Zycie Warszawy, marzec 1970 (XXVII/51-76)
1970-03-26 / nr. 72
d iz^GRANIGA^^^RANicA#ZAGRANicA?iŹ^RANICA#2^GRANIGA#Z^RANli3 Wypowiedź Todora Żiwkowa o pobycie delegacji bułgarskiej w Polsce SOFIA (PAP). Korespondent PAP red. J. Pelc pisze: We wtorek wieczorem przed mikrofonami radia bułgarskiego i kamerami telewizji wystąpił pierwszy sekretarz KC BPK, przewodniczący Rady Ministrów LRB T. Żiwkow, który opowiedział społeczeństwu Bułgarii o przebiegu i wynikach oficjalnej wizyty partyjno-rządowej delegacji LRB w Polsce. Przewodniczący delegacji bułgarskiej w niezwykle ciepłych słowach mówił o znaczeniu spotkania przywódców Oświadczenie francuskiego Stowarzyszenia Odra ■ Nysa P ARYŻ (PAP). Prezydium Francuskiego Stowarzyszenia na rzecz uznania granicy na Odrze i Nysie ogłosiło — w związku z mającą się odbyć 19 kwietnia br XVIII ogólnokrajową konferencją Stowarzyszenia — oświadczenie) w którym podkreśla doniosłe znaczenie powszechnego uznania granic, które ukształtowały się w Europie w wyniku drugiej wojny światowej. P rzed 25 łaty — stwierdza Stowarzyszenie — na mocy Okładów Poczdamskich ustalone zostały zachodnie granice Polski. Od tego czasu na odzyskanych przea Polskę ziemiach urodziło się nowe pokolenie i obecnie 9 milionów Polaków żyje i pracuje na tych obszarach, stanowiących 1/3 terytorium państwa polskiego. J asne jest —- stwierdza prezydium Stowarzyszenia — że granice ustalone w Poczdamie, nie mogą być w żadnym wypadku kwestionowane. Tymczasem niektóre państwa — w tym Stany Zjednoczone i Wielka Brytania, których rządy są przecież sygnatariuszami Układów Poczdamskich, nie proklamowały jeszcze nienaruszalności tych granic. P rezydium Stowarzyszenia na rzecz uznania granicy na Odrze i Nysie jest przekonane, że Ö uroczyste potwierdzenie tych granic przez wszystkie zainteresowane państwa- będzie aktem sprawiedliwości i moralności międzynarodowej, będzie zabezpieczeniem przed wszelkimi próbami akcji wywrotowej lub odwetowej, będzie posunięciem na rzecz zapewnienia bezpieczeństwa europejskiego i pokoju światowego. (W Sytuacja w Kambodży (A) DOKOŃCZENIE ZE STU. zieckiego, podobnie jak dla innych przyjaciół narodu kambodżańskiego, nie są bynajmniej obojętne próby określonych sił naruszenia porozumień genewskich w sprawie Kambodży, próby zmiany pokojowej, neutralnej polityki tego kraju, a tym samym pogorszenia sytuacji w Azji południowo-wschodniej. (B) Sihanouk usunięty z LWS L ONDYN (PAP). Agencja Reutera doniosła z Bangkoku powołując się na radio Phnom Penh, iż książę Norodom Sihanouk został usunięty ze stanowiska przewodniczącego Ludowej Wspólnoty Socjalistycznej, partii którą sam założył. N a stanowisko nowego przewodniczącego Komitetu Centralnego Ludowej Wspólnoty Socjalistycznej został wybrany obecny przewodniczący Zgromadzenia Narodowego In Tam. (P) Interwencja USA w Laosie W ASZYNGTON (PAP). Waszyngton oficjalnie usiłuje ukryć przed opinią publiczną fakty bezpośredniej interwencji wojskowej USA w Laosie. Rzecznik Departamentu Stanu, Barch, kategorycznie odmówił na konferencji prasowej odpowiedzi na pytanie, jaką rolę w Laosie odgrywają agenci Centralnej Agencji Wywiadowczej USA. ak wynika z doniesień cała ta operacja utrzymana jest w głębokiej tajemnicy, co jest charakterystyczne dla CIA. Amerykańskie samoloty przywiozły do Syjamu już około 800 żołnierzy syjamskich przebranych w odzież cywilną. Na miejscu otrzymują oni dokumenty laolańskie i podają się za żołnierzy armii vientiańskiej. N OWY JORK (PAP). Członek Izby Reprezentantów, demokrata John Tanney, stwierdzi! wobec dziennikarzy w Los Angeles, żc przetransportowanie przez samoloty amerykańskie dwóch batalionów syjamskich na terytorium Laosu stanowi jawne pogwałceni« Układów Genewskich z 1962 r*ku. (B) dwóch partii i rządów dla dalszej współpracy między Polską i Bułgarią, wielokrotnie podkreślał gorące przyjęcie z jakim spotykała się delegacja w Warszawie czy Krakowie, mówił o wstrząsającym wrażeniu jakie wywarło zwiedzenie Oświęcimia. T . Ziwkow przedstawił społeczeństwu bułgarskiemu najważniejsze dane dotyczące dynamicznego rozwoju naszego kraju w latach władzy ludowej, nawiązywał, w związku z pobytem w Krakowie, do starej historii Polski, jej kultury, mówił o Warszawie odbudowanej z gruzów, o wielkiej ofierze krwi jaką naród polski złożył w walce z faszyzmem. Mówił on również o tym, te zarówno Polska jak i Bułgaria : zostały wyzwolone dzięki Związkowi Radzieckiemu. Przypominając odwiedziny w Krakowie T. Ziwkow ze szczególnym wzruszeniem mówił o tym, że delegacja bułgarska miała możność odwiedzić miejsca, w których żył i pracował wielki Lenin. T. Ziwkow w plastyczny sposób przedstawił wielki rozmach huty im. Lenina i zakładów „Ursus”. ierwszy sekretarz KC BPK podkreślił z naciskiem, że w czasie rozmów z delegacją polską, której przewodniczył W. Gomułka, jeszcze raz potwierdzono jedność poglądów wobec najważniejszych problemów jedności międzynarodowego ruchu komunistycznego i robotniczego oraz wobec najważniejszych współczesnych zagadnień polityki międzynarodowej. Bułgaria — stwierdził T. Ziwkow — wyraziła znów swe mocne poparcie dla sprawy uznania granicy na Odrze i Nysie przez NRF, a także potwierdziła wspólne stanowisko w kwestii uznania granicy między NRD i NRF. W części dotyczącej wzajemnych stosunków między naszymi dwoma krajami — T. Ziwkow podkreślił, że rozmowy przeprowadzone w Warszawie potwierdziły możliwość rozwoju dalszej współpracy politycznej, ekonomicznej i kulturalnej. Znalazło to swój wyraz we wspólnym komunikacie. Powołując się na uchwały specjalnej* 23 sesji RWPG, mówca stwierdził, że między Polską i Bułgarią istnieją wszelkie możliwości zacieśnienia współpracy w dziedzinie kooperacji, koprodukcji i specjalizacji produkcji a także w zakresie współdziałania naukowo-technicznego. W zakończeniu T. Ziwkow Jeszcze raz 'podziękował przywódcom PRL i całemu narodowi polskiemu za serdeczne przyjęcie i wyraził głębokie przekonanier żc rozmowy przeprowadzone w Warszawie przyniosą owoce dla o* bydwu naszych krajów. P o wystąpieniu T. Ziwkowa, bułgarska telewizja wyświetliła 2 0-minutowy reportaż filmowy o pobycie delegacji bułgarskiej w Polsce. (A) Reakcyjna emigracja kubańska w USA planuje interwencję N OWY JORK (PAP). Jak wynika z doniesień AP z Miami (Floryda), czynne tam ośrodki reakcyjnych emigrantów kubańskich myślą znowu o planach interwencji w ojczystym kraju. B yły generał Cantilio, który p'c ucieczce dyktatora Batisty w 195$ roku zastępował go przez czas pewien, oświadczył, że wkrótce otwarte źo'staną w tym celu w Miami i Innych miastach biura werbunkowe. Spodziewa się utworze nia ..armii” do końca tego roku Argentyński samolot uprowadzony na Kubę M EKSYK (PAP). 23-letnl męż czyzna i jego młoda żona będąca w szóstym miesiącu ciąży dokonali w środę porwania samolotu argentyńskich linii lotniezveh typu ,.Cornet”, zmuszając załogę do zmiany kursu i skierowania się w kierunku Kuby. S amolot wylądował w stolicy Chile. Santiago, gdzie uzupełnił paliwo, a następnie, w Limie (Peru). P orywacze zgodzili się na uwolnienie 13 pasażerów, w tym czworga dzieci, w zamian za dokonanie przez obsługę lotniska niezbędnych napraw. Na pokładzie porwanej maszyny znajduje się w dalszym ciągu 44 pasażerów i 9 członków załogi. (A) Dominikana zwolni 21 więźniów politycznych za uwolnienie D. J. Crówleya L ONDYŃ (PAP). Jak donosi z Santo Domingo agencja Reutera rząd Republiki Dominikańskiej wyraził zgodę na wypuszczenie na wolność 21 więźniów politycznych w zamian za zwolnienie attache lotniczego ambasady USA, Donalda J. Crowley’a. P rzed wygaśnięciem ultimatum postawionego przez sprawców uprowadzenia attache lotniczego, szef policji dominikańskiej gen. R. G. Guzman Acosta oznajmił, iż rząd zgodził się na uwolnienie więźniów pod warunkiem, że opuszczą kraj po przekazaniu ich ambasadzie, jaką sami wybiorą. Zjednoczone Dowództwo” domaga się, by więźniów uwolniono na jednym z głównych placów Santo Domingo i to w obecności kilku wybitnych polityków. Z chwilą gdy doniesienia te przedostały się do wiadomości publicznej, na placu Juan Pablo Duarte w centrum dominikańskiej stolicy zaczęły gromadzić się wielotysięczne tłumy. O godzinie wyznaczonej przez „Zjednoczone Dowództwo”, nie pojawił się jednak nikt z przedstawicieli władz. Wówczas tłum zaczął wznosić okrzyki antyrządowe i antyamerykańskie. (P) Zmiany we władzach Frontu Narodowego Czech Wystąpienie premiera J. Korczaka Ograniczenie wydatków na podróże zagraniczne PRAGA (PAP). W dniu 21 marca w stolicy CSRS odbyło się plenarne posiedzenie władz naczelnych Frontu Narodowego Czeskiej Republiki Socjalistycznej W pierwszym punkcie porządku brad zastępca przewodniczącego władz naczelnych Frontu Narodowego K. Loebl przedstawił zebranym zmiany kadrowe w kierownictwie Frontu Narodowego CRS. Zgodnie z wnioskiem prezydium władz naczelnych Frontu, plenarne posiedzenie zatwierdziło kandydaturę J. P ein ar za na stanowisko pełniącego obowiązki zastępcy przewodniczącego oraz członka prezydium władz naczelnych Frontu Narodowego Czeskiej Republiki Socjalistycznej oraz M. Zavadila na stanowisko pierwszego sekretarza i członka prezydium władz naczelnych Frontu. R ównocześnie posiedzenie plenarne zwolniło z obowiązków pierwszego sekretarza i członka prezydium M. Vac łka, którego kandydaturę wysunięto na stanowisko pierwszego sekretarza władz naczelnych Frontu Narodowego w Czechosłowacji. Poza tym zatwierdzono, bądź też przyjęto do wiadomości wiele innych zmian w składzie plenum władz naczelnych Frontu Narodowego CRS. P o omówieniu spraw organizacyjnych, przewodniczący Frontu Narodowego Czeskiej Republiki Socjalistycznej 1 premier rządu Czeskiej Republiki Socjalistycznej J. Korczak wygłosił referat na temat aktualnych zadań Czeskiego Frontu Narodowego. W skazał on na konieczność doprowadzenia do ostatecznego rozstrzygnięcia wałki z tymi politycznymi silami, które w minionym okresie doprowadziły do zatrzymania rozwoju i dezorientacji socjalistycznego społeczeństwa republiki. D ecydujące dla sukcesu w walce o stabilizację | i dalszy rozwój społeczeństwa Czechosłowacji będzie uzdrowienie czechosłowackiej gospodarki narodowej* S zczególnie ważne będzie tu ostateczne zahamowanie tendencji inflacyjnych, stworzenie solidnej bazy pozwalającej na wkroczenie w nowy plan pięcioletni w warunkach stabilizacji rozwoju gospodarki czechosłowackiej, opanowanie sytuacji w zakresie zaopatrzenia rynku wewnętrznego oraz taka polityka w dziedzinie handlu zagranicznego, która pozwoliłaby zatrzymać wzrost zadłużenia CSRS wobec krajów kapitalistycznych oraz ograniczyć ten wzrost zadłużenia w stosunku do krajów socjalistycznych. W prezydium Rady Ministrów CSRS odbyła się konferencja prasowa na ,temat nowych zarządzeń w dziedzinie ruchu turystycznego, Stwierdzono, że w roku 1969 ponad 546 tysięcy obywateli wyjechało na zaproszenia do krajów kapitalistycznych, stanowi to 7( procent wszystkich wyjazdów obywateli czechosłowackich do państw kapitalistycznych. Z anotowano wiele wyjazdów na fikcyjne zaproszenia. W Czechosłowacji powstał cząrpy rynek na obce waluty oraz zdarzały się wypadki nielegalnego wywozu czechosłowackich środków płatniczych za granicę. Również liczba wyjazdów służbowych w ostatnich czterech latach wzrosła przeszło dwukrotnie. R ząd federacyjny, po przeanali-z owaniu problemów turystyki, ograniczył ilość dewiz na wyjazdy służbowe do krajów kapitalistycznych w 1970 roku o 50 procent. Jeśli idzie o prywatne wyjazdy obywateli za granicę, z wyjątkiem krajów RWPG, wprowadzone następujące zasady: obywatele c zechoslovraccy mogą odwiedzić s wych bliskich krewnych raz w roku na oficjalne formalne zaproszenie, ogranicza się wysokość dewiz na turystykę indywidualną, Zgodę na wyjazd otrzymają ci obywatele, którzy co najmniej od trzech lat nie byli w krajach zachodnich, pierwszeństwo będą miały wyjazdy zorganizowane za pośrednictwem biur podróży oraz przez rady zakładowe przedsiębiorstw; obywatel czechosłowacki musi otrzymać zgodę i polecenie swego pracodawcy na każdy wyjazd do kraju kapitalistycznego. <P> Wykrycie spisku antyrządowego w Chile M EKSYK (PAP). Jak donoszs agencje prasowe, w Chile zostai wykryty spisek antyrządowy, którego celem było obalenie prezydenta Eduardo Frei oraz „zamordowanie niektórych członków gabinetu, a także dowódców sil zbrojnych”. M inister spraw wewnętrznych Rojas, oświadczył na konferencji prasowej, że aresztowano przywódców tego spisku, na któregc czele stał generał Horacio Gomboa. Spiskowcy znajdują się w kwaterze głównej policji i w najbliższym czasie staną przeć specjalnym trybunałem wojskowym. (P) 4-9 stycznia 1971 r. Światowy Kongres MOD w Hawanie H AWANA (PAP). — W Hawanie zakończyły sit* spotkania członków sekretariatu generalnego Międzynarodowej Organizacji Dziennikarzy z kierownictwem kubańskiego Związku Dziennikarzy. S ekretarz generalny MOD Jiri Kubka oświadczył przedstawicielowi PAP w Hawanie, że .siódmy światowy kongres MOD odbędzie się w Hawanie w dniach od 4 do 9 stycznia 1971 r. Weźmie w nim udział * 310 delegatów z 54 krajów oraz obserwatorzy z przeszło 20 państw. C złonkowie, sekretariatu generalnego MOD zostali przyjęci przez członków KC KP Kuby Jesusa Montane i Secundino Guerra, którzy wymienili uwagi na temat 'przygotowań do kongresu. W ładze kubańskie przywiązują dużą wagę do tej imprezy, która po raz pierwszy odb°dzie się w Ameryce Łacińskiej. (B) Obrady Komitetu Rozbrojeniowego w Genewie Kanada rezygnuje z broni „B” i *(T (Od stałego korespondenta) Genewa. 25 marca (P) Na posiedzeniu genewskiego Komitetu Rozbrojeniowego, Kanada złożyła jednostronną deklarację rezygnacji z produkcji, rozwijania, zakupywania i składowania broni gicznych. chemicznych i biolo' j O dnośne oświadczenie rządu kanadyjskiego odczytane na obradach zawiera jednak dwa zastrzeżenia ograniczające. K anada . zatrzymuje sobie prawo zastosowania broni chemicznvch, oddanych jej do dyspozycji przez NATO, w wypadku zaatakowania jej lub sojusznika tego rodzaju bronią. Kanada wyjmuje z definicji „bronie chemiczne”, gazy łzawiące i inne środki chemiczne, które używane są do utrzymania porządku publicznego we własnym kraju, W Genewskim Pałacu Narodów ocenia się deklarację kanadyjska jako próbę skłonienia tym przykładem dalszych państw do podobnego kroku i ruszenia z martwego punktu prac Komitetu Rozbrojeniowego nad tym zagadnieniem. prawa zakazu broni „B” i „C,! znajduje się już od dłuższego czasu na porządku dziennym obrad Komitetu Rozbrojeniowego Zasadniczą przeszkodą na drodze do załatwienia tego zagadnieniu jest stanowisko Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Londyr i Waszyngton dążą do rozdzielenia zakazu broni biologicznych od chemicznych i wypowiada j? się, wbrew większości członków Komitetu Rozbrojeniowego, za opracowaniem obecnie jedynie porozumienia w7 sprawie zakazi broni „B”. Za tym stanowiskiem ukrywają się względy natury zysto wojskowej. Wojska amerykańskie stosują w Wietnamie na szeroką skalę bronie chemicz ne. Pentagon realizuje też od lat swój program przygotowań do wojny chemicznej. tanowisko krajów socjalistycznych w tej sprawie znalazło wyraz na XXIV sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, jesienią ubiegłego roku. Polska w imieniu krajów socjalistycznych wniosła projekt konwencji o zakazie rozwoju produkcji i magazynowania broni chemicznych i biologicznych (bakteriologicznych). ’Uzyskał on szerokie poparcie uczestników sesji. Nasz projekt figuruje obecnie na porządku dziennym prac Komitetu Rozbrojeniowego obok przedłożonego w ub. r. przez Wielką Brytanię projektu dotyczącego tylko broni biologicznych. W pracach Komitetu Rozbrojeniowego ogłoszona zostanie 10- dniowa przerwa. AN MOSZCZENSK Porwanie konsula Paragwaju w Argentynie M EKSYK (PAP). We wtorek wieczorem w stolicy Argentyny Buenos Aires Dorwano dyplomatę paragwajskiego Waldemar? Sancheza, który pełnił obowiązki konsula Paragwaju w mieście Ituzaingo w północnej Argentynie. N arodowy Front Wyzwoleni« Argentyny, który jest sprawce porwania zażądał, w liście pozostawionym w hotelu, z któregc porwano dyplomatę, uwolnienie więźniów politycznych Carlose Behanave 1 . Alejandro Rodolfc Baidu, którzy byli torturowan: przez policję. (A) P orwania Sancheza dokonałc trzech mężczyzn, którzy pozorując chęć zakupienia jego samochodu, wybrali się wraz z nirr na przejażdżkę. Samochód Sancheza został odnaleziony w środę w pobliżu jednego z komisariatów , policji, natomiast miejsce pobytu samego konsula jest w dalszym ciągu nieznane. (P) w Po rozmowach w Erfurcie Zaostrzenie napięcia między Brandtem a opozycją (Od naszego korespondenta) Bonn. 25 marca (P) Gwałtowne zaostrzenie kontrowersji między rządem NRF a opozycją wydaje się najwyraźniejszym, jak dotychczas, doraźnym wynikiem spotkania Brandt — Stoph. K ontrowersje te przybrały na sile od chwili debaty parlamentarnej w ubiegły piątek, kiedy to kanclerz NRF złożył sprawozdanie z rozmów w Erfurcie. Ś rodowa „Frankfurter Allgemeine Zeitung” stwierdza, że stosunki między rządem a CDU/CSU są obecnie „napięte ponad normalną w systemie parlamentarnym miarę”. J ako wyraz nowych napięć oceniają bońskie koła rządowe kolejny atak przewodniczącego frakcji parlamentarnej CDU/CSU, Barzela, na politykę wschodnią Brandta. Barzel postawił szereg prowokacyjnie sformułowanych pytań dotyczących dalszych zamiarów rządu. W szczególności pragnął się dowiedzieć, co oznacza zwrot, że dalsze konsultacje zachodnioniemiecko - radzieckie „wychodzić będą z. sytuacji rzeczywiście w Europie istniejącej”; zwrot ten, jak wiadomo, zawarty był w komunikacie opublikowanym po rozmowach prowadzonych przez sekretarza stanu Bahra w Moskwie. N a ataki opozycji odpowiedział kanclerz Brandt. Przemawiając w Saarbruecken bronił on swej polityki, zaś wyobrażenia CDU w sprawie polityki wschodniej określił jako „sięganie do rupieciarni”. Istnieje niebezpieczeństwo, że część opozycji znajdzie się w stanie wyobcowania od rzeczywistości, które to wyobcowanie w rezultacie uporu może stać się jeszcze większe” — dodał kanclerz. W wywiadzie dla tygodnika „Stern”, Brandt zapowiedział kontynuowanie rozmów z NRD, Stwierdził on, że w czasie spotkania z premierem Stophem 21 ^-aia w Kassel będzie gotowy rozmawiać „o wszystkim, co znajduje się na stole’?, w tym również o projekcie układu przedłożonym przez Niemiecką Republikę Demokratyczną. Szef rządu zachodnioniemieckiego stwierdzi] równocześnie, że nie wyklucza, ii możliwe będzie w przeciągu najbliższych 3—-4 lat zawarcie traktatowego porozumienia z NRD, M imo stawienia przez rząd czoła frontalnemu atakowi chadecji, w Bonn przypuszcza się, że Brandt będzie dążyć w najbliższych dniach do jakiegoś „zawieszenia broni” z CDU/CSU. Przypuszczenie to umotywowane jest zbliżającym się wyjazdem kanclerza do Waszyngtonu. Brandt nie chciałby mianowicie prowadzić rozmów z Nixonem w sytuacji „wojny domowej” z silną ojpozycją w Bonn. Z a akt dążenia do takiego porozumienia może być uważane środowe informacyjne spotkanie przedstawicieli rządu z kierownictwem frakcji chadeckiej, poświęcone analizie rozmów prowadzonych przez wysłanników Bonn w Warszawie i Moskwie. R YSZARD DRECK1 Konferencja państw islamistycznych Wątpliwości Algierii i ZRA (Od stałego korespondenta) Algier, 25 mkrea (P) Algieria i inne postępowe kraje arabskie z mieszanymi uczuciami śledzą przebieg konferencji ministrów spraw zagranicznych naństw is1 nistycznych, obradujących w stolicy Arabii Saudyjskiej, w Dżirfrizip. P odstawą do zwołania < konferencji była decyzja przywódców państw islamistycznych podjęta w czasie spotkania na szczycie w Rabacie w ub. r. Formalnie chodzi o wyłonienie stałego sekretariatu konferencji państw islamistycznych i ewentualne wybranie jego siedziby. Z arysowała się znamienna tendencja krajów postępowych, a więc Algierii, ZRA, Syrii I innych. Chodzi o to, aby decyzje podjęte w Dżiddzie nie doprowadziły do powstania takiego związku państw islamistycznych, kóremu ton nadawać by mogły kraje, gdzie więzy religijne i państwowe zbiegają się u szczytu władzy, jak np. w Arabii Saudyjskiej czy wśród autokratyczno-religijnych państewek Zatoki Perskiej. U podstaw idei związku państw islamistycznych kołacze się bowiem stara myśl o stworzeniu paktu islamistycznego, a więc ponadpaństwowego, a nawet ponadkontynentalnego związku spartego o wspólnotę religijną, czyli o tradycyjną i konserwatywną strukturę. W ub. r. pod wrażeniem poruszającego wszystkich mahometan wydarzenia, jakim było nodpalenie w okupowanej Jerozolimie meczetu Al Aksa. z wołana została w Rabacie pierwsza konferencja na szczycie krajów Islamu. Państwa postępowe — Algieria, Syria, ZRA, Jemen, Irak i inne — pilnie baczyły, aby forum to wykorzystać jedynie dla poparcia walki Arabów palestyńskich i szerzej — państw arabskich przez kraje geograficznie bardziej oddalone, jak np. Indonezja czy Mali O becnie algierski dziennik „El Moudjahid” wyraźnie domaga sie. ąby konferencja w Dżiddzie nie wyszła poza ramy nakreślone w Rabacie. W Maroku szerzej podkreśla się znaczenie konferencji, chociażby z tego względu, że król Hasan II był ubiegłego roku gospodarzem szczytu islamistycznego. Tunezja nie wyraża entuzjazmu dla idei trwałego związku. ZRA zastanawia się czy w ogóle stały sekretariat jest potrzebny. Natomiast radio saudyjskie niczym innym nie żyje, jak tylko tą konferencją. Już to samo wskazuje, kto jest najbardziej zainteresowany w rozwoju idei na nisla mistycznej. O statnie doniesienia z Dżiddy wskazują, że idea zbudowania stałego sekretariatu konferencji państw islamistycznych stanęła pod poważnym znakiem zapytania. Właściwie nikt poza Saudią tego się nie domaga. Większość krajów arabskich skoncentrowała się na tym, aby kraje islaraistyczne utrzymujące dotąd związki z Izraelem zerwały z Tel- Awiwem stosunki dyplomatyczne. Jedynie myśl o stworzeniu możliwości szerszej wymiany handlowej i kulturalnej państw Islamu stanowi praktyczne zastoso wanie idei nanislamizmu. ADEUSZ JACKOWSKI Pochwała ryzyka (A) Przez chwilę wydało mi się, że przeniosłem się w inną epokę lub do innej części świata. Przechadzając , sie centralnymi ulicami Budapesztu dostrzegałem raz po ra2 w witrynach sklepowych napis, który, jak mi objaśniono (ach, ten język!), oznacza „wyprzedaż”. Księgarnie sprzedawały książki z 50-proc.entowym rabatem,, można było kupić uparaty fotograficzne z 15-procentową zniżką, staniała także bielizna pościelowa. Na przełomie roku wyprzedaż objęła buciki : materiały bawełniane... Nie, żebyśmy i z polskiej praktyki nie znali systemu sprzedaży z rabatem. Ale nasze „przeceny” dotyczą przede wszystkim — co tu ukrywać — tzw. bubli. Natomiast tutaj, w Budapeszcie, wyprzedaże obejmują doskonałe nieraz wyroby, Po prostu opodatkowanie środków trwałych zastosowane wobec handlu skłoniło organizacje handlowe i poszczególne sklepy do pozbywania się zapasów, nawet kosztem pewnych chwilowych strat. Zrównoważą je zwiększone obroty. Przemysł i handel cieszą się dzisiaj na Węgrzech zwiększoną samodzielnością. Nie mają żadnego planu do wykonania. Muszą natorniasi myśleć o rentownóści przedsiębiorstwa. Muszą po prostu myśleć. Dzięki wprowadzeniu reformy gospodarczej wzrosła samodzielność jednostek gospodarczych, pobudzona została ich inicjatywa, a zatem i odpowiedzialność. B yłoby naiwnością przypuszczać, te wszyscy kierownicy przedsiębiorstw są z tego zadowoleni. Stare nawyki nie ustępują od zwykłego zarządzenia i trudno ludzi zmusić do tego, aby za Jednym zamachem zmienili sposób myślenia zakorzeniony w nich od dwudziestu lat. Jednakie zmiana taka następuje, wprawdzie powoli, ale wyraźnie. D yrektor wielkich (5000 robotników) zakładów budowy maszyn dla przemysłu lekkiego RAGF, Lajos Czinder z prawdziwym entuzjazmem mówił mi o zasadach obowiązującego na Węgrzech nowego systemu zarządzania gospodarką. Poczuł się on naprawdę gospodarzem swojego przedsiębiorstwa. Działające od niedawna w KAEF biuro sprzedaży zajmuje się samo poszukiwaniem klientów — w kraju ł za granicą. Oczywiście nie nastąpiła żadna „rewolucja”, bo już przedtem istniały na Węgrzech umowy między dostawcami i odbiorcami. Ale zakres samodzielnego działania uległ wydatnemu zwiększeniu. Dzięki temu, można było m. in. zawrzeć kilka korzystnych umów kooperacyjnych z firmami zagranicznymi, co pozwoliło podnieść jakość maszyn firmy i daf im poziom światowy. Umowy te zawarto wprost z zagranicznymi kooperantami. Szybko trzeba w tym miejscu dodać, że brak planu ilościowego w mikroekonomii nie oznacza bynajmniej zniesienia planowej gospodarki w skali krajowej. Jakby to się nie wydawało paradoksalne, zwiększenie przedsiębiorstw samodzielności dało w rezultacie znacznie większe niż dawniej' zainteresowanie centralnymi, narodowymi planami W poprzednim okresie, jak to przypomniał jeden z „ojców” reformy węgierskiej, Rezsö N.yers, producent otrzymywal określone wycinkowe zadanie do wykonania i z natury rzeczy interesował się tylko tym zadaniem. Dzisiaj musi się po prostu zajmować planem centralnym, gdyż dostarcza mu on niezbędnych informacji dla prawidłowego działania. N yers objaśnia to na przykładzie fabryki kotłów. Dawniej koncentrowała ona całą swoją uwagę na wykonaniu zadań cząstkowych, przypisanych jej z góry. Ale dzisiaj, jeżeli chce prawidłowo ustawić produkcję — i to na dłuższy, pięcioletni okres — fabryka ta musi wiedzieć ile będzie potrzeba kotłów w nowym budownictwie, jakie są pla. ny zakładów energetycznych, co ząmierza centralny ośrodek planowania w dziedzinie kopalnictwa węglowego czy eksploatacji gazu ziemnego; jeżeli państwo postanowiło zmniejszyć udział węgla w produkcji energii (co właśnie istotnie nastąpiło) to i dana fabryka musi pomyśleć o zmianie profilu swojej produkcji. Obowiązujący poprzednio na Węgrzech model gospodarczy był właściwie modelem, z którego wyeliminowano wszelkie ryzyko. Uznać to zresztą należy, przynajmniej częściowo, za jedno 2 czołowych osiągnięć soc:;.łiz,mu. Producent, robotnik, który w ustroju kapitalistycznym wystawiony jest na nieoczekiwane niespodzianki zyskał w socjalizmie pewność co do swojej egzystencji. Ale zapewniwszy producentowi stabilizację, chroniąc jego interesy, dotychczas obowiązujący model chronił także — jeżeli się nad tym zastanowić — złą pracę, często niekompetencję, niechęć do postępu i tak dalej. W doskonałym artykule, który ukazał się niedawno * wydawanym po angielsku „New Hungarian Quarterly” Egon Kemenes przypomins bardzo trafnie, że prawo cywilne zna dwa pojęcia stral w ekonomii: po pierwsze straty powstałe w rzeczywistości (damnum emergens, oraz po drugie niezrealizowane korzyści, czy zyski (lucrum cessans). O tóż, w modelu Istniejącym na Węgrzech w ubiegłym dwudzies >leciu tylko te pierwsze były potępiane. Bito po głowie dyrektora, który do nich dopuścił, ale nigdy nikogo nie bito za to, że n i e wyzyskał sprzyjających okoliczności dla podniesienia produkcji, że nie wprowadził Jakichś udoskonaleń technologicznych zdolnych ją usprawnić, że n i e decydował się na jakie* chwilowe ryzyko, które mogłoby przynieść korzyść w przyszłości. W eksporcie, na przykład,"1 myślano wyłącznie o szybkim wykonaniu nałożonego planu wywozu: za to „leciała” premia Ale odrzucano w centralach eksportowych myśl o wprowadzeniu na stałe i na szeroką skalę tak zwanej obsługi technicznej; pociągała ona mianowicie natychmiastowe koszty i wydatki, chocięż w przyszłości byłaby zdolna rozszerzyć istniejące zagraniczne r ynki zbytu a może ! otworzy* całkiem nowe. Tak samo było I z rynkiem wewnętrznym. Któż na przykład starał się o lepsze i efektowniejsze opakowanie towarów konsumpcyjnych (Jest to zawsze związane z konkretnym wydatkiem, uwidocznionym w buchalterii), choćby nawet mogło ono podnieść produkcję i usatysfakcjonować klienta? (ta niezrealizowana korzyść, czyli „lucrum cessans” Jest przecież niedostrzegalna, a zatem... niepotrzebna u Nowy system zarządzania zachęca natomiast producenta do podejmowania ry zyka. Oczywiście — ryzyka dobrze przemyślanego, mieszczącego się w ramach społecznie użytecznych celów. Takie ryzyko jest zaś dobrym towarzyszem prawdziwego zarządcy fabryki, prawdziwego kupca. Bez niego społeczeństwo jako całość traci. Traci szanse związane z postępem, z przedsiębiorczością, ■> ruchliwością. W tym, co piszą o Węgrzech, unikam wdawania się w techniczne szczegóły nowego modelu gospodarki Pragnę raczej uprzystępnić czytelnikowi podstawowe zasady obowiązującego od 2 lat systemu, wskazać r.a związane z nim korzyści, które w moim mniemaniu przeważają zdecydowanie nad wadami. Jedną z zalet nowego modelu — kto wie czy nie najważniejszą — jest rehabilitacja inicjatywnoścl 1 poczucia producenta, odpowiedzialności który przestaje powoli być bezwolnym kółeczkiem w wielkiej machinie, przekształcając się w samodzielny, aktvwny podmiot działania. (Z.S.) WłPK i PSIÜP umacniają jedność w walce z „centrolewicą” R ZYM (PAP). Jak informuje dziennik „Unita” w Rzymie odbyło się spotkanie delegacji Włoskiej Partii Komunistycznej i Włoskiej Socjalistycznej Partii Jedności Proletariackiej w celu dokonania wymiany poglądów na temat obecnej sytuacji politycznej w kraju. O bydwie delegacje — podkreśla dziennik — potwierdziły konieczność i możliwość wspólnej walki o pełną likwidację „Centrolewicy”, aby rozbić awanturnicze plany sił konserwatywnych. D elegacje potwierdziły również konieczność dalszego umacniania więzów między obydwiema partiami, • zarówno na poziomie kierownictwa. jak i podstawowych organizacji. (W; Bahr poinformował gabinet boński o rozmowachj min. Gromyką B ONN (PAP). W środę sekretarz stanu w Urzędzie Kanclerskim, Egon Bahr poinformował gabinet boński o przebiegu wymiany poglądów, jakiej dokonał w Moskwie z radzieckim ministrem spraw zagranicznych, Andrejem Gromyką. J ak oświadczył rzecznik rządu, przed połową kwietnia' rząd federalny nie -.podejmie decyzji w sprawie dalszej taktyki rozmów. Dopiero wówczas zadecyduje on, ezy nastąpi dalsza krótka faza dodatkowych rozmów wstępnych, lub też czy będą mogły zostać wszczęte rokowania w sprawie porozumienia o wyrzeczeniu się stosowania siły między NRF i ZSRR. (P) P o zakończeniu posiedzenia gabinetu bońskiego, kanclerz Brandt poinformował w środę prezydenta NRF, Heinemanna, a wymianie poglądów przeprowadzonej w Moskwie między sekretarzem stanu Bahrem i radzieckim ministrem spraw zagranicznych Gromyką. B ahr i sekretarz stanu w MSZ, Duckwitz, poinformowali równocześnie szefów frakcji parlamentarnych Bundestagu o wymianie poglądów dokonanej w Moskwie i w Warszawie. (W) a Na Bliskim Wschodzie (B) DOKOŃCZENIE ZE STR. t łowaly zaatakować pozycje egipskie- w północnej części strefy Kanału Sueskiego. Doszło do bitwy powietrznej, w której po obu stronach brało udział 16 samolotów. Jeden nieprzyjacielski samolot został zestrzelony, inny trafiony. zecznik wojskowy ZRA oświadczył, że wszystkie samoloty egipskie wróciły bezpiecznie do swych baz. (B) L ONDYN (PAP). Jak donosi gencja Reutera, powołując się na zazwyczaj dobrze poinformowane źródła w Jerozolimie, rząd izraelski powziął decyzję w sprawie zasiedlenia w Hebronie na zachodnim brzegu Jordanu (okupowana część terytorium Jordanii) pewnej liczby osadników żydowskich. P ARYŻ (PAP). Korespondent AFP donosi, że izraelski ministei do spraw imigrantów Peres oświadczył, iż rząd w Tel-Awiwie podejmie w najbliższym tygodniu decyzję w sprawie osiedlenia na terenie Jerozolimy 200 tys. imigrantów. (W) Przemówienie Masera P ARYŻ (PaV). Jak podaje agencja MENA. prezydent Naser wygłosił w egipskim Zgromadzeniu Narodowym przemówienie, w którym raz jeszcze stwierdził, że Arabowie będą domagać się całkowitego wycofąnia wojsk izraelskich z okupowanych ziem arabskich i że nie zgodzą się na odstąpienie jakiejkolwiek części arabskiej ziemi. P rezydent ZRA omawiał na forum parlamentu sytuację na Bliskim Wschodzie. Stwierdził on także, że Arabowie nie zgodzą się na bezpośrednie rozmowy z Izraelem. (W) Spotkanie Dobrynin - Rogers W ASZYNGTON (PAP). Ambasador ZSRR w USA, A. Dobry nin spotkał się w środę w Departamencie Stanu USA w Waszyngtonie z amerykańskim sekretarzem stanu, W. Rogersem Tematem rozmowy była sytuacja na Bliskim Wschodzie. (W] Rozwój stosunków handlowo-gospodarczych ZSRR — W. Brytania M OSKWA (PAP). Delegacja Konfederacji Przemyślu Brytyjskiego, która przybyła do Moskwy dwa dni temu, złożyła w środę wizytę ministrowi handlu zagranicznego ZSRR, N. Patoliczewowi. C złonkowie delegacli na czele i przewodniczącym Konfederacji A. Normanem i jej dyrektorem generalnym C. Adamsonem omówili podczas rozmowy z ministrem Patoliczewem problemy dotyczące stosunków handlowo - gospodarczych miedzy Zw Radzieckim a Wielka Brytania. (B)