Szerzej — str. 6) Krzyżówka i i inąl pierwszy tydzień od A/! wyboru Tadeusza Mazo­­* Y • wieckiego ■ na premiera. Czas ten szefowi rządu upły­nął przede wszystkim na kon­sultacjach dotyczących składu i programu działania nowego gabinetu. Ich t uczestnicy — co jest zachowaniem 'w ostat­nim czasie raczej nietypowym — wykazują daleko idącą dys­krecję i niewiele informacji na ten temat przedostaje się do opinii publicznej. Wszystko zdaje się jednak potwierdzać, że sformowanie nowego rządu nie jest zadaniem tak prostym jak to jeszcze do niedawna mogło się wydawać. Już pierwsze dni po utwo­rzeniu Koalicji „Solidarności" z ZSL i SD wykazały, że istnie­je w jej szeregach różnica ciążeń i interesów, dotycząca podziału ministerialnych tek i zakresu wpływów w rządzie. Zamiar przystąpienia do udzia­łu w nim. ale pod warunkiem, że nie będzie miał on iylk > (B) DOKOŃCZENIE NA STR. ( W rocznicę Września _ Na uroczystej sesji Bundestagu kanclerz Kohl przedstawił deklarację rządową nawiązującą do na­paści niemieckiej na Polskę. @ Naród polski potrzebuje do przezwyciężenia kry­zysu gospodarczego czegoś więcej niż wyrażenia re­spektu wobec jego bolesnej historii i dodawania mu otuchy - powiedział Willy Brandt w czasie roczni­cowej uroczystości we Frankfurcie. ^ Podczas konferencji prasowej szef służby archi­walnej radzieckiego MSZ Feliks Kowaliow stwierdził: „Radziecka nauka historyczna odrzuca dziś tezę, że ii wojna światowa nawet dla krajów, które padły ofia­rą agresji, stała się wojną sprawiedliwą dopiero z chwilą wciągnięcia do niej Związku Radzieckiego. Nie ulega wątpliwości, że podobną teorię wymyślo­no po to, aby usprawiedliwić błędy stalinowskiego kierownictwa, popełnione w przeddzień wojny w jej początkowej fazie". (Czytaj również str. 4) (P) Gigantyczne korki setek samochodów zatkały trasy wyloto­we z Bejrutu, którego mieszkańcy tłumnie opuszcza ją,miasto. (Czytaj „Walka aż do końca” str. 5) 9 Fot‘ caf — AP Valery Giscard d’Estaing zgłosi* w Parlamencie Europejskim propozycję debaty na temat pomocy Polsce PARYŻ (PAP). Przewodniczą­cy Unii na rzecz Demokracji Francuskiej (jednego z czoło­wych francuskich ugrupowań politycznych), były prezydeni republiki Valery Giscard d’Esta­ing. wystosował w środę dc przewodniczącego Parlamentu Europejskiego (EWG) Enrique Crespo list, w którym proponuje przeprowadzenie debaty w Par­lamencie Europejskim na temat pomocy gospodarczej dla Polski. Valery Giscard d’Estaing czyni to w .imieniu grupy liberalnej, demokratycznej i reformatorskiej w tym parlamencie. Debata, jaką proponuje były prezydent Francji pozwoliłaby — jak sądzi — na sprecyzowa­nie form i terminu ewentualnej pomocy krajów Wspólnoty Eu­ropejskiej dla Polski-— z po­szanowaniem jej suwerenności i międzynarodowych zobowiązań naszego kraju. „W chwili gdy w Polsce dokonują się przemia­ny polityczne o historycznym znaczeniu — stwierdza w liście Giscard d’Estaing — Parlament Europejski chciałby uzyskać od Rady Ministrów EWG oraz Ko­misji Europejskiej precyzyjne informacje na temat charakteru i kalendarza pomocy, jakiej Eu­ropejska Wspólnota Gospodarcza zamierza udzielić Polsce, stoją­cej w obliczu ogromnych trud­ności... Wiadomo już, że debata w Parlamencie Europejskim nad problemami pomocy dla Polski odbędzie się 11 września. Pun­ktem wyjścia będzie tzw. inter­pelacja Giscarda d’Estaing, po której nastąpi dyskusja. Były prezydent Francji przesłał już przewodniczącemu parlamentu tekst swej interpelacji. „Uważając — stwierdza Vale­ry Giscard d’Estaing — że po raz pierwszy od zakończenia wojny rząd w Warszawie został wyłoniony w wyniku demokra­tycznego procesu, popieranego przez większość polskiego spo­łeczeństwa, zapytuję, w jaki sposób Rada Ministrów EWG zamierza rozwijać stosunki z Polską uwzględniając międzyna­rodowe zobowiązania tego kra­ju? Uważając też, że dramatycz­ny stan polskiej gospodarki na­rzuca surowe warunki życia ludności, co zawiera w sobie ry­zyko napięć socjalnych, które mogłyby zagrozić procesowi de­mokratycznemu w Pól.scę, za­pytuję, jaką formę pomocy Rada Ministrów zamierza zapropono­wać w imieniu wspólnoty, aby uiatwić odnowę polskich struk­tur ekonomicznych?” (P) G. Bush w przemówieniu poświęconym gospodarce: Gdybym był młodym Polakiem pozostałbym w Polsce WASZYNGTON (PAP). Prezy­dent Bush wygłosił na forum Izby Handlowej w Kennebun­­kport przemówienie poświęcone tematyce gospodarczej Stanów Zjednoczonych. Prezydent podkreślił wielkie znaczenie, jakie jego administ­racja przywiązuje do przedsię­biorczości', pomysłowości i pra­cowitości społeczeństwa amery­kańskiego. Przyrzekł, że jego polityka gospodarcza dążyć bę­dzie do nieskrępowanego rozwo­ju tych cech społeczeństwa amerykańskiego. Stanowią one o sukcesie gospodarki amery­kańskiej — oświadczył Bush. Prezydent zwrócił uwagę . na role i' znaczenie małych przed­siębiorstw w Stanach ■ Zjedno­czonych, których działalność dar ła zatrudnienie milionom Ame­rykanów.. 8Ö proc. nowych miejsc pracy w USA powstałe w ciągu ostatnich 10 lat w przedsiębiorstwach zatrudniają­cych mniej • niż 10 pracowni­ków. G. Bush oświadczył, iż będzie prowadził politykę sprzyjającą dąlszemu rozwojowi małych przedsiębiorstw, które stanowić niezmiernie ważny element go­spodarki amerykańskiej Prezydent podkreślił również znaczenie dla gospodarki ame­rykańskiej dalszego rozwoju ,stosunków handlowych USA ze światem i optymistycznie ocenił rozwój stosunków Wschód—Za­chód, mówiąc iż stosunki te stwarzają nową perspektywę rozwoju współpracy międzynaro­dowej. Mówiąc o stosunkach Wschód—Zachód prezydent na­wiązał do wydarzeń w Polsce stwierdzając, iż przed polskim społeczeństwem, szczególnie przed młodą generacją Polaków, otwierają się w Polsce zupełnie nowe perspektywy. Dzisiaj zmiany w Polsce są o wiele bardziej dramatyczne niż osobiście mógtbym sobie wyobrazić przed kilku laty — powiedział. Podkreślając, iż historyczne zmiany dokonujące (DOKOŃCZENIE NA STR. 4) Politycy zagraniczni u 1 sekretarza KG PZPR (P) I sekretarz KC PZPR Mieczysław F. Rakowski przy­jął w czwartek, 31 sierpnia przewodniczącego Partii Socjalistycznej belgijskiej . (walloń­­skiej) Guy Spitaelsa, będącego jednocześnie wiceprzewodniczą­cym Międzynarodówki Socjali­stycznej oraz przewodniczącym Unii Partii Socjalistycznych w Parlamencie Europejskim. Mieczysław F. Rakowski roz­mawiał również-tego dnia z wi­ceprzewodniczącym SPD, pre­mierem rządu krajowego Półno­cnej Nadrenij-Westfalii w RFN, Johannesem Rauem. ' I sekretarza odwiedziła dele­gacja Partii Zielonych z RFN ze współprzewodniczącym, ‘partii Ralfem Fueschem oraz współ­przewodniczącą frakcji zielonych w Bundestagu Antje Vollmer. Członek Komitetu Centralnego NSPJ. członek Rady NRD, Bernhard Quandt Państwa został przyjęty przez MI F. Rakowskie­go. W czwartek I sekretarz Kc PZPR przyjął także przewodni­czącego zachodnioberlińskiej SPD. rządzącego Berlina Zachodniego, burmistrza Waltera Mompera. (MM) Witaj Szkoło! Ponad 7 min uczniów, ich rodzice i nauczyciele spotykają się dziś, 1 wrześ­nia, na uroczystościach inaugurujących kolejny rok zajęć lekcyjnych. Powitania to radosne, peł­ne jeszcze wakacyjnych wspomnień, ale też obietnic, „że tym razem postaram, się lepiej", i życzeń. Uczniom — jak najlepszych stopni, nauczycielom — satysfakcji z pracy, rodzicom — pociechy z dzieci. Centralna inauguracja nowego roku szkolnego odbędzie się w Gdańsku w Zespole Szkół Łączności im. Obrońców Poczty Gdańskiej, (rem) Fot- Maciej Drozdowski forr Młodych Parlamentarzystów zakończyło obrady Budujemy nową Europę (P) -W Warszawie zakończyło się Forum Młodych Parlamen­tarzystów. W dwóch grupach roboczych toczyła się dyskusja o roli par­lamentów w przełamywaniu ist­niejących podziałów Europy, form kształtowania współpracy w różnych dziedzinach życia a także nad możliwościami po­szerzania kontaktów ■ młodzieży państw europejskich. Podczas czwartkowych obrad odczytano posłanie, , jakie do . u­­czestników skierował przewodni­czący Parlamentu Europejskiego Enrique Baron Crespo. Podkre­ślił on, iż jest faktem o ogrom­nym znaczeniu symbolicznym i politycznym, że w pół wieku po wybuchu II wojny światowej spotkali się w polskim Sejmie parlamentarzyści krajów, które wówczas były w stanie wojny. Zamykając obrady, przewodni­czący forum poser Janusz Szy­mański podkreślił że spotkanie potwierdziło rolę jaką mają do odegrania parlamenty i parla­mentarzyści w budowie bezpie­cznego-świata i promocji no­wych, odpowiadających wymo­gom naszych czasów, form współdziałania i współpracy na­rodów. Zgodnie z wolą uczestni­ków forum strona polska zade­klarowała gotowość podjęcia konsultacji w sprawie powoła­nia w Warszawie Tymczasowego Sekretariatu ds. Współpracy Młodych Parlamentarzystów, Narada szefów sztabów generalnych państw-stron UW MOSKWA (PAP). 31 sierp­­nia br. w Moskwie odbyia się narada szefów sztabów general­nych armii państw-stron Układu Warszawskiego poświęcona wy­pracowaniu stanowiska przed trzecią rundą rokowań w spra­wie konwencjonalnych sił zbroj­nych w Europie. Uzgodniono wspólne stanowisko państw sojuszniczych wobec wszystkich rozpatrywanych kwestii. Nara­da uołynęła w konstruktywnej i twórczej atmosferze. (P) FAKTY O • ..Tak długo jak spra­wować będę władzę, wyklu­czam możliwość działań zbrojnych w kwestii Falk­­landów-MalwinóW’ — świadczył prezydent Argen­o­­tyny Carlos Menem. • ..Według tego wszystkie­go, co się słyszy, Honeckero­wi wiedzie się nie tak do­brze'' — rzecznik rządu RFN Hans Klein, komentu­jąc pogłoski o chorobie przywódcy NRD. • „Czechosłowacja. nie­gdyś jedno z najbardziej rozwiniętych państw Euro­py, zmieniła • się w jeden z najbardziej zacofanych kra­jów kontynentu’* — socjolog Miłosz Zeman na łamach oficjalnego miesięcznika „Tęchńicky Magazin”.

Next