Trybuna Ludu, październik 1970 (XXII/273-303)
1970-10-19 / nr. 291
2 1%.., . _____________________________________________________________________________________________ TRYBUNA LUDU PONIEDZIAŁEK, 19 PAŹDZIERNIKA 1970 R. — NR 291 ZE ŚWIATA • Informację « ze gWIATA • Informacje • ZE ŚWIATA • Informacje Powszechne żądania wydania bandytów-porywacsy „Prawda" demaskuje pustać powietrznego pirata MOSKWA (PAP). Ludzie radzieccy żądają wydania bandytów i morderców, którzy dokonali pirackiej napaści na załogę samolotu „AN-24” — pisze niedzielna „Prawda’». Dziennik przytacza wypowiedzi b. współpracowników i sąsiadów Pranasa Staś jo Brazinskas a. z których, wyłania sie obraz kombinatora, złodzieja i spekulanta, który został piratem powietrznym i mordercą. Wciągnął też swego syna do zbrodniczej działalności. Brazinskas urodził sie we wsi Bejzonis na Litwie, ma on 46 lat. Do momentu wyzwolenia Litwy przez Armię Radziecka spod okupacji hitlerowskiej Brazinskas miał prywatną gręplamię. W 1950 r. wyjechał do miasta Wewis. Był kilkakrotnie za nadużycia. zwalniany z pracy Pracując w spółdzielni spożywców podwyższał bezprawnie w celach zysku ceny towarów. Był kilkakrotnie karany. Za malwersacje i kradzieże w podległych mu magazynach, skazany został na 5 lat więzienia. Po wyjściu 7. więzienia Brazinskas sprzedał swój dom w Wewis, rzucił rodzinę i przeniósł się do swojej kochanki do Wilna. Mieszkańcy Wewis. sąsiedzi Brazinskasa opowiadają, iż miał 2 córki i syna. W stosunku do żony był okrutny i często ją bił, prowadził wystawny tryb życia. Był zarozumiały i chciwy. Ograbił i pieniędzy własną matkę. Namówił ją do sprzedaży domu, w którym mieszkała i przeprowadzenia się do niego. Kiedy matka zamieszkała razem z nim Brazinskas zabrał jej pieniądze a potem wypędził z domu. W 1967 r. zamieszkał w Uzbekistanie, ożenił się i przybrał nazwisko swojej drugiej żony — Korejwo. Ale i ją wkrótce porzucił z maleńka córką. Ręce Brazinskasa splamiła krew ludzi radzieckich — kapitana samolotu, Czachraki. ciężko rannego nawigatora. Fabiejewa. a jego zbrodnicza kula przerwała życie 19-letniej stewardesy Kurczenko — pisze na zakończenie „Prawda”. Do redakcji dziennika napływają setki depesz, w których ludzie radzieccy żądają wydania bandytów i morderców. Przed XXIV Zjazdem KPZR Kierunek-poszukiwanie rezerw (OD NASZEGO KORESPONDENTA W MOSKWIE) Niemal każdego dnia prasa radziecka przynosi nowe meldunki i informacje o nabierających coraz szerszego rozmachu przygotowaniach do XXIV Zjazdu KPZR, którego termin ustalono na marzec 1971 r, Ruch przedzjazdowego współzawodnictwa pracy i zobowiązań objął prawie wszystkie gałęzie gospodarki, zakłady produkcyjne i fabryki, kołchozy! sowchozy. Tematyka zjazdowa zajmuje wiele miejsca na odbywających siQ obecnie zebraniach sprawozdawczo-wyborczych POP. Treścią przedzjazdowego ruchu współzawodnictwa pracy jest przede wszystkim poszukiwanie nowych rezerw wzrostu wydajności pracy, przyspieszenie postępu technicznego, podwyższenie efektywno&ci produkcji. Liczne komentarze prasowe zwracają uwagę na konieczność szybkiego polepszenia jakości wyrobów i poprawy organizacji produkcji. W rezultacie, ruch twa ma stworzyć współzawodnicwarunki dla przedterminowego wykonania zadań planu na rok bieżący i globalnych zadań całej pięciolatki. Zwraca się uwagę, że możliwości takie istnieją i są w pełni realne. Mimo przejściowych trudności, obserwowanych m. in. w ub. roku a wynikających z trudnych warunków klimatycznych i atmosferycznych, które wielu zakładom i całym gałęziom gospodarki przysporzyły sporo kłopotów, przewiduje się że dyrektywy XXIII Zjazdu KPZR w swoich głównych wskaźnikach zostaną pomyślnie wykonane, a w niektórych — znacznie przekroczone. W ciągu czterech lat bieżącego planu, średnio roczne tempo przyrostu dochodu narodowego wyniosło 7 proc.. a przyrost globalnej produkcji przemysłowej — 8 proc. tj. znacznie więcej niż przewidywano w dyrektywach XXIII Zjazdu. Wyniki te traktuje się jako dobry punkt wyjścia dla przedterminowego wykonania zadań ostatniego roku pięciolatki. Współzawodnictwo przedzjazdowe przyniosło już dotychczas sporo ciekawych inicjatyw i wyzwoliło wiele dotąd nie dostrzeganych rezerw. Zakłady produkcyjne Moskwy, które były inicjatorem ruchu, koncentrują m. ;n. swoją uwagę na wzroście wydajności pracy, oszczędności surowców i materiałów, wdrażaniu nowych rozwiązań technologicznych. W zakładach samochodowych im. Lichaczowa pomyślnie kończy się rekonstrukcję urządzeń i maszyn, zanotowano znaczny wzrost wydajności pracy osiągnięty m. in. w wyniku wprowadzenia do produkcji 190 nowych linii automatycznych. Szereg nowych zobowiązań dotyczy dalszego postępu w dziedzinie mechanizacji i automatyzacji produkcji. Wstępne obliczenia wykazują, że w zakładach tych istnieją szanse osiągnięcia 30-procentowego wzrostu wydajności pracy w stosunku do poprzedniego Dianu pięcioletniego. kę, W oparciu o nową technimodernizację procesów produkcyjnych, specjalizację i koncentrację produkcji, przemysł Leningradu jak wynika ze wstępnych obliczeń, wykona swoje pięcioletnie zadania do 25 grudnia br. W przemyśle metalurgicznym wartościowe zobowiązania podjęły zakłady w Nowolipiecku. Dadzą one do końca roku ponad plan m. in. 36 tys. ton surówki, 50 tys. ton stali i uzyskają ok. 2,5 min rubli dodatkowego zysku. Bracka elektrownia wodna da na dzień Zjazdu sto czterdzieści miliardów kWh energii elektrycznej od dnia swojego uruchomienia. Podobna skalę mają zobowiązania podjęte przez załogi większości dużych zakładów przemysłowych-JER7.Y KRASZEWSKI Stany Zjednoczone domagają się od swych partnerów z NATO większego poparcia dla amerykańskiej polityki bliskowschodnie: Rys. St. Ziarnko-wskd Przegląd siły I sprawności solili krajów socjalistycznych (Dok. ze str. 1) Ponad głowami zebranych przelatują potężne śmigłowce lóżnych typów i przeznaczenia, ogromne samoloty transportowe, nowoczesne odrzutowe maszyny myśliwskie i myśliwsko-bombowe, dla których prędkość dźwięku od dawna już nie jest żadną granicą. Za ich sterami — załogi, które wykazały podczas ćwiczeń, że potrafią bezbłędnie władać doskonalą bronią i sprzętem w każdych warunkach atmosferycznych. Blisko godzinę trwa przemarsz, a właściwie przejazd wojsk 7 sojuszniczych armii. Kolumnę defiladową zamykają rakiety taktyczno-operacyjne różnych typów i przeznaczenia na samobieżnych podwoziach kołowych i gąsienicowych. jedyna Do trybuny zbliża się — oprócz kompanii honorowej NAL NRD — piesza grupa żołnierzy. Niosą wysokie, czerwone szturmówki. Gdy stają naprzeciwko trybuny, rozlegają się dźwięki „Międzynarodówki”, które podchwytują wszyscy obecni. Ten interr.acjonalistyczny akcent, podkreślający jeszcze raz ideową i klasową wspólnotę bratnich armii, kończy ostatecznie manewry „Braterstwo Broni”, których symboliczny kryptonim znajdzie swój codzienny wyraz w więzach trwalej przyjaźni, łączącej armie naszej socjalistycznej obronnej koalicji. Po podpisaniu wieloletniej omowy z NRF Ramy Ijerspekty wy R ozmowy gospodarcze między Polską i Niemiecką Republiką Federalną były trudne i trwały rok pełny z licznymi przerwami, zanim osiągnięty został postęp umożliwiający podpisanie w Warszawie wieloletniej umowy. W ten sposób po Francji i Włoszech, NRF jest trzecim krajem Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, z którym Polska reguluje stosunki gospodarcze w skali długofalowej i w oparciu o zasady stopniowej liberalizacji obrotów, należne Polsce i wynikające z faktu naszej przynależności do GATT (tj. Układu Ogólnego w sprawie Taryf Celnych i Handlu). Fakt, że NRF sprzeciwiała się włączeniu tych zasad do umowy, stanowił właśnie podstawową trudność w długotrwałych rokowaniach, Wieloletnia umowa o wymianie handlowej oraz współpracy gospodarczej i naukowo-technicznej na lata 1970— 1974 między Polską i NRF oparta jest ostatecznie o klauzulę największego uprzywilejowania i o zasady GATT. Rząd NRF zadeklarował w niej znoszenie restrykcji importowych, narzuconych nam w okresie zimnej wojny i stosowanych jeszcze w handlu z Polską. Stanowi to zapowiedź dalszego. w toku obowiązywania umowy, procesu szerszego . dostępu otwierania towarom polskim na rynek zachodnio niemiecki Istotną cechą nowej umowy jest przyjęcie w niej tender: cji i określenie perspektyw zmiany struktury wzajemne' wymiany handlowej, w szczególności eksportu polskiego Umowa zakłada i stwarza w tym względzie odpowiednie przesłanki, przewidując zwięk szenie polskiego eksportu przemysłowego, zwłaszcza naszych maszyn i urządzeń. Odpowiada to aktualnemu profilowi naszego przemysłu, możliwościom naszej gospodarki, a także interesom obydwu stron. Duży nacisk kładzie urnowana problem kooperacji przemysłowej, a strona zachodnioniemiecka przyjęła w niej obecnie zasadę stosowania niezbędnych ułatwień administracyjnych i uchylania ograniczeń ilościowych w zakresie wzajemnych dostaw pochodzących z transakcji kooperacyjnych. Rząd NRF uznał w tej kwestii stanowisko polskie, które ma zresztą szerszy aspekt. Polska reprezentuje pogląd, że w aktualnym stadium rozwoju i układu gospodarczego krajów europejskich kooperacja stanowić powinna coraz szerszą podstawę współpracy gospodarczej na naszym kontynencie, również między krajami socjalistycznymi i państwami EWG. O- znacza to rozwijanie przesłanek ogólnej współpracy gospodarczej wszystkich krajów kontynentu, w interesie każdego z nich, jak i całej Europy oraz umacniania pokojowego współistnienia. Podpisana w tym tygodniu umowa między Polską i NRF stwarza jednak jedynie ogólne ramy dla wzajemnych stosunków gospodarczych do 1974 roku. nie ustalając z góry pełnego ich zakresu. Nie zajmuje się konkretnymi projektami, w rodzaju wspólnej produkcji frezarek bramowych (Metalexport —- Wałdrich Wiegen) czy współpracą w produkcji i dostawach elektrofiltrów (E- lektrim — Walther) i innych praktykowanych już przykładów takiej kooperacji. Stąd też dopiero w praktyce handlowej i gospodarczej przekonać się będzie można w jakim konkretnym kierunku i wymiarze ukształtuje ona rzeczywiste postępy we wzajemnych stosunkach i jakie przyniesie owoce. Wykaże jakie podejście przejawi na polu takiej współpracy rząd NRF i przemysł zachodnioniemiecki. W odróżnieniu od jakże naciągniętych i propagandowych spekulacji szeregu chodnioniemieckich gazet zaprzed miesiącami — pierwsze informacje i komentarze prasy NRF są spokojne i umiarkowane. „Handelsblatt“ „szerszy zasięg stwierdza, że liberalizacji“ stwarza na dłuższą metę „podstawy wzrastających obrotów handlowych w obydwu kierunkach“, dodając, że umowa zawiera tylko „ogólną klauzulę kredytową“, jako że sprawa większych kredytów NRF nie była przedmiotem rokowań. Dodajmy zresztą, że warunki kredytowe przyszłych dostaw NRF nadal ustępują korzystniejszym w tym względzie ofertom francuskim czy włoskim, chociaż w pełni będzie to można ocenić dopiero przy konkretnych transakcjach przemysłowych. Jak ustąpiły dotychczas, spekulacje zatem, wydaje się. miejsca rzeczowej relacji, stosownie do rzeczywistego charakteru rozmów gospodarczych i ich wyniku w postaci umowy. A. STAN.fr Dyskusje wśród duchowieństwa meksykańskiego (Inf. wł.). Biskup Sergio i dez Arceo z diecezji Cuernavaica wystąpił ostatnio za współpracą chrześcijan i marksistów w celu osiągnięcia postępu społecznego. Wyraził on przekonanie, iż kraje Ameryki Łacińskie; powinny wejść na drogę socjalizmu. Przeciwko tym wypowiedziom wystąpił ostro arcybiskup Puebla, dr Octaviano y Torłz. Starcie między obu dostoinikami kościoła meksykańskiego wywołuje, według Reutera, silne kontrowersje wśród księży i w społeczeństwie tego kraju. Biskup Mendez był jednym z czołowych reformistów w czasie watykańskiego soboru i od wielu lat wypowiada się na rzecz postępu społecznego. O- statnio przybył on na uniwersytet Pueblo dla wygłoszenia przemówienia. Biskup oświadczył m. in., iż „Ameryka Łacińska musi podążać drogą socjalizmu”. Dodał, iż socjaliści i chrześcijanie powinni współdziałać z marksistami w celu budowania społeczeństwa opartego na sprawiedliwości społecznej. „Obecnie marksizm jest najpotężniejszą ideologią w świecie... Nie możemy użyć chrześcijaństwa do wyprawy krzyżowej przeciwko marksizmowi. Musimy prowadzić dialog z marksistami” Rewolucyjna Mada Libii stosuje prawo łaski (PAP). Jak wynika z ostatnich doniesień agencji MENA z Trypolisu, Rewolucyjna Rada Libii zmieniła wyrok śmierci, który ogłosił Nadzwyczajny Trybunał Wojenny wobec byłego ministra Spraw Wewnętrznych — Moussa Ahmeda na karę dożywotniego więzienia. Decyzja ta — jak informuje agencja — była powzięta na podstawie tego, że „zeznania M. Ahmeda w czasie śledztwa pomogły ujawnić antyrządowy spisek” Wizyta prezydenta Pakistani w Kairze KAIR (PAP). Prezydent Pakistanu, Yahya Khan, przybył w niedziel« z krótką wizytą do Kai. ru. Prezydent pakistański odwiedził grób zmarłego prezydenta Nasera i złożył kondolencje jego rodzinie. Prezydenci ZRA i Pakistanu przeprowadzili później godzinna rozmowę na temat sytuacji na Bliskim Wschodzie Wyroki śmierci w Ädenie KAIR (PAP). W sobotę wieczorem w Adenie Najwyższy Trybunał Ludowy skazał na śmierć 5 osób oskarżonych o spisek w celu obalenia rządu Jemenu Południowego oraz o spisek na życie przywódców rządzącej partii Front Narodowy. Wyrok śmierci otrzymali m. in. b. gubernator jednej z prowincji, który pełnił swój urząd za czasów b. prezydenta Asz — Szaabi, b. przewodniczący trybunału bezpieczeństwa, emerytowany major armii jemeńskiej, oraz b. urzędnik policji. Na 53 rocznicę Wielkiego Października Hasła KC KPZR MOSKWA (PAP). W Moskwie opublikowano hasła KC KPZR na 53 rocznicę Socjalistycznej Rewolucji Październi. kowej. Hasła podkreślają, iż Wielki Październik otworzył nową epokę w historii świata: epokę rewolucyjnej odnowy, przejścia od kapitalizmu do socjalizmu. „Niech żyje marksizm-leninizm — wiecznie żywa internacjonalistyczna nauka, sztandar walki ludzi pracy wszystkich. krajów z imperializmem, o zwycięstwo socjalizmu i komunizmu !” Hasła KC KPZR głoszą chwałę klasy robotniczej, chłopów i inteligencji — aktywnych budowniczych komunizmu w Związku Radzieckim. KC KPZR wzywa ludzi pracy Związku Radzieckiego, aby godnie uczcili XXIV Zjazd Partii i wznieśli wyżej sztandar przedzjazdowego socjalistycznego współzawodnictwa pracy 0 przedterminowe wykonanie rocznego i 5-letniego planu. Hasła KC KPZR skierowane są także do radzieckich uczonych 1 inżynierów, działaczy literatury i sztuki, do pracowników kultury, oświaty i służby zdrowia. KC KPZR wzywa radzieckich żołnierzy: „Osiągajcie nowe sukcesy w zakresie wyszkolenia bojowego i politycznego, bądźcie czujni i zawsze gotowi odeprzeć każdą agresję”. „Niech żyje leninowska polityka zagraniczna Związku Radzieckiego, polityka pokoju i przyjaźni między narodami, polityka zjednoczenia wszystkich sił walczących z imperializmem, reakcją i wojną!”. „Pod sztandarem marksizmuleninizmu, pod kierownictwem partii komunistycznej, naprzód leninowską drogą do zwycięstwa komunizmu!” — głoszą hasła, KC KPZR przesyła braterskie pozdrowienia komunistycznym i robotniczym partiom. „Niech umacnia się jedność komunistów całego świata na zasadach marksizmu-leninizmu i proletariackiego internacjonalizmu!“. „Ślemy braterskie pozdrowienia narodom krajów socjalistycznych! Niech rozwija się i umacnia światowy system socjalistyczny — historyczna zdobycz międzynarodowej klasy robotniczej, decydująca siła w walce z imperializmem!“. „Ludzie pracy krajów socjalistycznych! Walczcie o umocnienie przyjaźni i jedności, o dalszy rozwój braterskich stosunków! Bądźcie czujni wowec intryg wrogów socjalizmu i» KC KPZR wzywa Judzi pracy wszystkich krajów do jeszcze aktywniejsze i walki z agresywną polityką imperializmu, o pokój, demokracje, niezawisłość narodową i socjalizm! Hasła skierowane są do klasy robotniczej krajów kapitalistycznych, do narodów, które zrzuciły okowy kolonialnego ucisku, do narodów krajów kolonialnych i zależnych. „Ślemy braterskie pozdrowienia narodom Wietnamu, Laosu i Kambodży, prowadzącym bohaterską walkę z interwencją imperializmu amerykańskiego, o wolność i niepodległość swych krajów!»*. „Narody świata! Żądajcie zaprzestania agresji izraelskiej na Bliskim Wschodzie, żądajcie wycofania wojsk izraelskich z okupowanych terytoriów arabskich”. KC KPZR wzywa narody krajów arabskich do umocnienia jedności w walce z imperialistyczną agresją. KC KPZR wzywa narody Europy do jeszcze aktywniejszej walki o przekształcenie Europy w kontynent trwałego pokoju i pokojowej współpracy państw, wzywa dę czujności wobec intryg sił Teakcji i odwetu —■ wrogów odprężenia. „Narody świata! żądajcie zakazu wszystkich rodzajów bron! jądrowej, chemicznej i bakteriologicznej! Walczcie o powszechne i całkowite rozbrojenie, o umocnienie bezpieczeństwa międzynarodowego!” — wzywają hasła KC KPZR. Zapowiedź ograniczenia rozmiarów własności w Indiach (INF. WŁ.). Rządząca w Indiach Partia Kongresowa zobowiązała łię rozdzielić między bezrolnych do końca przyszłego roku wszystkie odłogi znajdujące się gestii państwa — łącznie co najw mniej cztery miliony hektarów. W rezolucji uchwalonej w środę na zakończenie sesji ogólnoindyjskiego komitetu kongresowego, Partia Kongresowa obiecała również, choć bez podania terminu, wprowadzić pułap własności w miastach w postaci — jak się przypuszcza — ustalenia górnej granicy nieruchomości miejskich na poziomie pół miliona rupii (około 60 tys. dolarów) na rodzinę. Mimo oporu lobby obszarniczokułackiego po raz pierwszy w oficjalnym dokumencie Partii Kongresowej znalazło się sformułowanie o potrzebie obniżenia pułapu gospodarstwa wiejskiego. Hasła polityczne rzucone na sesji wzywają partię rządzącą do frontalnej walki z „siłami feudaiizmu i prawicowej reakcji”. Ameryka Richarda Nixona Z przymrużeniem oka (OD NASZEGO KORESPONDENTA W USA) Z ALEDWIE 7 lat temu, wkrótce po kryzysie kubańskim, pokonany rywal Richard Nixon gromił prezydenta Kennedy’ego za zbytniq, jego zdaniem, pojednawczość i domaga? się: „Naszym celem powinno być nie mniej niż przyniesienie wolności światu komunistycznemu”. Sam zostawszy prezydentem, Nixon nie używa takiego leksykonu — nie tylko dlatego, że sprawujqc władzę ponosi większą odpowiedzialność za słowo. Głoszenie krucjaty stało się absolutnym nonsensem wskutek zmiany stosunku sił świecie, wskutek strategicznew go parytetu ZSRR i USA. Na poufnej odprawi'e we wrześniu br. czołowy doradca Nixona stwierdził, że nastąpiło wyrównanie sił ł kilkakrotna przewaga USA w rakietach transkontynentałnych z 7962 roku znikła doszczętnie i bez śladu. Przedstawiciele administracji utyskują, iź wskutek szybkiego rozwoju floty morskiej, w tej liczbie nej floty podwodnej, nuklearZSRR przekształcił się „z mocarstwa lądowego w mocarstwo globalne“. Legenda „izolacji" Jednocześnie większe upowszechnienie oświaty w Stanach Zjednoczonych i zaostrzenie kryzysu wewnątrzpolitycznego oraz impas interwencji1 w Wietnamie spowodowały zmianę amerykańskich nastrojów, którą Instytut Gallupa nazwał „zmianą dramatyczną“. Przed miesiącem 49 proc. ankietowanych zażądało redukcji wydatków wojskowych, 34 proc. uznało ich poziom za wystarczający i tylko 10 proc. chciałoby zbrojenia nasilić. miast w 1960 r. zaledwie Nato18 proc. respondentów iż można zmniejszyć uważało, budżet Pentagonu, podczas gdy 45 proc. oceniło go jako właściwy, a 21 proc. — jako niedostateczny. Prezydent, który w ogóle nie uwzględniłby rzeczywistego układu sił i przesunięć w opinii publicznej, naraziłby siebie na śmieszność i mocarstwową pozycję USA na szwank. Ale w jakim stopniu ł w jaki sposób zostało to praktycznie uwzględnione? Jeszcze będąc kandydatem do najwyższego urzędu, Nixon oświadczył, ie po łatach konfrontacji nastał-czas na „erę negocjacji”. Przy końcu pierwszego roku jego kadencji USA przystąpiły do rokowań z ZSRR w sprawie ograniczenia potencjałów rakietowa - nuklearnych; zresztą j analogicznym zamiarem nosił się prezydent Johnson. Nixon proklamował również doktrynę, którą nazwał twoim imieniem. Pierwszego września ub. roku przedstawił on jq konferencji gubernatorów jako „ograniczenie amerykańskich zobwiązań (wojskowych) za granica”. Biały Dom, a w ślad za nim inne agendy rządowe, proklamował „obniżenie profilu USA”, a więc mniej intensywne i mniej natarczywe kierowanie sprawami całego Zachodu i zależnych od niego stref zamorskich. Nie tylko amerykańscy komentatorzy, lecz także wiele poważnych pism zachodnioeuropejskich pochopnie przyjęło te oświadczenia za sygnał powrotu Stanów czonych do odmiany Zjednoizolacjonizmu, wyznawanego przed II wojną światową. Strumienie farby drukarskiej wieściły i groziły, że stopniowo zbliża się amerykańskie „disengagement“. Była to bzdura od samego początku. O jakiej „izolacji“ może być mowa, gdy kiika tysięcy baz USA opasuje świat i jedna trzecia ich wojsk stacjonuje lub strzela na różnych kontynentach? Gdy CIA (Centralna Agencja Wywiadowcza) instaluje i obala rządy? Gdy amerykańskie inwesty-cje zagraniczne sięgają 150 mld dolarów i zwiększają się co roku o dalsze 10 mld? Owszem, budżet militarny został zredukowany o kilka procent w porównaniu ze szczytem prezydenta Johnsona, podobnie jak stopniowej redukcji ulegnie armii, która będzie liczebność zawodowa. Lecz odbywa się to dlatego, że opracowano inną koncepcję wojny w Wietnamie i dlatego, że rozwój militarnej technologii uczynił niektóre wydatki zbędnymi. W epoce rakiet wiele baz stało się kosztownym anachronizmem. Przerwanie bombardowań DRW radykalnie zmniejszyło zużycie amunicji i straty lotnictwa. Wreszcie utrzymanie zbyt wielkiego personelu wojskowego odbiłoby się ujemnie na zaopatrzeniu w coraz droższą broń Pierwszeństwo technologii Finansowania zbrojeń nie można sądzić tylko wedle budżetu Ministerstwa Obrony, który wynosi blisko 74 mld dolarów. Zdaniem tygodnika „Time” kwotę powyższą trzeba uzupełnić przynajmniej o 20 mld dolarów, które upchano pod innymi pozycjami. Jeszcze wyższą ocenę podał Arthur Burns, prezes Federalnego Urzędu Rezerw i były doradca Nixona. Szacuje on, iż wraz z „sumami wojskowe wydatki stycznymi“ wynoszą przeszło 106 mld dolarów, tj. ponad połowę budżetu państwa. Administracja Niitor.n ogianiczyla rozrzutność i skonsolidowała fundusze zbrojeniowa. Oszczędności wietnamskie sq dwukrotnie większe niż cięcia w oficjalnym budżecie Pentągonu; pozostałe środki orzeznaczono na zwiększanie arsenału strategicznego. Powstał szkielet systemu antyrakietowego Safeguard i zaczęto wdrażanie wielogłowicowych pocisków jądrowych MIRV. W ub. roku przewodniczący komisji wojskowej Senatu, John Stennis, mógł powiedzieć po uchwaleniu ustawy budżetowej: „Żaden istotny system zbrojeniowy nie został pominięty, żaden nie doznał uszczerbku”. To samo można powtórzyć dzisiaj. Pentagon rozwija spiralę wyścigu zbrojeń, usiłując zdobyć przewagę nad Związkiem Radzieckim. Ale zamiast rażącego terminu „przewaga“ ukuto „wystarczający potencjał“, który nadaje się do róż* nej interpretacji. Pozory i rzeczywiste intencje Komentator wojskowy Sulzberger wyśmiał w „New York Timesie“ mniemanie, jakoby Waszyngton dążył do drastycznego zmniejszenia militarnych zobowiązań. W istocie „doktryna Nixona“ żąda od klientów — w rodzaju sajgońskiego czy pld-koreańskiego — zastąpienia efektów ludzkich USA własnymi, zaś od zamożnych sojuszników, jak zachodnią Europa albo Japonia — większych wkładów pieniężnych i zbrojnych. USA mają pozostać główną siłą ogniową — bądź konwencjonalną, bądź nuklearną — a wraz z tym mają utrzymać rozstrzygający głos. Ostatnie wizyty prezydenta Nixona w płd. Europie były pomyślane jako pokaz wojskowego proporca. Miały one zademonstrować, że „obniżenie profilu USA“ należy odczytać z przymrużeniem oka. Sam Nixon oświadczył w trakcie tej podróży, iż jego doktryna bynajmniej nie oznacza ograniczenia zobowiązań USA. Było to zupełnie sprzeczne zeszłoroczną deklaracją prezyz denta — ale bardziej prawdziwe. ,,Polityka zagraniczna USA — powiedział sekretarz stanu Rogers — jest mieszanką ciągłości i zmian. Potrzeba ciągłości wynika z faktu, że jesteśmy największym mocarstwem świata. Nic nie może nas zwolnić z odpowiedzialności z tym związanej“. Negocjacje nie więc konfrontacji. przekreśliły Zmiany, o których mówił Rogers dotyczą głównie metod i taktyki. Ciągłość wyraża się w niezmienionych pretensjach do „pierwszego miejsca w święcie“, M. BEREZOWSKI 100 tys. alkoholików — co 27 minut zgon na raka Niepokojące diagnozy w Austrii (KORESPONDENCJA WŁASNA Z WIEDNIA) Nie rak czy gruźlica, nie narkomania lecz właśnie alkoholizm jest główną chorobą społeczną w republice alpejskiej. W Austrii liczącej nieco ponad 7 min mieszkańców jest znacznie ponad 100 tys. alkoholików, przy czym odnotowuje się stały wzrost tego nałogu wśród kobiet. Statystyka z roku 1969 wykazuje 4.524 wypadki spowodowane w stanie nietrzeźwym. W ich wyniku 330 osób poniosło śmierć, a 6.524 zostało rannych. W 1968 roku zmarło w Austrii na marskość wątroby w konsekwencji nadużywania alkoholu 2.160 osób. Badania społeczne przeprowadzone w republice alpejskiej dowodzą ścisłego związku alkoholizmu z narkomanią i odwrotnie. Nieuzasadnione absencje w pracy, wzrost wypadków spadek wydajności przynoszą wielkie strąty dochodowi narodowemu Austrii. Spożycie alkoholu w Austrii na głowę ludności należy do jednych z najwyższych w Europie. Kompetentne czynniki rozważają wpływ na rozwój tego nałogu niektórych programów telewizyjnych, filmów, magazynów ilustrowanych itp. w których roi się często od scen przed stawiających pijaństwo towarzyskie, prowadzenie samochodu w stanie podniecenia alkoholowego itp. Poważną troskę austriackiej służby zdrowia stanowi też szybki wzrost chorób rakowych. W br. stwierdzono w Austrii symptomy raka u 23 tys. mężczynz, kobiet i dzieci. Już roku 1968 zmarło tu na tę chow robę 19.336 osób. Oznacza to, że co 27 minut ktoś umiera na raka. Nad Wiedniem zwisa chmura złożona z różnych związków ołowiu. Waga jej wyliczona została w oparciu o liczbę pojazdów mechanicznych o napędzie spalinowym zarejestrowanych w Wiedniu. Wynosi ona 550 kg. TAN MOSZCZENSKI S tną Hue §m Bjä,RASA zachodnia zamieszcza “'"'coraz więcej — i coraz bark dziej przepojonych niepokojem — informacji i rozważań o procesach inflacyjnych w krajach kapitalistycznych. Czołowy publicysta ekonomiczny francuskiego „Le Monde”, Pierre Drouin, nie cofa się przed określeniem „epidemia inflacji”, przy czym powołuje się na alarmujące przed tą epidemią ostrzeżenia takich instytucji kapitalistycznych jak Międzynarodowy Fundusz Monetarny, czy OECD (organizacja współpracy ekonomicznej skupiająca państwa EWG, EFTA oraz USA, Kanadę i Japonię) itp. Ostatnio prasa zachodnia informuje o drastycznych próbach zahamowania inflacji, podjętych przez rządy trzech bogatych krajów Skandynawii, których ekonomika i finanse jeszcze niewiele lat temu uchodziły za godny pozazdroszczenia wzór stabilności. SZWECJA. Dla zahamowania zwyżki cen, która przybrała alarmujące rozmiary, rząd podjął bezprecedensową decyzję ogólnego zamrożenia cen i usług. Decyzję rządu przyspieszyły informacje, że szereg przedsiębiorstw — zwłaszcza produkujących towary konsumpcyjne trwałego użytku — zamierza podnieść ceny zanim w dniu 1 stycznia 1971 r. wejdzie w życie podwyżka podatku (z 11 do 16 proc.) pobieranego od wartości sprzedawanych towarów. Ponadto rząd podjąć ma szereg zarządzeń zmierzających do zredukowania lub przynajmniej zahamowania deficytu w bilansie handlowym, najprawdopodobniej również przez ograniczenie importu. Deficyt ten za 6 miesięcy bież. roku przekroczył 1,5 mld koron (ok. 275 min doi.). NORWEGIA. Przedstawiony w dniu 5 bm. parlamentowi przez ministra finansów Ole Myrvolla (z koalicyjnego rządu mieszczańskiego) projekt budżetu na r. 1971 zmierza nade wszystko do zmniejszenia spożycia wewnętrznego. Budżet przewiduje wzrost dochodów c 14 proc., głównie w wyniku podwyższenia podatków pośrednich od szeregu artykułów szerokiego spożycia, a więc podatków obciążających szerokie rzesze konsumentów. Deficyt budżetu, przewidziany w wysokości 3 mld koron, ma być pokryty przez rozpisanie pożyczki. Jak podkreśla prasa zachodnia, budżet ten nie zahamuje inflacji. Przewiduje się, że w 1971 r. w najlepszym wypadku nastąpi ponowna 6-procentowa zwyżka kosztów utrzymania, tj. równa tegorocznej. Federacja Norweskich Zw. Zawodowych wystąpiła przeciwko rządowemu projektowi budżetu. DANIA. Ustawa przyjęta przez parlament zamraża do 1 marca 1971 r. ceny towarów usług na poziomie z dnia 22 ub. miesiąca. Ustawa dopuszczą wszakże zwyżkę cen towarów dla pokrycia zwyżki cen surowców importowanych z zagranicy. Ogólnym gospodarki celem planu sanacji jest zmniejszenie spożycia indywidualnego i zbiorowego. Aby zmniejszyć deficyt bilansu płatniczego, który w r. bież. będzie rzędu 4 mld koron duńskich (ok. 550 min doi.) rząd — pozą redukcją wydatków publicznych — zamierza przeznaczyć (na stopniową likwidację ujemnego salda tego bilansu) co najmniej połowę rocznego przyJrostu produkcji globalnej. JŻ w połowie bież. roku eksperci OECD przewidywali, he przeciętna zwyżka kosztów utrzymania w rozwiniętych krajach kapitalistycznych wyniesie w 1970 r. 5 proc. jeżeli nie więcej... Wśród krajów, których rządy mają nadzieję, że uda im się utrzymać tę zwyżkę nieco poniżej 5 proc., wymienia się NRF i Francję. Znacznie dłuższa jest lista krajów, które najprawdopodobniej przekroczą 5-procentową zwyżkę: W. Brytania, Włochy, Japonia, USA zwłaszcza USA, które nadto „eksportują swą inflację” do Europy zachodniej jak to nie ustannie podkreśla prasa zachodnioeuropejska. Przypomnijmy amerykańskie dane oficjalne: w 1967 r. zwyżka kosztów utrzymania w USA wyniosła 3 proc., w 1968 r. — już 4,6 proc., w 1969 r. — 6,5 proc! A jak będzie w 1970 r? Przedstawiciele administracji Nixona — jak to uczynił np. w dniu 16 bm szef doradców ekonomicznych prezydenta, dr Paul McCracken — zapewniają, że „tempo procesu inflacyjnego uległo zwolnieniu”. Przekonujących dowodów wciąż na to brak. Natomiast Ministerstwo Pracy USA podało do wiadomości, że we wrześniu, kiedy bezrobocie zazwyczaj maleje, skoczyło ono tym razem do rekordowego poziomu 5,5 proc. ogółu siły roboczej (w styczniu 1969 r. w chwili objęcia władzy przez prezydenta Nixona, wynosiło 3,3 proc.). Tak więc za wciąż problematyczne przyhamowanie tempa wzrostu inflacji administracja Nixona zapłaciła spadkiem aktywności gospodarczej i zwiększeniem liczby całkowicie bezrobotnych o prawie 2 miliony osób. Ponadto w ub. miesiącu nastąpiła w przemyśle redukcja liczby godzin pracy, co spowodowało spadek przeciętnych zarobków 45 min robotników i pracowników. Publicyści zachodni wykoncypowali nowy termin: „stagflation”, „stagflacja”. Równoczesność stagnacji z inflacją. Aby podkreślić, że tzw. „kontrolowana” inflacja przestała n a w et nakręcać koniunkturę. W.