Zycie Warszawy, wrzesień 1970 (XXVII/208-233)
1970-09-17 / nr. 222
Iz^GRĄNIC^^^GRANIC^Z^GRA^MCAl^^GRANIC^fz^GRANICAi^^GRANICAl Problemy polityki zagranicznej Kolejne spotkanie Brandt - Barzel (Od stałego korespondenta) (P) W środę odbyło się w Bonn kolejne spotkanie miedzy kanclerzem Brandtem e przewodniczącym frakcji parlamentarnej CDUCSU Barzelem i przywódcą grupy poselskiej CSU, Stuecklenem, poświecone problemom polityk: zagranicznej. Jak zakomunikowano. przedmiotem dyskusji była tym razem sprawa Berlina zachodniego i stanowiska Bonn w tej kwestii. Zapowiedziano dalsze konsultacje tego typu. Równocześnie mnożą się oznaki świadczące o podejmowanych przez obydwie strony próbach zbliżenia stanowisk rządu i opozycji. Wiceprzewodniczący SPD, Weh ner, uchodzący . od chwili zmiany rządu za zdecydowanego przeciwnika współpracy z chadecją. wypowiedział się w ostatnich dniach optymistycznie o możliwościach „jak najszerszej kooperacji-’ koalicji rządowej z opozycją. Z drugiej strony przewodniczący CDU, Kiesmger, zaliczany w kwestiach polityki wschodniej do ».jastrzębi”, dal nieoczekiwanie do zrozumienia, że ,.w pewnych okolicznościach jego partia byłaby gotowa do zaakceptowania układu ze Związkiem Radzieckim”. Tendencjom tym przeciwdziała natomiast zdecydowanie straussowska CSU. Na ostatnich posiedzeniach zarządu tej partii w Monachium, uchwalono rezolucje podtrzymujące „bardzo poważne zastrzeżenia przeciw Układowi Moskiewskiemu”. Na uwagę zasługuje jednak, że ludzie Straussa najwyraźniej nie są w stanie zyskać poważniejszego poparcia w szeregach CDU. Świadczy o tym fakt. że frakcja parlamentarna CDU CSU na swym wtorkowym posiedzeniu zaakceptowała jednogłośnie jako wytyczną działania tzw. ..linię Barze* la”, polegającą na odroczeniu zajęcia przez chadecję ostatecznego stanowiska wobec posunięć rządu. Obserwatorzy oczekuje* pewnym napięciem czy tenz dencje do odbudowy ..wsoól- Jioty w nej”,, jaka polityce zagraniczistniała między CDU a SPD w latach 60-tych, znajda swoje odbicie w treści zapowiedzianego na piątek oświadczenia Brandta w parlamencie oraz w reakcji deputowanych chadeckich na to oświadczenie. RYSZARD DRECKI Posiedzenie Bundestagu ROW południem (PAP). W środę przed zebrał sie zachodnioniemiecki Bundestag na swe pierwsze posiedzenie po (eriach letnich. Zostało ono zapoczątkowane godziną pytań. Wystąpienie Scheele Bonn (PAP). Federalny min. spraw zagranicznych W. Scheel zapewnił partnerów ze wspólnego rynku, że polityka wschodnia rzą du bońskiego nie utrudni procesu integracji Europy zachodniej. Scheel przemawia) w środę w Strasburgu na posiedzeniu parlamentu europejskiego. Minister boński, który obecnie pełni funkcję przewodniczącego rady ministerialnej EWG, oświadczył, iż jego zdaniem układ zawarty między NRF a ZSRR mor że być korzystny dla EWG, a nawet dopomóc do rozwoju wspólnego rynku. (P Schroeder powrócił z USA BONN (PAP). Deputowany dn Bundestagu^ z ramienia CDU przewodniczący komisji spraw zai granicznych Bundestagu G. Schroeder powrócił w środę do Bonn z tygodniowej wizyty informacyjnej w Waszyngtonie. Poprzedniego dnia został on przyjęty w Biały Domu przez prezydenta Nixona. (P) Porozumienie handlowe NRF - Węgry BONN (PAP). W bońskim MSZ zostało w środę parafowane pierwsza długoterminowe porozumienie handlowe między NRF a Węgrami. Porozumienie to. które ma przyczynić się do znacznego rozwoju stosunków między obydwoma gospodarczych krajami, rozciąga się na okres 5-letńi, z ważnością wstecz począwszy od 1 stycznia 1970 r. W Bonn oczekuje się — pisze agencja DP A — że min. gospodarki, K. Schiller, podpisze ten układ z okazji wizyty w Budapeszcie, zapowiedzianej na 25 20 października br. Po parafowai niu układu bońskie MSZ zakomunikowało, że termin podpisania uktadu Zostanie ustalony po konsultacjach z EWG w Brukseli. (P) Prezydent USA nie złoży wizyty we Francji i NRF PARYŻ (PAP). W środę rzecznik rządowy L. Hamon w odpowiedzi na pytania dziennikarzy dał do zrozumienia, iż prezydent Nixon nie przybędzie do Francji i NRF w czasie swej najbliższej podróży do Europy. U. Hamon oświadczył także, iż min. spraw zagranicznych Francji, M. Schumann, który udał się do Śl. Zjednoczonych, bedzie obecny nie tylko na sesji ONZ, ale spotka sic także w Waszyngtonie z amerykańskim sekretarzem stanu, Rogersem, na prośbę tego ostatniego. (P) Nixon odwiedzi Jugosławię WASZYNGTON (PA^). RzeCZ- nik Białego Domu potwierdził w śródę. że prezydent NixOn w cz,. śie zapowiedzianej podróży europejskiej odwiedzi również Jugosławię. (B) Samoloty „Mirage-5” dia Pakistanu PARYŻ (PAP). Jak doiiosi AFP, władze pakistańskie zl >żyły zamówienie we francuskiej firmie Marcel Dassault ha äö myśliwców typu „Mirage-5”. Samoloty te zastąpią wysłużone amerykańskie „F-Bfi”, używane dotychczas przez lótnictwo Pakistanu. Samoloty „Mirage-5” to uproszczona w'ersja samolotu „Mirage-5”, gdzie wyposażenie elektroniczne zostało usunięte i zastąpione dodatkowym ładunkiem bomb. Samolot jest uzbrojony w dwa działka kalibru 30 mm. a jego szybkość może być dwukrotnie większa niż szybkość dźwięku. Od początku 1970 r. Francja sprzedała 200 samolotów „Mirage” różnych typów — Libii (110), Hiszpanii (30), Brazylii (1R) * Argentynie (14) oraz Pakistanowi (30). <P) Informacje z zagranicy dziś również na str. 4 Współpraca w dziedzinie chemii Wystawa w Sokolnikach ★ Obrady komisji RWPG MOSKWA (PAP). Korespondent PAP red. Z. Suchar informuje: Stolica ZSRR stała się w tych dniach forum światowej chemii. W Sokolnikach zorganizowano wielką wystawę międzynarodową. * Drugim wydarzeniem są obrady stałej komisji RWPG d.s. przemysłu chemicznego. Na rozpoczętym posiedzeniu wiele Uwagi poświęca się zagadnieniom rozwoju współpracy w dziedzinie projektowania i realizacji badań naukowych. Mowa jest o międzynarodowych zespołach i centrach koordynacyjnych. Akcentuje się szczególnie potrzebę dalszego rozszerzenia kooperacji i specjalizacji w wytwórczości chemicznej oraz związanymi z nią pracami naukowo - badawczymi. Dyskutowane są propozycje na temat koordynacji planów' rozwoju poszczególnych działów tego przemysłu. * Polska cęntrala handlu zagranicznego „Ciech” zaprosiła fachowców' na imprezę, poświęconą naszej „Polfie”. Z tej okazji odbyło się sympozjum, w trakcie, którego przedstawiciele przemysłu i ośrodków' naukowo-badawczych PRL zaznajomili radzieckich specjalistów: lekarzy-klinicystów, farmakologów', reprezentantów' ministerstwa zdrowia i przemysłu medycznego, pracowników central handlowych i in. z najnowsżymi polskimi lekami przeciwko chorobom układu krążenia. Nasz przemysł jest. jednym z czołowych dostawców' środków farmaceutycznych na rynek ZSRR. Podczas spotkania doszło do ciekawej wymiany doświad-Na wystawie w Sokolnikach od bywały się zapoczątkowane prze? Polskę „dni” poszczególnych krajów socjalistycznych. O dorobkt Polski w dziedzinie chemii nisnł? w środę „Stroitielnaja Gazieta’ zaznaczając, że budowlanych .zainteresują zwłaszcza nasze farb> i lakiery, których eksnort zajmuje w zakupach ZSRR czołowe miejsce. Pismo zwraca także uwagę na rozwój polskiej petrochemii eo stało się możliwe dzięki budowie rurociągu „Przyjaźń”. Jak się zaznacza, na wystawi* „Chemia-70” akcentowane su sprawy współpracy krajów człon-kowskich RWPG. Przykładem jej pogłębiania było powołanie w ub. r. wyspecjalizowanej organizacji międzynarodowej „Interchem”. (P) Zawieszenie postępowania przeciw Defreggarowi BONN (PAP). Prokuratura przy sądzie krajowym v Monachium zamiesiła postępowanie przeciwko monachijskiemu biskupowi — sufraganow’i Matthiasowi Defreggerowi oraz faulowi Ehlertowi, którzy podejrzani byli o udział w zbrodni wojennej popełnionej we Włoszech. Ministerstwo sprawiedliwości odmówiło wyjaśnień, na podstawie jakich przepisów prawngth wstrzymano postępowanie. Agencja DP A pow tarza poglądy, które uzasadniają zawieszenie postępowania -koJicznością, iż Defregger i Elilert działali wńwczas W' zgodzie z ówczesnym wojskowym kodeksem karnym. Mimo że udowodniono im — Defreggerowi wydanie rozkazu, a Ehlertowi wykonanie rozkazu rozstrzelania 17 mieszkańców Filettn, przytoczony argument zadecydował o zawieszeniu postępowania. (P) Wybór przewodniczęcycii komitetów ONZ NOWY JORK (PAP). Zgromadzenie ONZ dokonało wyboru dmiu przewodniczących siekomitetów plenarnych zgromadzenia. , Są nimi: Andreas Aguiral (Wenezuela) — przewodniczący Komitetu Politycznego, Abdul Samad Ghaus (Afganistan) — specjalnego Komitetu Politycznego, Walter Arze (Boliwia) — Komitetu Ekonomicznego, Maria Groza (Rumunia) — Komitetu Społecznego, Vernon Mwaanga (Zambia) — Komitetu Dekolonizacyjnego, Max Wershof (Kanada) Komitetu Budżetowego* Administracyjnego oraz Paul Engo (Kamerum) — Komitetu Prawnego. Zgromadzenie dokona wyboru 17 wiceprzewodniczących, którzy wraz z przewodniczącym zgromadzenia i przewodniczącymi komisji będą stanowić Biuro Zgromadzenia Ogólnego. (B) Kongresman Rooney o granicy Odra-Nysa WASZYNGTON (PAP). Z okar.jl 31 rocznicy hitlerowskiego najazdu na Polskę członek kongresu USA John Rooney wystąpi! na posiedzeniu kóńgresu, stwierdzając m. in.: W 25 lat po hitlerowskiej kapitulacji w7 1945 r. zachodnia granica Polski na linii Odry — Nysy stanowi w' rzeczywistości fakt dokonany. Jestem całkowicie przekonany, iż nadszedł czas, aby ustalić na stałe zachodnie granice Polski. Uważam zdecydowanie, że Stany Zjednoczone nie mogą dłużej zwlekać i że powinny przeforsować zaakceptowanie linii Odry — Nysy tak szybko, jak tylko to będzie możliwe. (P) „Chłodnictwo w gospodarce żywnościowej” Międzynarodowa konferencja (B) W Warszawie rozpoczęły się 16 bm. dwudniowe obrady poświęcone problemom chłodnictwa w gospodarce żywnościowej. Konferencję, w której ucżestniczy ok. 400 specjalistów i Bułgarii, Czechosłowacji, Danii, Francji, Holandii. Jugosławii, NRD. Włoch. Węgier, ZSRR i Polski zorganizowało stowarzyszenie Naukowo-Techniczne Inżynierów i Techników Przemysłu Spożywczego oraz Komitet Technologii i Chemii Żywności PAN. W obradach uczestniczy minister przemysłu spożywczego i skupu — S. Gucwa. W każdym regionie Polski znajdują się obecnie wielkie chłodnię składowe, rozwija się zaplecze naukowo - badawcze chłodnictwa. W pierwszym dniu obrad wygłoszono 10 referatów. Dotyczyły one takich zagadnień, jak łańcuch chłodniczy w gospodarce żywnościowej Polski w łatach 1960 — 70 — 85. technologia racjonalnego utrwalania żywności w niskich temperaturach, kadry fachowe chłodnictwa oraz działalność Międzynarodowego Instytutu Chłodnictwa. (PAP) Kary więzienia dla porywaczy samolotu CSRS BONN (PAP). Sąd krajowy w Norymberdze wrydał w środę wyrok w procesie 8 obywateli czechosłowackich — 4 mężczyzn i 4 kobiet — którzy 8 czerwca br. uprowadzili do NRF samolot czechosłowackich linii lotniczych. Zostali oni skazani na kar> więzienia od 8 miesięcy do 2,5 lat. (P) Na Bliskim Wschodzie (A) DOKOŃCZENIE ZE STR. I obliczu zdecydowanej postawy rządu jordańskiego, w którym poważne wpływy mają obecnie plemiona beduińskie od dawna wrogie Palestyńczykom. Po trzecie wreszcie, sprawie palestyńskiej zaszkodziło w oczach opinii publicznej uprowadzenie czterech samolotów oraz przetrzymywanie 54 zakładników. Tę krytyczną sytuację pogłębia fakt. że palestyński ruch oporu jest obecnie bardziej niż kiedykolwiek rozbity, a ekstremistyczna organizacja Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny została nawet zawieszona w prawach członka Komitetu Centralnego Palestyńskiego Ruchu Oporu. Doniesienia agencyjne świadczą, że Palestyńczycy zamierzają zorganizować strajk generalny Ammanie i jego okolicach. Prów ba tego strajku ma być podjęta w środę wieczorem lub w czwartek. (Bł Sprzeciw Efomandosów PARYŻ (PAP). Radio ammańskie zaapelowało w środę rano do komandosów palestyńskich, by zaczęli oni zdawać broń kierownictwu organizacji, do których należą. Broń ta — według rozgłośni — ma być następnie rozdana wszystkim obywatelom niezależnie od tego, czy są oni Palestyńczykami, czy też stałymi mieszkańcami wschodniego brzegu Jordanu. Zdaniem obserwatorów, oznaczałoby to rozbrojenie olbrzymiej większości komandosów w Arnmanie, Już w kilka godzin po apelu okazało się, że Palestyńczycy nie zamierzają zastosować się do tego zalecenia. Uważają oni, że broń została im wręczona przez dowództwo komandosów, a nie przez władze jordańskie. Rozgłośnia partyzancka „Głos Assifa” wyraźnie wezwała Palestyńczyków by nie spełniali poleceń radia ammańskiego. Podczas porannego posiedzenia Komitetu Centralnego Palestyńskiego Ruchu Oporu Jasser Arafat mianowany został dowódcą wszystkich oddziałów partyzanckich. Komitet Centralny wydał również roz.kaz pełnej mobilizacji palestyńskiej milicji, która pełni zazwyczaj służbę jedynie przez kilka godzin. Jej członkowie rekrutują się głównie spośród mieszkańców obozów dla uchodźców. Równocześnie Komitet Centralny uchylił swą sobotnią decyzję, na mocy której Ludowy Front Wyzwolenia Palestyny został zawieszony w prawach członka komitetu. W godzinach południowych A- rafat wezwał ambasadorów krajów arabskich w Ammanie, by oświadczyć im, że Palestyński Ruch Oporu będzie bronił się przeciwko nowemu rządowi jordańskiemu. wojskowemu Palestyński Ruch Oporu będzie dążył do obalenia gabinetu Dauda. Korespondent Agencji Reutera donosi, że Palestyńczycy znów zajęli stanowiska w strategicznych punktach Ammanu. Olbrzymia większość komandosów jesf uzbrojona w granaty i broń maszynowa. Napięcie w Ammanie gwałtownie wzrosło; sklepy i urzędy zostały zamknięte, a ludność pospiesznie wraca do domów. (B) Narada w Białym Domu WASZYNGTON (PAP). Rzecznik prasowy Białego Domu, R. Ziegler, oznajmił, iż 16 bm. grupa dyplomatycznych i wojskowych doradców prezydenta Nixona dokonała oceny sytuacji w Jordanii. W naradzie tej wzięli udział przewodniczący komitetu szefów sztabów T. Moorer, wicemin. obrony D. Packard, zastępca podsekretarza stanu d s Bliskiego Wschodu i Azji Południowej Sisco i specjalny doradca prezyJ. denta USA d s bezpieczeństwa narodowego i polityki zagranicznej H. Kissinger. Rzecznik departamentu stanu onmowit informacji na temat szczegółów narady. (P) Oświadczenie rzecznika USA WASZYNGTON (PAP). Rzecznik departamentu stanu USA, R. McCIoskey, przyznał w środę wo*: bec przedstawicieli prasy, że samoldtj’ izraelskie dokonywały lotór\V; zwiadowczych wżdfitż Kanalii Sueskiego, przekraczając linię przerwania ognia. Odmówi! on jednak poinformowania, jak wiele tego rodzaju lotów przeprowadziło lotnictwo izraelskie. Komentując zamieszczoną lfi bm. przez „New York Times” wiadomość, iż St. Zjednoczone są w posiadaniu dowodów, że Izrael pogwałcił porozumienia o przerwaniu ognia, nie tylko dokonując lotów zwiadowczych, lecz również umacniając swe fortyfikacje na wschodnim brzegu Kanału kiego McCIoskey oświadczył, Suesiż St. Zjednoczone badają obecnie oskarżenia o pogwałcenie przez Izrael porozumienia o przerwa-, niu ognia nie tjdko w powietrzu lecz i na lądzie. (P) Izrael odrzuca propozycje Palestyńczyków LONDYN (PAP). We wtorek odbyło się nadzwyczajne posiedzenie Knesetu (parlamentu izraelskiego) na temat uprowadzania samolotów na Bliski Wschód i propozycji Ludowego Frontu Wyzwolenia Palestyny. Przema-wiając podczas tego posiedzenia minister spraw zagranicznych Eban odrzucił propozycje Arabów palestyńskich dotyczące ewer tualnej wymiany IzraelczyköAv na komandosöAv palestyńskich trzyma hycli u' więzieniach izraelskich (A) Golda Meir udała sie do USA PARYŻ (PAP). Premier Izraela. Golda Meir opuściła av środę Teł-Awiw, udając się z krótką wizytą do St. Zjednoczonych. Jej samolot był eskortowany przez ^myśliwce izraelskie. Wszyscy pasażerowie samolotu zostali poddani osobistej rewizji, a wnetrze maszyny dokładnie przeszukano, obawiając się, iż może znajdować się tam materiał wybuchowy. (B) Wspólny protest przeciwko łapankom NOWY JORK (PAP) Przedsta- Aviciel Syrii w ONZ Tomeh iako przewodniczący grupy państw arabskich w tej organizacji wystosował protest przeciwko łapankom organizowanym przez wojska izraelskie na terenach okupowanych. Protest, ten przekazał Tomeh sekretarzowi generalnemu* ONZ U Thantowi. Wskazuje sie w nim na bezprawne aresztowanie 450 Aralii o aa-, jako eAventua’nvoh zakładników. W oświadczeniu dla prasy delegacja syryjska podkreśliła, ze iest to akt samowoli, i jaskrawego naruszenia konwencji senewskiei dotyczącej traktowania osób cywilnych na terenach okupowanych. Izrael jest sygnatariuszem tei konwencji. (A) \ Minister Iraku u A. Greczki MOSKWA (PAP). Przebywający w ZSRR na wypoczynku min. obrony narodoAvej Iraku, gen. A. Szihab, złożył av środę wizytę radzieckiemu min. obrony, marszałkowi A. Greczce. Odbyli oni przyjacielską rozmoAvę na tematy stanoAviace przedmiot wzajemnego zainteresoAvania. (P) Zmiany w rządzie Libii KAIR (PAP). Jak donoszą z Trypolisu, w'środę Rada Rewolucyjna Libii wydała dekret w sprawie reorganizacji rządu tego kraju. Premierem rządu pozostał pułkoAvnik Muammar Kadafi. Będzie on nadal sprawował róAA'nież funkcję ministra obrony narodowej oraz przeAvodniczącego Rady Rewolucyjnej. Zmiany objęły prawie wszystkie resorty. DotychczasoAvy minister spraw zagranicznych, Salih Busajr został mianowany ambasadorem av MSZ. (P) Ile dzieci powinna mieć Szwedka? (Korespondencja PA Interpress) Sztokholm, we wrześniu (P) Do końca roku już niedaleko i jak wskazują okoliczności — niewiele da się nadrobić. Obywatele Szwecji znowu nie wykonali planu i tak już zresztą zaniżonego w związku ze złymi doświadczeniami ostatnich lat. Tegoroczna ilość nowo narodzonych poddanych Królestwa Szwecji osiągnie zaledwie 105 tys., a więc znowu mniej — o 2 tys. — niż w roku poprzednim i o 20 tys. niż 5 lat temu. Eksperci centralnego biura statystycznego obliczyli, że aby zachować przyrost naturalny ze świetnych — jak na szwedzką biedę z dziećmi — lat, kiedy to przybywało 125 tys. niemowląt, każda Szwedka powinna mieć 2.2 dziecka. Jednak zapały rodzicielskie z tamtych obfitych dni okazały się słomianym ogniem. Wprawdzie w ub. roku ludność Szwecji przekroczyła 8 milionów, ale na powiększenie ilości mieszkańców nie przyrostu naturalny miał największy wpływ. W 1969 r. po raz pierwszy w historii kraju imigracja przewyższyła przyrost naturalny. Statystyki zanotowały, że przybyło do Szwecji 44 tys. cudzoziemców, podczas gdy przyrost naturalny za ten sam okres wyniósł tylko 40 tys. Na owe 8 milionów złożyło się także przesunięcie granicy życia —* ludzie żyją dłużej. się W praktyce oznacza to starzenie społeczeństwa. „Szwedzi, zastanówcie się — alarmuje prasa — stajem* się krajem starych ludzi”. Rozsierdzony kierownik szkoły dla położnych w jednym z mniejszych miast szwedzkich, w którym na oddziale niemnwęcym szpitala miejskiego znajdują się najwyżej trzy noAvororiki. stojąc av obliczu groźby zamknięcia szkoły z poAvodu niemożności przeprowadzania zajęć praktycznych oświadczył, że to wszystko przez „te pigułki”, które wymyślono na zgubę ludzkości. Powoływał się przy tym na przykład Norwegii, gdzie pigułki „A” nie są dózwolone i gdzie od wieków nie było kłopotów z przyrostem naturalnym. Naukowcy mówiąc źe to zagadnienie skomplikowane, lecz nie bez wpływu są tu nierozwiązane problemy społeczne. Jednym nich jest sfale w Szwecji otwarta z sprawa opieki nad niemowlętami i dziećmi pracujących matek. Pomimo stałego, od lat potwierdzonego, niedoboru młodego pokolenia, odczuwa się w Szwecji poważny brak miejsc w przedszkolach, zaś instytucja żłobków w praktyce nie istnieje. Macierzyństwo oznacza tu dla kobiety przymusową wieloletnią przerwę w pracy lub w ogóle rezygnację z ambicji zawodowych. Urodzenie dziecka automatycznie i nieuchronnie zmienia status kobiety av społeczeństwie. Przechodzi ona do grupy społecznej kobiet niepracujących, zajmujących się domem i dziećmi, zwanej „hcmmafruar”. W wielu przypadkach, zwłaszcza u kobiet młodych, prowadzi to do konfliktów rodzinnych, czasem nawet powoduje rozwód, jednym słowem komplikuje życie. Problematyki tej pełno jest w prasie codziennej, w programach społecznych telewizji, w kinie. Następnym problemem z tego samego zakresu to trudności z uzyskaniem pracy w niepełnym wymiarze godzin. Większość „hemmafruar” nic z własnej woli i powołania podjęłoby najchętniej zajęcia pozwalające na pogodzenie opieki nad dziećmi z pracą zaAVodowa. Jednak i tutaj ^nra- Ava wygląda nic lepiej. Jak widać, rozsądne SzAvodki nie pozostają obo.iętnp na wymowę faktóAN'. NankoAVcy dokonali obliczeń, z których wynika, że problemy przyrostu naturalnego Szwecji zostaną zażegnane, gdv będzie przybywało rocznie... pół miliona nowo narodzonych. BOŻENA NOWICKA LI Wstępne wybory do Kongresu USA NOWY JORK (PAP) W Stanach Zjednoczonych odbywają się obecnie Awstępne eliminacje kandydatów, tzAV. „primaries” przed Avyznaezonymi na listopad wyborami do obu izb Kongresu Agencje zachodnie podały wyniki Avstępnych av.v borów przepro- Avadzonych przez partię demokratyczną av stanach Minnesota. Massachussett, Maryland, Rhode Island, Washington i Oklahoma. W Minnesota b. vneeprezydent USA, H. Humphrey, uzyskał nominację partii demokratycznej na stanowisko senatora. W Massachusetts zwycięstwo wyborcze odniósł senator E. Kennedy, który uzyskał 73 procenl głosów (aa7 1.964 r. zdobył on 81 proc. głosów). Obserwatorzy śledzili 2 tiAvagą przebieg wyborów, uważając je za pierAvszy test nastrojoAV opinii publicznej w stosunku do E. Kennedyego pó tragicznym wypadku, który spowodował śmierć Mary Kopeohne. W wyborach listopadowych E. Kennedy będzie miał za przeciwnika republikanina J. Spauldinga, byłego pilota wojskoAvego, który sprzeciwia się polityce wietnamskiej Nixona. (P) Górnicy czekają na pensie albo emigrują Kryzys czarnego złota (Korespondencja PA Interpress z Belgradu) (W) Przed 20 laty sukcesy Jugosławi mierzono osiągnięciami górnictwa węglowego. Dziś górnicy są w ciężkim położeniu, a problemy kopalni są przedmiotem utrapień ekonomistów i polityków. Król węgiel zeszedł w cień. Na taką konstatację składa się obserAvacja sytuacji w kopalniach, na rynku i w domach zwykłych obywateli. Powszechny stal się pęd do stosowania ogrzewania za pomocą ropy. Nafta jest tańsza od Avęgla, wydajniesza i bardziej dostępna, a zainstalowanie centralnego ogrzewania na ropę jest wygodne, nie pochłaniające wiele czasu. Ta orientacja stała się modna nie tylko w gospodarstwie domoAvym, ale także w wielu zakładach pracy. Stąd też wzięły się przyczyny / nieAvykonania planu przez przemysł węglowy. Przed 10 laty w Jugosławii Avydobyto ok. 23 milionów ton. Pięć lat później “zbliżono się do 30 milionów ton, co stanowiło rekord. Plan przevA'idyAval A\ydobycie 41,5 miliona ton Avęgla właśnie w roku bieżącym.1 Ale sygnały mówią, że realne wydobycie zamknie się w granicach 28—29 milionoAV ton. Mówi się, że spadek był konsekwencją obniżenia tempa rozwoju przemysłu. Zamiast przewidywanego 10-procentoAvego zwiększenia produkcji przemysłowej, osiągnięto ok. 6 proc. Fabryki potrzebują mniej węgla, a więc — argumentuje się — kopalnie zmuszone są do ograniczania wydobycia. O eksporcie nie mówi się, gdyż zdaniem tutejszych facbOAA'cow nie jest to spraAva tealna w śAvietle ogólnoświatowej sytuacji na rynku Avęglowym. Czy węgiel, przynajmniej av kraju, może być tańszy, cz3’ może stać się konkurencją dla ropy naftowej? Nie. Ogólne zwyżki cen różnych materiałów komplikują sytuację wszystkich kopalń i obniżka cen nie Avchodzi w' rachubę. Trzeba więc szukać rozwiązania kryzysu. Wraz ze zmniejszeniem produkcji węgla poważnie ograniczono pracę wielu kopalni. Niektóre całkowicie zamknięto z uwagi na deficyt. W wóelu ' przypadkach zaistniała konieczność przejścia z systemu trzyzmiano- Avcgo na dwuzmianow'y. Chroniczny» deficyt większości kopalń poAvoduje ograniczenie źarobków, lub naAvet brak pieniędzy na Avypłaty należnyctl uposażeń, co poAvoduje zrozumiałe niezadoAvolcnie, przerywanie pracy i emigrację. Emigrują najczęściej fachowcy, z reguły najbardziej potrzebni na miejscu, we własne; kopalni. Ale cza7 można zatrzymać kogoś, mówią dyrektorzy kopalń komu nie jesteśmy w' stanie wypłacić normalnej pensji, należne-go mu zarobku? Tu trzeba przypomnieć, że av ostatnim czasie na skutek zamknięcia wićlu szybów czy kopalni 19 tys. górnikóAv straciło pracę i szukało innych możliAvosci zatrudnienia. Są Avszelkie dane ku temu, by przypuszczać, że proces ten może mieć charakter trAvaly. Władze republikańskie, zAviązki zawodoAve i inne organizacje społeczne podejmują wysiłki zmierzające do AV37jścia z impasu. Należy przypuszczać, że trudności i niedomagania przemysłu węglowego będą jednym z głównych tematöAV jesiennej sesji parlan^ ntu jugosłoAAiańskiego. Grupa rubo'cza złożona z przedstawicieli ministerstw przemysłu, finansów, komisji parlamentarnej i Centralnej Rady Związków y Zawodowych przygotowuje projekt napraAvy sytuacji. Przedstawiając sytuację zaistniałą w przemyśle górniczym dzieiir nik „Borba” zauważa, że pozycja górnika w tym kraju jaskrawię różni się od roli i rangi pracotvnika przemysłu Avęglowego av innych krajach. „W innych państwach górnicy należą do najlepiej opłacanych pracoAvnjkóAv, u nas stanoAvią warstAVę najniżej zarabiających” — konstatuje dziennik belgradzki. ZBIGNIEW TARGOSZ „Kosmos —■ 362“ na orlaicie MOSKWA (PAP). W środę w ZAtiązku Radzieckihi Avj'puszcztv ny został sztuczny satelita Ziemi ..Kosmos-362” Na jego pokładzie zainstalowana została aparatura do badania przestrzeni kosmicznej zgodnie z wcześniej ogłoszonym programem. Aparatura sputnika pracuje normalnie. (PA Zakończenie konferencji Pugwash d.s. bezpieczeństwa ogólnoeuropejskiego. Wiele tiAvagi poświęcili uczestnicy konferencji sprawie rozbrojenia. W końcowych dokumentach, poświęconych temu stAvicrdza się palącą zagadnieniu, konieczność jak najsłabszego ograniczenia wyścigu zbrojeń i zawarcia międzynarodowego porozumienia o poAVszechnym i całkowitym rozbrojeniu. Poddano też surowej krytyce rozwijanie przez st. Zjednoczone systemu rakietowo-nuklearnego, co — jak podkreślano — odsuwa perspektyAvę .ograniczenia wyścigu zbrojeń nuklearnych. Wyrażono jedrfocześnie nadzieję na pomyślne zakończenie radziecko-amerykańskich rokoAvań w sprawie ograniczeń iaXtych zbrojeń. Uczestnicy konferencji Avypo- Aviedzieli się za jak najszybszym zawarciem porozumienia międzynarodoAvego o zakazie wszelkich doświadczeń z bronią nuklearną jak również za bezAvzgiędnvm respektowaniem protokołu genewskiego z 1925 roku o zakazie stosowania w działaniach wojennych broni chemicznej. Konferencja PugTvash poparła również propozycje zmierza jącć do rozszerzenia międzynarodowe; współpracy w dziedzinie nauki i techniki, m. in. rÓAvnież w dziedzinie ochrony naturalnego środoAviska czloAvieka. Następną konferencję Pugwasłi postanowiono zwołać w 1971 r. w Rumunii. (P) (B) DOKOŃCZENIE ZE STR. ł bedzie miała wielkie znaczenie dla polepszenia sytuacji politycznej na kontynencie europejskim i w sposób istotny uiatwi zwołanie konferencji Nagroda dla tłumacza literatury szwedzkiej SZTOKHOLM (PAP). W towarzystwie SzAvedzko-Polskim av Sztokholmie odbyła się uroczystość wręczenia nagrody kulturalnej ło- Avarzystwa zasłużonemu tłumaczo- Avi literatury szwedzkiej na język polski — Zygmuntowi Łanowskiemtt. Nagrodę przekazał laureatoAvi przeAvodnicząey toAvarzystwa — H. Neumuller av obecności pierwszego sekretarza ambasady PRL w Sztokholmie, Z. Piekarka. W uroczystości wzięli udział dyrektor Instytutu Szwedzkiego, A. Hildeman, znakomity pisarz szAvedzki, laureat nagrody leninowskiej, A. Lundkvist, członko- Avie zarządu Towarżystwa SzAvecja- Polska, przedstaAViciele szAvedzkiego życia kulturalnego i dziennikarze. Z. Lanowski ma już w swym dorobku blisko 30 przetłumaczonych pozycji. W 1968 r. otrzymał nagrodę kulturalną Akademii Szwedzkiej, przyznawaną najbardziej zasłużonym tłumaczom literatury tego kraju. (P) Dalsze zachorowania na cholerę LONDYN (PAP). W środę zanotowano w Izraelu i na terytoriach okupowanych 15 nowych, przypadków cholery. 1 Tym samym liczba przypadkóAv cholery aa7 Izraelu i na terytoriach okupowanych wzrosła dc 145 (P) Starcia w Reggie Calabria RZYM (PAP) W nocy z wtorku na środę we włoskim mieście Rć.&gio Calabria doszło do demonstracji i starć miedzy ludnością i po-W wielu punktach miasta wybuchły pożary. Dla rozproszenia demonstrujących tłumów. policja użyła gazów łzawiących. Ostatnie zamieszki w Reggio Calabria są wyrazem protestu ludności tego miasta domagaiacej sie uznartia go za stolice regionu Calabria. (A) MiędzA7narodoA\re Centrum PrasoAAe w Wiedniu WIEDEN (PAP). Z udziałem prezydenta Austrii, F. Jonasa oraz kanclerza rządu tego kraju, B. Kreisky’ego, otAvarte zostało 16 bm. w Wiedniu Międzynarodowe Centrum Prasowe. Jest to zlokalizowana w 13-piętroAvvm gmachu, nowoczesna, świetnie wyposażona placówka, znająca służyć dziennikarzom różnych krajów, pracującym w stolicy Austrii. Na uroczystość w Schoenbrunn przybyli zaproszeni przez Austriacką Agencję PrasoAva przedstawiciele miedzA'narodoAvych narodowych europejskich agencji i prasowych. Wśród nich znalazł się reprezentant PAP, red. J. Roszkowski.. Otwarciu centrum prasowego gospodarze austriaccy nadali szczególnie spektakularny charakter, pragnąc tą drogą podkreślić gotoAvość stolicy neutralnej Austrii do jeszcze bardziej aktyAvnej roli pośrednika spotkań w zakresie kontaktów miedzynarodoAvych, zAvlaszcza na linii Wschód — Zachód. (P) Praktyczne zastosowanie osiągnięć chemii koordynacyjnej (B) 16 bm. zakończyły się w Krakowie 3-dniowe obrady plenarne XIII międzynarodowej konferencji chemii koordynacyjnej, nad którą protektorat objął prezes. Rady Ministrów — J.’ Cyrankiewicz. Ok. 800 uczestników z 32 krajów wysłuchało 12 wykładóAV wiodących, które dyskutowane będą aa7 9 sekcjach specjalistycznych. Obrady av sekcjach odbywać się będą w Zakopanem 1 trwać do 21 bm. Z okazji zakończenia obrad plenarnych odbyło się spotkanie uczestników konferencji z dziennikarzami. Wzięli w nim udział prof, prof.: W. Gut mann (Austria) R. Martin (Australia), J. Gazo (CSRS)" J. Bierruni (Dania), S. Jamada (Japonia). R. Nyholm i St. Kirschmer (USA), J.Bailar (Wlk. Brytania), Q. Sartori (Włochy) oraz K. Jacymirski i w. Spicyn (ZSRR). Uczeni wysoko ocenili poziom nauki av Polsce. Omówili także praktyczne zastosowania dotychczasowych osiągnięć chemii ‘ koordynacyjnej, m. in. stosowanie związków kompleksowych w technice laserowej, w przemyśle naftowym (jako katalizatorów7), w terami raka i chorób wysokiego ciśnienia,/ w działaniu orzeci w bakteryjnym, w kuracji po zatruciu związkami ołowiu, a także w Avalce z zanieczyszczeniem atmosfery. Obecnie prowadzi się np. prace nad katalitycznym dopalaczem samochodoAvym, dzięki któremu zamiast spalin samochody wydzielać będą dtvutlenek węgla i wodę. Podkreślono także, że chemia koordynacyjna kładzie podwaliny pod rozAvöj m. in. fizyki, biochemii, a tym samym pod rozwój nowej techniki i noAvego przemysłu. (PAP) L. Svoboäa w Bratysławie BRATYSŁAWA (PAP). Do Rraly$łaAvy przybył z krótką wizytą — Avraz z małżonką — prezydent CSRS gen. L. Svoboda. (P) Zwolnienie zbrodniarza hitlerowskiego BERLIN (PAP). Toczący’ się ód kilku miesięcy w Berlinie zachodnim proces przeciwko b. szefowi Gestapo w Berlinie, Otto BovensiepenoAvi, zakończył się zwolnieniem zbrodniarza z aresztu. Były szef Gestapo berlińskiego był oskarżony o pośredni i bezpośredni udział w Avymordowaniu tysięcy osób narodoAvosci rosyjskiej, francuskiej, polskiej, jugosłowiańskiej i niemieckiej. Mimo bezspornego pot Avierdzen ia winy oskarżonego przez licznych świadków, sąd stanął na stano- Avisku, iż Avina oskarżonego nie została „w7 pełni” udowodniona. Na marginesie oburzającego werdyktu sadu zachodnioberlińskiego dziennik „Telegraf” stwierdza m. in.: Prominentni i nieznani świadkowie, kjór/A7 przeżyli OśAvięcim i inne hitleroAV- skie obozy śmierci, Ave wstrząsających sloAvach möAvili przed stołem sędzioAvskim o sAvych osobistych przeżyciach. Bovensiepen niewzruszenie jednak podtrzymywał swą taktykę obrony: o masowych likwidacjach i piecach krematorv’nych usłyszał dopiero po A\7ojnie. Każdy obecny na rozprawie zdawał sobie spra- Ave. że chodzi tu tylko o taktykę obronną nie odpoAViadająca rzeczywistości. W efekcie postępowanie karne przeciAvko zbrodniarzowi zostało umorzone. Uzasadnienia tego werdyktu nie sposób zrozumieć. Zbrodnie, jakich gię dopuścił, pozostaną jednak w naszej pamięci tak samo. jak śAvjadomość, iż masoAvy morderca wy#redł ną ATolność za pomocą środkóAv pratv» nych — pisze „Telegraf”. (P)