Trybuna Ludu, wrzesień 1967 (XX/242-271)
1967-09-16 / nr. 257
2 De Gaulle xaprosxony do Jugosławii FARYfc (PAP). Przebywający tv Paryżu sekretarz Stanu do Spraw Zagranicznych SFRJ M. Nikezic »ostał przyjęty w Pałacu Elizejskim przez prezydenta Republiki Francuskiej, generała de Gaulle’a. Rozmowa między obu mężami stanu trwała około 45 minut. Minister M. Nikezic zakomunikował dziennikarzom, że przekazał prezydentowi de Gau!le*oiw\ prośbę prezydenta Jugosławii J. Tito, by złożył wizytę w Jugosławii. Prezydent de Gaulle przyjął zaproszenie ł oświadczył, że przybędzie do Belgradu z wizyta oficjalną, jak tylko będzie to możliwe. Bitwa o Anglię'1 w telewizji BBC LONDYN (PAP). Telewisja BBC nadała w czwartek wieczorem 50- minutowy film produkcji francuskiej. poświecony bitwie o Anglie. W filmie, na który złożyły sig dokumentalne zdjęcia brytyjskie i niemieckie oraz przeprowadzone obecnie rozmowy z brytyjskimi, francuskimi, polskimi 1 niemieckimi uczestnikami walk nad Anglią, spora sekwencja poświecona była udziałowi Polaków. Zdjęcia dotyczące lotników polskich omawia) jeden z uczestników* bitwy o Anglie. kpt.-pilot J. Zumbath. Filtr zrealizowany został przez wytwórnie Pathe Cinema, Sukces polskiej śpiewaczki MONACHIUM (PAP) tli__Mflaichium zakończył sie międzynarodowy konkurs śpiewaczy, na Którym pBWazny sukces ó&ńiosłar polska artystka — Jadwig»-flstiulanKa (sopran), zdobywa-iac li nagroda. I na.grody me przyznano^ Złoty medal dla Polski w Brnie PRAGA (PAP). ^ wych targach w Brnie nowoczesny gftgjffiT ’óBfaBiarTTowy do kół zębat>;cn',~d7ie’o Centralne i u ra~ KLon -strukcji Obrabiarek w Pruszkowie, tfryyjviua^ złotv~ merfaT. Urządzenie to, beż dotknięcia reki ludzkiej, robi precyzyjne koła zębate. np. do skrzynek biegów w samochodach. ZE ŚWIATA Posiedzenie Rady Państwa NRD BERLIN (PAP). Rada Państwa NRD, pod przewodnictwem Waltera Ul brie lita omówiła w piątek układy 0 przyjaźni z Węgrami i Bułgarią 1 przekazała je do zatwierdzenia Izbie Ludowej. Na tym samym posiedzeniu Walter Ulbricht omówił zagadnienia związane z bezpieczeństwem Europy i pokojowym współistnieniem między NRD. Niemiecką Republika Federalną i Berlinem zachodnim. Tezy jegn referatu zostały zaaprobowane przez Radę Państwa Nowe aresztowania w Hongkongu LONDYN (PAP) W piątek przed budynkiem trybunału w Hongkongu odbyła się burzliwa demonstracja około 60 osób, które domagały się uwolnienia więźniów. Policja aresztowała 15 demonstrantów, w tym 3 młocie dziewczyny. Wykryto 16 bomb domowej produkcji, podłożonych w różnych miejscach miasta. Agencja Nowych Chin informuje, że dyrektor oddziału w Hongkongu tej agencji — Liang Dei lin oraz komitet obywateli Hongkongu na rzecz walki przeciwko represjom ze strony brytyjskich władz miasta wydali oświadczenia, ostro protestujące przeciwko osądzeniu i skazaniu korespondenta agencji 4 dziennikarzy chińskich. Oświadi czenie powołuje się na notę protestacyjną chińskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych z 20 sierpnia br., która domagała się natychmiastowego uwolnienia dziennikarzy chińskich, cofnięcia zakazu wydawania dzienników chińskich i zapewnienia dziennikarzom możliwości wykonywania swych obowiązków zawodowych. / Obrady OJA pod znakiem jednomyślności i współpracy KINSZASA (PAP) Specjalny wysłannik PAP, red. T. Pasierbiński, donosi: W czwartek zakończyły się tu czterodniowe obrady afrykańskiego szczytu. Miejscowa prasa, radio i telewizja oceniają je jako ,,realistyczne”. Upłynęły one pod znakiem szeroko deklarowanej jednomyślności i gotowości do współpracy na rzecz wyzwolenia Ąfryki spod wszelkiej obcej dominacji. Konferencja potwierdziła konieczność ścisłego przestrzegania zasad, przyjętych w Karcie OJA (równość, nieingerencja, poszanowanie integralności i suwerenności terytorialnej, pokojowe rozstrzyganie sporów, potępienie działalności wywrotowej, polityka niezaangażowania). Obserwatorzy zwracają uwagę na rezolucję, dotyczącą pokojowego rozwiązania konfliktów między pań' stwami ÓJA czy w łonie tych państw (Nigerii, sporu między Gwineą a Wybrzeżem Kości Słoniowej) oraz udzielenia pomocy państwom członkowskim (Kongu - Kinszasie, zi Różni mówcy zapewniali z trybuny konferencji, że czwarty „szczyt” zapoczątkuje nową fazę działalności OJA, źe werbalizm ustąpi miejsca konkretnemu działaniu. lz> tak się rzeczywiście stanie — pokaże przyszłość. Na konferencji nie było żadnej dyskusji, żadnego ścierania się poglądów. Nic w' tym dziwnego. Do Kinszasy nie przyjechali czołowi przywódcy rewolucyjnego skrzydła Afryki, dominowali natomiast p< li~ tycy z krajów umiarkowanych i konserwatywnych, ^ przeważnie z czarnej Afryki frankofońskiej, co musiało wywrzeć określony wpływ na przebieg spotkania. Warto jednak podkreślić, że prezydent Malawi, Hastings Banda, został tu jednomyślnie uznany za „zdrajcę i wroga Afryki” oraz potępiony za swe kontakty z rasistowską Republiką Południowej Afryki (były nawet głosy domagające się wykluczenia Malawi z OJA). Sam fakt, że doszło do zwołania konferencji i to w stolicy tak ważnego w Afryce a zarazem niespokojnego kraju jak Kongo, należy ocenić pozytywnie. Czwarty szczyt świadczy o osobistym sukcesie generała Mobutu i mimo wszystko może stanowić krok naprzód w umaenianiu OJA, przeżywającej ostatnio nie najlepszy okres. Następny szczyt afrykański postanowiono zwołać w Algierze we wrześniu 1968 r. Poprzedzi go kolejna konferencja ministrów OJA w lutym przyszłego roku, która odbędzie się w Lusare. Gon. Gowon zgadza się na przybycie misji OM do Lagos LONDYN (PAP). Federalny rząd Nigerii wyraził w zasadzie zgodę na propozycję Organizacji Jedności Afrykańskiej wysłania do tego kraju specjalnej misji, która dopomóc ma w uregulowaniu kryzysu nigeryjkiego. Szef rządu federalnego Nigerii, Gowon oświadczył, iź misja taka może przybyć do Łase _ *s Gowon obecny był na konferencji prasowej prezydenta Liberii Tubmana, który zatrzymał się w Lagos w drodze powrotnej z Kinszasy. Na konferencji tej Tubman oznajmił, iź misja OJA przeprowadzić ma konsultacje z rządem federalnym w celu wyjaśnienia, co można uczynić, aby rozwiązać kryzys nigeryj* ski. Misja konsultatywna OJA powiedział prezydent Tubman przybędzie do Lagos prawdopodobnie w pierwszym tygodniu października i będzie się starała opracować „plan pokojowy” dla Nigerii. Jak wiadomo, decyzja wysłania do Nigerii misji konsultatywnej, złożonej z przedstawicieli sześciu państw afrykańskich zapadła na zakończonej w czwartek w Kinszasie konferencji „na szczycie” państw OJA. W skład misji konsultatywnej wejdą szefowie państw: Etiopii, Liberii, Konga-Kinszasy, Kamerunu, Nigru i Ghany. Machinacje wokół procesu R. Debrav'a w MEKSYK (PAP). Boliwijski dziennik „El Diario’* powołując się na wysoko postawione osobistości wojskowe pisze, że adwokat Georges Debray zostanie prawdopodobnie usunięty z Carniri. Miał on, jak wiadomo, być wspólobrońcą swego syna Regisa. Dziennik pisze również, że rozkazem władz wojskowych Regis Debray pozbawiony został wszelkich materiałów piśmiennych. W ostatnich dniach usunięto Carniri kilku dziennikarzy zagraniz cznych. Partyjno rządowa tielopcjti DRW w Hawanie HAWANA (PAP) Do Hawany przybyła z oficjalną wizytą partyjno-rządowa delegacja DRW z wicepremierem i członkiem Partii Biura Politycznego KC Pracujących Wietnamu Le Thanh Nghi na czele. r Jeszcze o kulisach czerwcowej agresji Izraela MOSKWA (PAP). Prasa radziecka ujawnia obecnie niektóre fakty, odsłaniające kulisy tegorocznych wydarzeń na Bliskim Wschodzie, Otóż przed agresją izraelską w ambasadzie USA w Bejrucie odbyła się tajna narada, która odegrała złowieszczą rolę w losach narodów Bliskiego Wschodu. Osłaniana flagą ambasady impreza nosiła oficjalną nazwę regionalnej narady dyplomatycznych pracowników USA, akredytowanych w krajach Azji, Afryki i w niektórych państwach Europy. Było to jednak w rzeczywistości spotkanie 5o agentów CIA, działających za parawanem paszportu dyplomatycznego. Omówienie sytuacji na Bliskim Wschodzie, rozpracowanie i skonkretyzowanie posunięć mających na celu nasilenie dywersyjnej działalności USA w tym rejonie — oto prawdziwe powody przyhycia do Bejrutu rezydentów amerykańskiego wywiadu. Za zam-kniętyml drzwiami ambasady USA mówiono więc o konieczności likwidacji postępowych rządów arabskich, przede wszystkim ZRA i Syrii, jak również o przygotowaniu spisku przeciwko Irakowi i Jemenowi. Spisek atomowy NRF - Izrael ‘ MOSKWA (PAP). Dziennik „Krasnaja Zwiezda” opublikował w piątek artykuł, w którym omawia problepi „współpracy atomowej” bonu i Tel Awiwu. Autorzy artykułu 1. Iwanow oraz W. Popow podkreślają. że w Bonn gorączkowo poszukuje się partnerów, aby pod pretekstem udzielania im „pomocy" w rozwoju energetyki atomowej, stać się współwłaścicielem broni jądrowej. W chwili obecnej pisze „Krasnaja Zwiezda”, 5U naukowców wraz z 400 ekspertami wojskowymi z NRF nadaje ton wspólnym badaniom izraelsKo-zachodnioniemieckim. Co więcej, NRF i Izrael powołały specjalny organ do kierowania wszelkimi pracami obu krajów w dziedzinie atomowej. Na jego czele stoi prof. Guenther tutu Fizyki z heidelberskiego InstyJądrowej im. Maxa Pianka (NRF). Główne prace w dziedzinie skonstruowania broni jądrowej prowadzi się w Rechovot i Dirnon. Specjaliści izraelscy zapoznają się w Karlsruhe i Hamburgu z technologią produkcji materiałów rozszczepialnych • Jednym z kulminacyjnych punktów w montowaniu izraelsko-zacbodnioniemifeckiego spisku atomowego była podjęta przez Bonn w tnaiu 1956 r. decyzja udzielania cos<nc?.nie Tel Awiwowi kredytu na rsihrtę 180_-i80 milionów marek. Pieniądze ■ t‘e Hv picfwsżym rzędzie jfrfzeznaczono na finansowanie /tomowego programu Izraela na puyni Negev, Marszałek M. Spychalski w Belgii DOKOŃCZENIE ZE STR. 1 WP, gen. dyw. W. Jaruzelskimi ambasądorem PRL w Belgii, J. Wasilewskim udali się do gmachu parlamentu, gdzie zostali przyjęci przez przewodniczącego Izby Deputowanych, Achillesa van Aekera. Z kolei goście polscy z ministrem Poswickiem przyjęci zostali przez jwetaiara. Belgii, p. van den Boeynanlsa w siedzibie rządu, po czym złożyli wizytę ministrowi stuaw zagranicznych! pi Harmelowi. Rozmowy przebiegły w bardzo przyjaznej atmosferze. Tego samego dnia Marszałek Spychalski zwiedził I^£ólę_\v.skie Muzeum Armii i Historii WoisgbWuści,—w Którym-Belgowie przechowują pieczołowicie Damiątki i liczne dowody więzów braterstwa broni belgijsko-polskiego, nie tylko z lat obu wojen światowych, ale jeszcze pierwszej połowy XIK wieku, kiedy Belgia walczyła o niepodległość. Po upadku powstania polskiego w 1630 r., a zarazem po rewolucji belgijskiej wielu naszych wyższych oficerów zostało zaangażowanych przez założyciela dynastii, Leopolda I dla zorganizowania narodowej armii. Jednym z nich. był generał Jan Skrzynecki. Jego nazwisko otwiera w muzeum honorową tablicę 7. około 30 nazwiskami oficerów różnych stopni i służb, nawet medycyny, którzy przyczynili się dc powstania narodowej armii belgijskiej. Na czołowym miejscu tablicy widnieje napis: „Belgia i Polska” oraz godła państwowe: lew i orzeł, Marszałka Spychalskiego ministra Poswicka i towarzyszące..im osobistości powitał w muzeum jego konserwator generalny, J. R. Leconte oraz dyrektor biura historycznego armii, płk. Brüsten. W czasie oprowadzania gospodarze podkreślali, ze powstanie 1830 .roku, odwracając uwagę ówczesnych mocarstw ułatwiło Belgii, uzyskanie niepodległości. W godzinach wieczornych w pałacyku Val Duchesse w obecności polskich gości oraz licznie reprezentowanej generalicji, odbyła się uroczystość wymiany wysokich odznaczeń państwowych. Minister Obrony Narodowej Ch. Poswick udekorował Ministra Spychalskiego %fctfflegoT\&zvźaKn-rplny. Następnie Minister Spychał siei udekorował min. poświata Krzyzem Komändorhrfrtm z Gwiazda Orderu Ódro- Tt/piitar Pulski.-Lioczyśtość zakończy) wspólny obiad, w toku którego 6bai mmlstrowie~'wymienili serdeczne _ t oą sty. wyrazem zainteresowania ze strony belgijskiej wizytą Ministra Obrony Narodowej PRL, są informacje, zapowiadające to wydarzenie w prasie stołecznej. W piątek największy dziennik brukselski „Le Soir5’, zamieścił zdjęcia obu ministrów, stojących na lotnisku oraz podał szese. góły przybycia i program pobytu polskiego gościa. Również w dziennikach radiowymi poświęcono sporo miejsca wizycie, zaś telewizja padała w serwisie wieczornym film z powitani» i pierwszego dnia pobytu Marszałka M. Spychalskiego w Belgii. A Na lotnisku Okęcie Ministra Obrony Narodowej Marszałka Polski .Mariana Spychalskiego żegnali: sekrpit.ary. KC PZPR Władysław Wichż, wiceminister Spraw mfczriych Marian Naszkowski, Tiagrawiceminister Obrony Narodowej, Główny inspektor Obrony Terytorialnej gen. dyw. Grzegorz Korczyński, szef Głównego Zarządu Politycznego WP gen. dyw. Józef Urbanowicz, zastępca Szefa Sztabu Generalnego WP, główny Inspektor Techniki i Planowania gen. dyw. Marian Graniewski. główny Inspektor Lotnictwa gen. dyw. pil. Jan Kaczkowski, generalicja oraz wyżsi oficerowie Ministerstwa Obr orty Nar udowej. Obecny był charge d’affaires Ambasady Królestwa Belgii w Polsce Ivan Gennotte. (PAPX— Rzqd NRF odracza podjęcie decyzji dotyczącej przedawnienia zbrodni hitlerowskich BONN (PAP). Rząd boński odroczył, jak się okazuje, jeszcze raz podjęcie decyzji dotyczącej sprawy przedawnienia zbrodni hitlerowskich w NRF. Zgodnie z obowiązującymi ustawami, zbrodnie te mają ulec przedawnieniu z końcem 1969 roku, a więc już za dwa lata Na swym ostatnim posiedzeniu w środę wieczorem, gabinąj Kiesingera postanowił, iż odroczy decyzję aż do chwili, kiedy w tej sprawie zajmie stanowisko parlament zachodnioniemiecl Nie kryje się przy tym, IZ. dopiero jeśli będzie pewność, że Bundestag zaakceptuje sformułowaną w odpowiedniej ustawie decyzję nieprzedawnieniu zbrodni — zgodnie c z projektami ministra Sprawiedli wości NRF G-ustava Heinemanna — rząd podejmie odpowiednie decyzje dotyczące sprawy przedawnienia 100 lecie „Kapitału” w British Museum (OD STAŁEGO KORESPONDENTA Z LONDYNU) Niewielką, ale starannie dobraną wystawę dla uczczenia setnej rocznicy „Kapitału” Karola Marksa, British Museum zorganizowało w Londynie. Twórca socjalizmu naukowego był w ciągu wielu lat stałym gościem czytelni British Museum i w zbiorach bibliotecznych tego muzeum znalazł największą część materiałów, które posłużyły mu do napisania „Kapitału” oraz innych prac W księdze, w której podpisywali się wszyscy korzystający z czytelni, 2 sierpnia 1854 r. pod numerem 21.263 podpisał się dr Charles Marx, podając jednocześnie swój adres: 28 Dean Street, Soho. Materiały biblioteczne, z których korzysta! Marks stanowią główną część wystaw. Znajduje się tu. m. in, oji-rropB /: r. r;"'7 „Historii Klas pracujących w Anglii” Frederica Mortona Edena, obok niej sprawo, zdanie komisji do spraw zatrudnienia dzieci z r. 1862 i sprawozdania inspektorów pracy, które Marks bardzo wysoko cenii oraz rysunki i dokumenty, zmiernie ciężką które ilustrują niesytuację robotników w owych iatach. Wystawiono szereg prac Marksa znanych i mniej znanych, m. in. broszurę pt. „Palmerston i Rosja”. Najwięcej jest na wystawie eksponatów dotyczących samego „Kapitału”, wśród nich egzemplarz drugiego wydania niemieckiego z roku 1872, które autor ofiarował Muzeum Brytyjskiemu. British Museum pokazało również kilka oryginalnych listów Marksa. M. in. bardzo smutny list z 13 grudnia 1881 r., w którym Marks' zawiadamia! Danielsona o śmierci żony Jenny von Westphalen. Z okazji rocznicy i wystawy. British Museum ogłosiło ośmiostronicową broszurkę zatytułowana „Karol Marks w Anglii” JERZY KOWALEWSKI Premier Fham Van Dong przyjął przedstawiciela Polski w MKNiK HANOI (PAP). Przebywający w Hanoi przedstawiciel Polski w Międzynarodowej Komisji Nadzoru i Kontroli w Wietnamie, ambasador J. ■Zabłocki, n rzvictv zTmał prze z premiera DRW, JPhaw \rAn Donga OTa z w i c cpr cm i er a i ministra spraw zagranicznych'' Kguyeńa Diiy Trinha. Grupa mieszkańców Essen za uznaniem granicy na Odrze i Nysie BONN (PAP). Grupa studentów, działaczy organizacji młodzieżowych, nauczycieli i duchownych z Essen po powrocie z 14-dniowej podróży informacyjnej po Polsce wystosowała pismo do końskiego ministerstwa Spraw Zagranicznych, w którym opowiada się za uznaniem przez NRF granicy na Odrze Nysie. W piśmie tym grupa mieszkańców Essen zwraca uwagę, że dotychczasowe stanowisko rządu NRF traktowane jest przez Polaków „jako zagrożenie’* ich bezpieczeństwa- Zdaniem autorów listu, dowodem dobrych intencji ze strony rządu końskiego byłoby uznanie granicy na Odrze i Nysie jako polskiej granicy zachodniej oraz wyraźne wyrzeczenie się posiadania lub dysponowania bronią atomową. Zbrodniarz wojenny skazany w NRF na 6,5 roku więzienia BONN (PAP). Na k?re sześciu lat i sześciu miesięcy ciężkiego więzienia został skazany przez sąd przysięgłych w' Stuttgarcie dr Albert WjjÜjpaaajjh oskarżony o współudział w morderstwie. Sąd uznał, że Widmann przyczynił się do zamordowania przeszło 4 tysięcy osób. Albert Wirimann był głównym chemikiem w Instytucie Kryminalistyki urzędu policji kryminalnej Rzeszy. Przyczynił się on wydatnie do skonstruowania samochodów przystosowanych do uśmiercania spalinami. TRYBUNA LUDU ' • _____________________________________________SOBOTA, Spotkanie L. Breżniew - T. Żiwkow MOSKWA (PAP). 15 września w Komitecie Centralnym KPZR odbyło się spotkanie sekretarza generalnego KC KPZR, Leonida Breżniewa z pierwszym sekretarzem KC Bułgarskiej Partii Komunistycznej, przewodniczącym Rady Ministrów LRB, Todorem Ziwkowem. W czasie spotkania nastąpiła wymiana poglądów na sytuację międzynarodową oraz na zagadnienia światowego niebu komunistycznego. Wymiana poglądów odbyła się w atmosferze przyjaźni oraz braterskiej serdeczności i potwierdziła całkowitą jedność stanowisk obu partii we wszystkich omawianych zagadnieniach. Indonezja nie zerwie stosunków dyplomatycznych z Chinami PARYŻ (PAP). Korespondent AFP przekazuje z Djakarty oświadczenie indonezyjskiego ministra Spraw Zagranicznych Adama Malika, na konferencji prasowej. Malik zapowiedział, że 4 ostatnich dyplomatów indonezyjskich opuści Chiny, ale stosunki dyplomatyczne nie zostaną zerwane. Malik polecił dyplomatom, aby „wyjechali .na odpoczynek poza Chinami”, bowiem i tak nie mogą wypełniać swojej misji w Pekinie. Ich biura i aparaty nadawcze zostały zniszczone przez manifestantów chińskich AFP informuje również, że rząd indonezyjski oznajmił urzędnikom ambasady ChRL w Djakarcie, iż nie mogą posługiwać się swoimi aparatami nadawczymi. W czwartek chiński charge d’affaires w Djakarcie Li Czou-Po i sekretarz ambasady uznani zostali za personae non gratae przez rząd indonezyjski Kambodża odwoła swych przedstawicieli z ChRL NOWY JORK (PAP). Szef państwa Kambodży, Norodom Sihanouk, oświadczył — jak donosi korespondent AP z Phnom Penh —■ że odwołuje swych przedstawicieli z Pękir*n Sihanouk przemówieniu powiedział o tym v wygłoszonym do uczestników manifestacji zorganizowanej dla poparcia neutralności Kambodży. Dodał przy tym, że „Chiny popełniają dość wiele błędów”. Sihanouk powiedział też, ż« Kambodża nie zerwie stosunków dyplomatycznych z ChRL, jeśli nie będzie się ona mieszać do spraw wewnętrznych Kambodży, MAE A przygotowuje się do kontroli układu o nieproliferacji (OD STAŁEGO KORESPONDENTA Z WIEDNIA) Jak lawina rośnie liczba budowanych i zaplanowanych siłowni o napędzie jądrowym — oświadczył generalny dyrektor Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, dr S. Eklund, w toku odbywającego się obecnie w Wiedniu międzynarodowego sympozjum, ooświęconego reaktorom na ciężką wodę. Według najnowszych przewidywań, moc zainstalowanych siłowni atomowych przekroczy w ciągu najbliższych 8 lat 108 min kilowatów, a w r. 1980 osiągnie 300 min kilowatów. Reaktory tych siłowni zużyją do 1980 r. wszystkie znane obecnie łatwo dostępne złoża uranu. Eklund ocenia, iż w tej sytuacji należy wzmóc badania nad opracowaniem takich typów reaktorów jądrowych, które w miarę racjonalnie zużywają swoje paliwo. Do tego typu urządzeń atomowych należą właśnie reaktory na ciężką wodę. Dyrektor MAEA podał, że w niedalekiej przyszłości wejdą do użytku przemysłowego nowe typy reaktorów. Są to reaktory na lekką wodę i reaktory grafitowo-gazowe. Zdały on.e pomyślnie egzamin w fazie doświadczalnej, ich produkcja wielkoseryjna raoze poważnie obniżyć koszty produkcji. W dalszej perspektywie należy się liczyc ■/. pojawieniem sic tzw. reaktorów szybko rozmnażających. Ich poważną zaletą jest to, ze produkują one więcej materiałów rozszczepialnych, niż same zużywają. Na rozwój techniczny tego typu reaktorów różne krsjć przeznaczają obecnie rocznic ca 250 min dolarów. W sympozjum, zorganizowanym przez MAEA, biorą udział specjaliści z 30 krajów, w tym również z Polski. Są wśród nich pionierzy rozwoju pierwszych reaktorów na ciężką wodę. Jedna z głównych dziedzin działalności MAEA polega na kontroli pokojowego wykorzystania urządzeń atomowych. Przedłożenie 24 sierpnia w Genewie wspólnego radzieckoamerykańskiego projektu Układu o zakazie rozpowszechniania broni jądrowej, w którym rnowa jest o Agencji kilkakrotnie-, zarówno we wstępie jak i w paragrafie V, oceniane jest w kołach zbliżonych do Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej jako wzmocnienie znaczenia Agencji. Nie pozostanie to bez wpływu na jej dalszy rozwój. Nieoficjalnie już dawno zaakcentowano ze strony Agencji gotowość i zdolność do podjęcia odpowiedzialnego zadania kontrolera przyszłego U- kładu o nieproliferacji. Eksperci MAEA oceniają, że do wykonania tego zadania Agencja będzie potrzebowała do 200 kontrolerów. Obecnie Agencja posiada 31 inspektorów kontroli, którzy działalnością swoja obejmują 120 urządzeń atomowych, w tym 60 reaktorów. Inspekcja tych urządzeń odbywa się w ramach układów zawartych przez MAEA z 27 państwami. Na przełomie sierpnia i września odbyła się w wiedeńskiej siedzibie Agencji narada ekspertów. Tematem jej były problemy ulepszenia metod technicznych kontroli urządzeń jądrowych. Przedyskutowano różne metody fizyczne, chemiczne oraz zastosowanie tzw. czarnych skrzynek, tj. urządzeń automatycznych do wykrywania eksplozji jądrowych. W konferencji wzięli udział fachowcy i Francji, W. Brytanii, ZSRR, USA, Indii. Japonii i Kanady, 16 obserwatorów z różnych kra. jów oraz z ramienia Europejskiej Agencji Energii Jądrowej i EURATOMU. Należy, również pamiętać, że MAEA ma sprawować inspekcję kontrolną nad realizacją U- kładu o denuklearyzacji Ameryki Łacińskiej po jego ratyfikacji przez zainteresowane państwa. Obecnie w wiedeńskiej „kwaterze głównej” MAEA trwają intensywne przygotowania do 11 sesji Konferencji Generalnej Agencji, która zrzesza obecnie 97 państw. Sesja la rozpocznie sie 26 września. Dokona ona wyboru 25-osobowej Rady Gubernatorów zarządzającej Agen. cją. W upływającej rocznej kadencji Rady jej przewodnictwo sprawował minister Wilhelm Billig, pełnomocnik rządu PRC do spraw wykorzystania energii jądrowej. Funk. cję stałego przedstawiciela Polsk; przy Agencji sprawuje, jak wiadomo ambasador pRl, w Wiedniu, Jerzy Roszak. Obradom Konferencj Generalnej MAEA, które toczyć sir będą w salach wiedeńskiego Nowego Burgu, towarzyszyć będzie w tym roku szczególne zainteresowanie. Należy bowiem przypuszczać, iż w toku obrad odpowiednie miejsce zajmie doniosła sprawa kontroli przyszłego Układu o nierozpowszechnianiu broni jądrowych. JAN MOS7.GZENSKI Rola USA w przewrocie wojskowym w Grecji WASZYNGTON (PAP). Zastępca sekretarza stanu USA do spraw Bliskiego Wschodu i Azji Południowej, L. Battle, stwierdził, iż amerykańska pomoc wojskowa była „ważnym czynnikiem w przewrocie wojskowym w Grecji w kwietniu tego roku”. Podkreślił on, iż pomoc ta odegrała ważną rolę w stworzeniu w Grecji „silnej struktury militarystycznej” Chociaż Battle złożył to oświadßlenie przemawiając na posiedzeniu podkomisji spraw zagranicznych Izby Reprezentantów zaraz po dokonaniu przewrotu w Grecji, jego słowa podane zostały do wiadomości dopiero \v ubiegły czwartek f Rownicć inni politycy amerykańscy przyznają, że Stany Zjednoczone ponoszą pewną odpowiedziałr.olć za ' przewrót wojskowy w Grecji. Niedawno na posiedzeniu Izby Reprezentantów członek Kon- Kresu kotiert Kastenmcyer oświadczył, iż „junta grecka rządzi siło prężą, a liroń tę dostarczyły jej Stany Zjednoczone”. Inny cztoneli Kor.r.resu, John Edsvards, równiej ośsyiadczył w Izbic Reprezentantów: „To my dopomogliśmy woj skowytu greckim sv zagarnięciu i vhrt7f’‘ LONDYN (PAP). W opublikowany^ w Londynie sprawozdaniu z badań przeprowadzonych przez „Komitet na Rzecz Przywrócenia Demokracji w Grecji” stwierdza się, iż w obecnej chwili wielkie znaczenie ma fakt, że Stany Zjednoczone udzielają szerokiego poparcia armii greckiej, która przejęła władzę w tym kraju. Dzięki zagranicznej, a przede wszystkim amerykańskiej pomocy wojskowej — podkreśla się w sprawozdaniu — Grecja, której ludność wynosi 9 milionów mieszkańców, posiada stalą armię, liczącą 180 tys. ludzi. Jeszcze przed dokonaniem przewrotu wojskowego przedstawiciele amerykańskiej Centralnej A- gencji Wywiadowczej utrzymywali ścisły kontakt z dworem królew-skim l wpływali w znacznym stopniu na wszelkie, przesunięcia i nominacje w greckim korpusie oficer W sprawozdaniu stwierdza się również, iż ..udział Amerykanów nie ogranicza się jedynie do dziedziny wojskowej, lecz obejmuje również wszystkie dziedziny dyplomacji greckiej. Wiele miejsca poświęca się też w sprawozdaniu sprawie interwencji obcego, a przede wszystkim amerykańskiego kapitahi W zakończeniu sprawozdania Komitet wzywa społeczeństwo brytyjskie. by okazało jak największe poparcie demokratom greckim. Protest rządu rumuńskiego cie BUKARESZT (PAP). W Bukareszpodano do wiadomości, iż w związku z brutalną napaścią policji greckiej na II sekretarza ambasady SKR w Grecji llie Stefana wysiłkami skłonienia go do współi pracy z władzami bezpieczeństwa rządu greckiego Ministerstwo Spraw Zagranicznych Socjalistycznej Republiki Rumunii złożyło na ręce ambasadora Grecji w Bukareszcie energiczny protest. Wokół wiecu NPD w zachodnim Berlinie (TELEFONEM OD .STAŁEGO KORESPONDENTA) Zapowiadany od kilku tygodni, na piątek wieczór, wielki wiec NPD w zachodnim Berlinie stanął w czwartek pod znakiem zapytania. Pod naciskiem postępowej części opinii publicznej kierownictwo warsztatów studenckich tutejszej politechniki musiało cofnąć udzielone poprzednio, bez żadnych przeszkód, zezwolenie na zorganizowanie wiecu w wielkiej sali domu akademickiego, mieszczącego się w samym centrum zachodniego Berlina (przy Steinplatz). Zarząd NPD nie dał jednak za wygraną. W rekordowo krótkim czasie (kilka godzin) ’uzyskał \y sądzie dzielnicowym w Charlottenburgu tzw. tymczasową dyspozycję, która poleca kierownictwu warsztatów studenckich — nod groźbą kary pieniężnej — oddanie sali cło dyspozycji organizatorów wiecu. Termin neofaszystowskiej imprer.y obowiązuje więc w tej chwili w dalszym ciągu: piątek, godzina 20-ta. W. TYCNEH Noty rządu chińskiego do rządów Birmy i Cejlonu PEKIN (PAP). Rząd chiński wystosował noty protestacyjne do rządów Birmy i Cejlonu. Pierwsza z tych not przekazana przez ambasadę duńską w Birmie Ministerstwu spraw Zagranicznych tego kraju 12 września br. protestuje przeciwko represjom wobec obywateli narodowości chińskiej na podstawie sfałszowanych oskarżeń, jakoby byli oni winni „zakłócenia spokoju”. Nota przekazana przez ambasadę chińską w Colombo, 14 września, cejlońskiemu Ministerstwu Obrony i Spraw Zagranicznych wyraża oburzen.le z powodu „potajemnych powiązań rządu Cejlonu z kliką czangkaiszckowską, zgodnie z planem imperialistów USA tworzenia „dwóch państw chińskich”. Nota wymienia ostatnie wzajemne wizyty osobistośct rządowych i działaczy gospodarczyfch Cejlonu Tajwanu. Przemówienie Johnsona WASZYNGTON (PAP). W czwartek prezydent Johnsem przemawiał na «jezdzve międzynarodowego zrzeszenia szefów policji w Kansas City w' stanic Missouri. Johnson podkreślił m. in., że odpowiedzialność za utrzymywanie spokoju w kraju ponoszą miejscowe władzę i że rząd federalny nie może zopobiegać zamieszkom w wielkich miastach. Jeżeli chodzi o trwające w tych wielkich miastach zajścia na tle walki o prawa obywatelskie i o zlikwidowanie nierówitości społecznych, to zdaniem prezydenta, ludność murzyńska pada ofiarą ,,zatrutej propagandy’*. Koła Białego Domu wyjaśniły później, że mówiąc lo. Johnson miał na myśli również białych obywateli odmawiających Murzynom równouprawnienia i stosujących w tym celu przemoc. Johnson nie uważa, by w Stanach Zjednoczonych nastąpił spadek moralności. Z oświadczeniem tym polemizował znany działacz społeczny i kaznodzieja, Billy Graham, który stwierdził, iż zalew literatury i filmów pornograficznych oraz wzrost chorób wenerycznych wskazują właśnie na obniżenie się poziomu obyczajów i moralności społeczeństwa. 18 WTIZESNTA, 1387 B. — XK 257 Generał Klein znów na widowni Eks-liillerowcy z Reinmetall chcą produkować działa w USA (OD STAŁEGO KORESPONDENTA W WASZYNGTONIE) Czytelnicy interesujący się sprąwami amerykańskimi pamiętają zapewne generała w stanie spoczynku, Juliusza Kleina, który pracując jako oficjalny agent rządu NRF, używał senatora Thomasa Dodda dla wzmacniania zachodnioniemieckich wpływów i interesów w USA. Senator Dodd doczekał się formalnego potępienia przez senat (choć praktycznych skutków to nie przyniosło, bo Dodd dalej w senacie zasiada) a generał Klein — jak się wydawało — skompromitował się kompletnie. Tak się tylko zdawało. Bo w rzeczywistości nie zaprzestał on wcale swej działalności na rzecz zachodnioniemieckich mocodawców. W tej chwili Klein stara się gorączkowo o dopuszczenie na rynek amerykański w charakterze producenta firmy NRF — Rheinmetall, w- której zarządzie znajduje sic trzććh byłych hitlerowców, a której prezes — Otto Paul Caesar — był w czasie wojnj' zarządcą filii,. Rheinmetall w Sömmerda (Turyngia), gdzie zatrudniał żydowskie więźniarki z obozów koncentracyjnych. Rheinmetall już raz uzyskał poważny kontrakt ze strony USA, a ściśle ze strony Pentagonu — na produkcję 20 mm działa typu Hispano-Śuizat Przeciwko temu kontraktowi powstała poważna opozycja: ze strony zbrojowni w Springfield w stanie Massachusetts, która sama miała nadzieję na uzyskanie tego zamówienia i ze strony organizacji żydowskich, które domagałj' się odszkodowań od Rheinmetall dla ofiar tej firmy z okresu hitleryzmu. Ostatecznie Rheinmetall zapłaciła odszkodowanie w wysokości 600 tys. dolarów, by w ten sposób utrzymać kontrakt na ...T5 min dolarów. Obecnie jednak Klein próbuje czegoś bardziej trwałego; chce on umożliwić firmie Rheinmetall produkowanie dział na ziemi amerykańskiej. Pierwszym etapem w tej kampanii było związanie się Rheinmctallu z firmą zarhodnioniemiecką Diehl, która nie jest podejrzana o przeszłość hitlerowską ; nie jest wykluczone, że Rheinmetall chciałby produkować działa nie pod swoją, aie pod Diehla firma. Klein jednak nie ma szczęścia, Dziennikarz amerykański Drew Pe-arson, który ujawnił swego czasu powiązania Kleina z Doddem. i w którego ręce dostały się wówczas dosłownie tysiące dokumentów kompromitujących obie te figury, obecnie wszedł" w posiadanie nowej partii dokumentów — m. in. poufnego memorandum sporządzonego przez Kleina po pewnej konferencji w Chicago. Memorandum to stwierdza m. in.: „spotkanie z ludźmi z Rheinmetall — Diehl trwało do 11 wieczorem. Obecni byli: panowie: Caesar, Blume i Falcke z Rheinmetall, oraz pan Diehl i Jego prawa ręka pan von Prsychówski (znany w kołach zawodowych jako pan I*.). Było to moim zdaniem bardzo pożyteczne spotkanie, czasie którego wszystkie fazy opew racji amerykańskiej łącznie z kombinatem USA — Hocht zostały przedyskutowane. Rheinmetall i Diehl zgodzili s?e na stworzenie wspólnego przedsiębiorstwa w USA nie w tylko w zakresie technologii, ale i zakresie dostarczenia maszyn techników itd. i wszystkiego co jest potrzebne dla zyskownej operacji...” W dalszym ciągu memorand um Klein wyraża nadzieje, te jego firma zostanie zatrudniona w charakterze agenta reklamowego nowel kompanii, ZYGMUNT BRONI AREK Zakończenie konferencji „okrągłego stołu” Ml Wywiad przewodniczącego konferencji Jose Roltz-Bennetća W piątek zakończyły się w Warszawie 4-dniowe obrady międzynarodowej konferencji „okrągłego stołu”, zorganizowanej przez biuro Informacji Publicznej ONZ. W gronie przedstawicieli instytucji propagandowych oraz ONZ i jej agend przedyskutowano sprawy związane z informowaniem opinii publicznej o działalności ONZ na polu gospodarczym i społecznym. W ostatnim dniu obrad głos zabierali wyłącznie dziennikarze i wydawcy, zgłaszając przedstawicielom ONZ i jej agend swe postulaty, dotyczące ulepszenia współpracy w zakresie informacji o działalności gospodarczej i społpryniM OW7.. Ulepszenie tej współpracy — co podkreślali w swych wystąpieniach w poprzednich dniach konferencji także przedstawiciele agend ONZ — leży w interesie obu stron. 7. wypowiedzi szeregu dziennikarzy, m. in. dyrektora jugosłowiańskiej agencji „Tanjug” — Pero Ivacica, przedstawicieli radzieckiej agencji „Nowosti” — Grigotija Kużniecowa i Białoruskiej Agencji Telegraficznej — Fiodora Klęskowa, naczelnego redaktora ukraińskiego pisma ,,Radjanska" — Gleba Milotiana, przewodniczącego Komitetu Radia Malty — A. J. Montanaro-Gau: -------------.. ....... wiceprezesa Koncernu aint ..ańskiego ,,Time-Life” — Sig ękeKona, dyrekora „Relazfom Tnlenrärzionali” (Włochy) -- Giovanni Lovisetii. redaktora greckiego ćf z i ennH^sTy, Et h n os” — Eliasa Demetraeopoulosa i innych,ir^Wynika, że serwis informacyjny ONZ i jej agend powinien być lepiej dostosowany do potrzeb odbiorców w różnych krajach i częściach świata. "Wielu dyskutantów podkreśliło, że wymiana poglądów na temat zadań służby informacyjnej ONZ instytucji propagandowych w zai kresie popularyzowania działalności gospodarczej i społecznej ONZ była bardzo pożyteczna-Po zakończeniu w Warszawie 4-dniowej konferencji „okrągłego stołu” ONZ, zastępca sekretarza generalnego ONZ do specjalnych spraw politycznych, który przewodniczył konferencji — Jose Roltz-Bennett udzielił redaktorowi PAP Ryszardowi Ginalskiemu wywiadu • — czy warszawska konferencja była pierwszą tego typu organizowaną przez ONZ? — Nie. Odbyły sie już podobne spotkania w Azji, Ameryce Łacińskiej i w Afryce. Natomiast była to pierwsza taka konferencja dla omówienia zagadnień europejskich. — Jak pan ocenia przebieg warszawskich obrad? — Uważam, że dyskusja była bardzo owocna. Redaktorzy wielkich pism i agencji, radia i telewizji wspólnie z nami — funkcjonariuszami ONZ — przedyskutowali możliwości usprawnienia naszej wzajemnej współpracy. Padły liczne cenne propozycje, które zapewne będą przydatne w dalszej działalności. Na uwagę zasługuje np. wniosek dziennikarzy polskich, aby popularyzacji działalności gospodarczej ł społecznej agend ONZ nie ograniczać do wielkiej prasy, ale bardziej zainteresować tą problematyką także prase fachową z różnych dziedzin przemysłu, techniki itp. Sekretarz generalny U Thant jest wielce zainteresowany tymi zagadnieniami i przedłożę jmi specjalny raport o warszawskiej konferencji. Chciałbym podkreślić, że obradowaliśmy w baręlżo miłej atmosferze, do czego przyczynili się przede wszystkim warszawscy gospodarze spotkania. Krticjatywa odbycia konferencji w JWąrszawie wyszła z naszej strony. Tym bardziej więc chce; wyrazić nasze podziękowanie dla polskich władz, które uczyniły aby stworzyć nam jak wszystko, najlepsze warunki do pracy. — Co skłoniło ONZ do podejmowania dyskusji na te tematy w gronie dziennikarzy i przedstawicieli agend ONZ? — We współczesnym świecie Istnieją drastyczne różnice poziomem rozwoju krajów między bogatych 1 ubogich. Różnice te — między innymi — mogą być źródłem groźnych konfliktów międzynarodowych. Toteż ONZ i jej agendy rozwijają ożywioną działalność gospodarczą i społeczną, aby wyjść naprzeciw potrzebom mieszkańców różnych regionów kuli ziemskiej. 85 proc. naszego personelu i budżetu angażujemy w rozwiązywanie zagadnień ekonomicznych i socjalnych, a tylko 15 proc. sił i środków przeznaczamy na sprawy związane z polityką. — Jakie czynniki, pana zdaniem, mogą przyspieszyć rozwój krajów zaniedbanych gospodarczo? — Pierwszym warunkiem, umożliwiającym harmonijny rozwój wszystkich społeczeństw, jest litr walenie pokoju światowego. Ponadto konieczne jest angażowanie większych środków na postęp techniczny krajów zacofanych. Dalszy istotny moment — to rozwój swobodnej wymiany handlowej. Zadania te mogą być zrealizowane tylko przy bliskiej współpracy międzynarodowej. — Czy wobec licznych zajęć miał pan okazję zapoznać się z naszą — Czasu na zwiedzanie miałem niewiele. Ale to, co obejrzałem wystarczy, aby docenić wielki wysiłek przy odbudowie waszej pięknej stolicy. Rozumiem to tym bardziej, że widziałem film, ilustrujący ogrom zniszczeń Warszawy podczas ostatniej wojny. Niestety, w toku pierwszej mojej wizyty w Polsce zabrakło czasu na zwiedzenie również innych, cych miast i regionów interesująwaszego kraiu. Zastępca sekretarza generalnego ONZ do specjalnych spraw politycznych Jose Roltz-Bennett, który przewodniczył konferencji złożył w piątek wizytę pożegnalną wiceministrowi Spraw Zagranicznych Józefowi Winiewiczowi. .L Roltz-Bennett przekazał J. Winiewiczowi pozdrowienia od sekretarza generalnego ONZ U Thanta oraz złożył podziękowanie władzom polskim za pomoc w organizacji konferencji „okrągłego stółu”. (PAP) • Cocktail w ambasadzie MRD Ambasador NRD w Polsce K&rl Mewia wydał av plątefc cocktail w siedzibie ambasady z okazji pożegnania radcy ambasady Waltera Vosselera, kióry wraca do NRD oraz przywitania nowego radcy - Horsta Schoena. Na cocktail przybyli przedstawi, ciele wydziału zagranicznego KC PZPR. msz. Ministerstwa Kultury i Sztuki, Prezydium St. Rady Narodowej, WP oraz organizacji spo tocznych, m. tn. ZBoTViP i TRZZ Obecni byli przedstawiciele placówek dyplomatycznych państw socialists--czm-ch. (PAP) Przyjęcie z okazji święta narodowego Meksyku Z okazji święta narodowego Meksyku ambasador tego kraju w Polsce — Delfin Sanchez Juarez wydał w piątek przyjęcie w pałacu PAN w Jabłonnie. Na przyjęcie przybyli: sekretarz Rady Państwa Julian Horodecki, wiceminister Spraw Zagranicznych Józef Winiewicz, pierwszy zastępca przewodniczącego Komitetu Współpracy Gospodarczej z Zagranicą Kazimierz Olszewski, przedstawiciele świata gospodarczego, nauki i kultury, świata sportowego, dziennikarze. Obecni byli szefowie i członkowie przedstawicielstw dyplomatycznych akredytowani w Polsce •••“ '• - /PAP! Kronika polityczna Przewodniczący R*dy Państwa Edward Orhah nrzvial 15 bm. nowo mianowanego ambasaduu Tlbclzwyczajnego i pełnomocnego PRL w Republice Iraku Stanisława Turbańskiego. ------------------IPAPI Zmarł red. 'XAJerzy Szwaj cer- Jotes ( Piątek po krótkiej chorobie zmarł w szpitalu w Warszawie, w wieku 75 lat, redaktor Jerzy Szwajcer-Jotes — senior dziennikarzy Polskiej Aeencii Prasowej, wieloletni kierownik biuletynu kulturalnego PAP, a zarazem znakomity karykaturzysta i artysta-grafik. W październiku 1962 r. red. Jerzy Szwajcśr obchodził jubileusz 50-lecia pracy w zawodzie dziennikarskim. W roku 1919 rozpoczął pracę w ówczesnej Polskiej Agencji Telegraficznej, kierując działem kultu* ralnym. Dorobek artystyczny zmarłego Obejmuje trzy książki m. in wydane przed 7 laty pamiętniki „Za wspomnień karykaturzysty0, po nar 200 albumów karykatur i tysiące rozsianych w prasie rysunków. Dó* rohek dziennikarski red. Szwajcara — tó dziesiątki tysięcy informacji prasowych i recenzji. Zmarły był Kawalerem Krzyża Kawalerskiego i Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski. Polska Agencja Prasowa traci v osobie Jerzego Szwajcera oddanogi i zasłużonego redaktora, wspólpra eownika i serdecznego kolegę, któ rv do ostatnich dni nie odrywa się od pracy, poświęcając cal? swój czas umiłowanym zaintereso Waniom — pracy w biuletynie kul turalnym PAP i karykaturze. (PAP)