Zycie Warszawy, listopad-grudzień 1958 (XV/287-313)
1958-11-30 / nr. 287
BOK XV. Nr 287 (4708) NAKŁAD 414.500 ZYCIE WARSZAWY NIEDZIELA, 30 LISTOPADA — PONIEDZIAŁEK, 1 GRUDNIA 1958 ROKU CENA 70 GR Na chwałę M-lecia stanie 1000 szkół wzniesionych czynem całego społeczeństwa Powołanie Społecznego Funduszu i Krajowego Komitetu Budowy 29 bm. odbyło się w Warsza wie rozszerzone plenum Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Na porządku dziennym znalazła się sprawa społecznej akcji budowy tysiąca szkół dla uczczenia Tysiącl ecia Państwa Polskiego. Obrady OKFJN otwiera prze. wodniczący OKFJN — przewodniczący Rady Państwa A Zawadzki. Obok — St. Kulczyński CAF — fot. Z. W dowiński W obradach plenum, które zagaił przewodniczący OK FJN Przewodniczący Rady Państwa A. Zawadzki, wzięli udział członkowie prezydium QK FJN: Prezes Rady Ministrów — J. Cyrankiewicz, wiceprezes NK ZSL, Marszałek Sejmu — Cz. Wycech, CK SD, zastępca przewodnicząc) Przewodniczącego Rady Państwa prof. St. Kulczyński, sekretarz KC PZPR Z. Kliszko, min. Oświaty — W. Bieńkowski, członek Ogólnopolskiego Komitetu Przygotowawczego Obchodów Tysiąclecia Państwa Polskiego, prezes PAN — prof. T. Kotarbiński, członkowie OK FJN, przewodniczący prezydiów woj. rad narodowych, przewodniczący wojewódzkich komitetów FJN, przedstawiciele Towarzystwa Popierania Budowy Szkół, kuratorzy szkolni, przedstawiciele terenowych instancji partii i stronnictw politycznych oiraz liczni nauczyciele i działacze oświatowi z całego kraju. Po otwarciu posiedzenia przewodnictwo obrad objął prof. Kulczyński, po czym za-brat głos przewodniczący OK FjN — A. Zawadzki, który wygłciiił referat na temat wielkiej społecznej akcji budowy tysiąca szkół na Tysiąclecie. (Skrót referatu A. Zawadzkiego podajemy na str. 2). W obszernej dyskusji nad referatem pierwszy zabrał głos Marszałek Sejmu — Cz. Wycech. Po dokonaniu wyboru komisjii, powołanej do opracowania uchwał plenarnego posiedzenia OK FJN i apelu do społeczeństwa w sprawie społecznej akcji budowy szkół toczyła się nadal dyskusja nad referatem. W dyskusji zabrali głos wiceprzewodniczący CRZZ P. Gajewski, prezes PAN — prof. T. Kotarbiński, prezes Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury — Z. Skibniewski. przedstawiciel CK SD — K. Strzałkowski, przedstawi ciel Chrześcijańskiego Stów. Społecznego — Z. Filipowicz, prezes ZNP — prof, dr T. Wojeński. W toku dyskusji zabrał także glos min. oświaty Wl. Bieńkowski, który porówn&ł obecną wielką kampanię na rzecz budowy szkół do podjętego przed dwustu laty wielkiego dzieła Komisji Edukacji Narodowej. Na zakończenie dyskusji zabrał ponownie głos przewodniczący OK FJN A. Zawadzki, wyjaśniając niektóre poruszone przez dyskutantów problemy. Przede wszystkim raz jeszcze sprecyzowana zostata sprawa funduszu scentralizowanego. A. Zawadzki wyjaśnił, że nie chodzi tu o jakąkolwiek centralizację gromadzonych na akcję budowy szkół funduszów i że wszelkie środki zebrane przez dany powiat będą w jego wyłącznej dyspozycji. Fundusze wojewódzkie i centralny natomiast tworzone będą nie kosztem powiatów, ale z innych źródeł własnych i służyć będą jako pomoc dla tych rejonów, które nie mogą własnymi silami zgromadzić potrzebnych na ten cel środków. Jeśli chodzi o lokalizację nowych szkół, to trzeba przede wszystkim uwzględnić wolę ofiarodawców. W dalszym ciągu posiedzenia jednomyślnie przyjęta została uchwala plenum OK FJN o powołaniu Krajowego Komitetu Społecznego Funduszu Budowy Szkól Tysiąclecia oraz zatwierdzony skład tego Komitetu, W skład prezydium nowo powstałego Komitetu weszli — Władysław Bieńkowski, Józef Kalinowski, Wacław Schayer, Kazimierz Secomski, Józef Sigalin, Karol Strzałkowski, Wacław Tułodziecki i Jerzy Ziętek. Przewodniczącym prezydium wybrano jednomyślnie Marszałka Sejmu — Czesława Wycecha. Plenum wystosowało również apel do społeczeń(A) DOKOŃCZENIE NA STR. ' Podziękowanie za życzenia — z ZSRR Dc KC PZPR Rady Państwa PRL Rady Ministrów PRL Warszawa Komitet Centralny KPZR. Prezydium Rady Najwyższej ZSRR i Rada Ministrów ZSRR w imieniu własnym i w imieniu całego narodu radzieckiego serdecznie dziękują KC PZPR, Radzie Państwa PRL i Radzie Ministrów PRL oraz całemu bratniemu narodowi polskiemu za gorące i przyjazne pozdrowienia Z okazji 41 rocznicy Wielkiej Socjalistycznej Rewolucji Październikowej. Naród radziecki szczerze cieszy się z osiągnięć mas pracujących Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w budownictwie socjalizmu i życzy im nowych sukcesów na drodze wybitnych budowy socjalizmu pod kierownictwem Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Niech żyje niewzruszona przyjaźń i braterska współpraca narodów Związku Radzieckiego i Polski Komitet Centralny KPZR Prezydium Rany Najwyższej ZSRR Rada Ministrów ZSRR Podziękowanie za nadesłane życzenia z okazji 41 ro-oznicy Rewolucji Październikowej nadesłał również do min. Rapackiego min Spraw Zagr. ZSRR A. Gromyko. APEL OK FJN c W nadchodzących latach naród polski będzie obchodził Tysiąclecie swego państwa. Święcimy tę wielką rocznicę w odrodzonej, budującej socjalizm Ojczyźnie. Stało się dobrą tradycją naszych czasów, że wielkie wydarzenia teraźniejszości i ro cznice chlubnych wydarzeń przeszłości czcimy czynem społecznym, przyspieszając realizację zadań, które stanowią o treści dzisiejszej walki narodu o socjalizm. Czym najrozumniej i najpiękniej uczcić Tysiąclecie państwowego bytu narodu? Jak związać miniowe wieki i dniem dzisiejszym, doświadczenie historii z potrzebami, którym naród dziś żyje? Podjęte już przez miliony Polaków hasło: Uczci.i my Tysiąclecie Polski zbudowaniem tysiąca szkół dla naszych d z i daje najlepszą odpowiedź na te pytania. 1000 nowych szkół więcej, 1000 szkól wybudowanych naszym wspólnym wysiiKiem - to będzie najpiękniej i najrozumniej wzniesiony pomnik na chwałę naszej narodowej przeszłości i na pożytek dzisiejszego pokolenia Polaków. W różnych okresach naszych dźiejów najpiękniejsze i najtrwalsze w swoich skutkach były te wysiłki, jakie podej mowano dla rozwoju narodowej kultury i oświaty. Działalność -Komisji Edukacji Narodowej wciąż pozostaje jednym z najjaśniejszych rozdziałów tych dziejów. Później, w okresie zaborów walka o wyzwolenie narodu w niemałym stopniu była zarazom walką o dostęp mas ludowych do oświaty. Zwycięski przełom w tej długotrwałej walec osiągnięty zos.ał w Polsce I,udowej. Zniesione w niej zostały raz na zawsze bariery, jakie poprzednio utrudniały lub wręcz u - niemężliwiały dzieciom robotniczym i chłopskim dostęp do szkół i uniwersytetów. W ciągu li lat ubiegłych nasze państwo wiele zrobiło d!a rozwoju oświaty i udostępnienia jej masom ludowym. Już dzisiaj setki tysięcy młodej inteligencji, inżynierów, lekarzy, naukowców i nauczycieli wyszły ze wsi i osiedli robotniczych. Czeka nas jeszcze jednak dalszy wielki wysiłek. Ogromne postępy współczesnej nauki i szybkiego techniki, konieczność rozwoju naszego przemysłu i rolnictwa, potrzeby budownictwa socjalistycz - nego wymagają przede wszystkim podniesienia poziomu oświaty Stawia to przed nami zadanie przedłużenia okresu nau czania. Z roku na rok rosnącej rzeszy dziecięcej musimy zapewnić miejsca w ławach szkolnych. Nasze ludowe państwo poniosło i będzie ponosić giówny ciężar budownictwa oświato wego. Państwo wybuduje w najbliższym 7-Ieciu około 4.000 nowych szkół. Nie zaspokoi to jednak palących potrzeb. Z pomocą musi przyjść cale społeczeństwo. Wznieśmy 1000 szkół współ nym wysiłkiem! Pomóżmy pań twu i pomóżmy sobie. Chodzi o sprawę jednako wspólną i jednako bliską wszystkim, o sprawę w równej mierze społeczną i osobistą. Front Jedności Narodu apeluje do wszystkich obywateli: Niech na chwalę 1000-lecia Polski stanie 1000 nowycn szkól wzniesionych spolecz ny n czynem! Niech każdy Polak i każda Polka przyłożą ręki do tego pięknego i szlachetnego dzieła Wpłacajcie na Fundusz Budowy Szkół Tysiąclecia! Współdziałajcie z komiteta mi budowy! Rozwijajcie lokalną produkcję materiałów budowlanych' Bierzcie udział w budowaniu! Wznieśmy wspólnymi siła mi trwały i chlubny pomnik Tysiąclecia — 1000 nowych szkól dla naszych dzieci. OGÓLNOPOLSKI KOMITFI FRONTU JEDNOŚCI NARODU Zaprzysiężenie nowych ławników 29.XI w sali posiedzeń Prezydium St. RN od i; Id się uroczyste inauguracyjne zebranie 450 nowo wybranych ławników Sądu Wojewódzkiego dla m. st. Warszawy, którzy funkcje swe pełnić będą w latach 1959 — 1960. Ławnicy złożyli uroczyste ślubowanie. Fot. Lucjan Fogie 1 Teatr Wielki bez ruS^owań Spoza lasu rusztowań, który..od icielu lat przesłaniał fronton ccu*razziańskiego Teatru Wielkiego przy pl. Teatralnym, wyłoniła się w tych dniach tak charakterystyczna dla tego budynku piękna kolumnada. Niestety — to tylko na właściwie—chyba nikt nie wie na pewno, kiedy Teatr oddany będzie wreszcie do użytku. Na budowie móioi się nieoficjalnie, że ogłaszany ostatnio termin: rok 1962 — również staje pad znakiem zapytania. Foto — L. FOGIEL. zewnątrz Teatr wygląda, jakby gotowy juź był na. przyjęcie pierwszych widzów i na rozpoczęcie przedstawień Wiele razy przesuwano juź terminy zakończenia te' budowy. Wiele razy ,,poprawiano' obliczenia i harmonogramy Dziś Rewizyta delegacji partyjno-rządowej NRD w Polsce Na zaproszenie KC PZPR : Rządu PRL, w pierwszej połowie grudnia przybędzie do Polski z rewizytą delegacja partyjno-rządowa NRD Jak wiadomo delegacja partyjno-rządowa PRL przebywała z wizytą w NRD w czerwcu 1957 r. (PAP) Dziś ostateczne wybory we Francji Zmiany personalne w Algierii? Od naszego stałego korespondenta Paryż, 29 listopada Dziś odbędzie się druga, ostateczna tura wyborów, w której wybranych zostanie zwykłą większością głosów pozostałych 426 deputowanych z metropolii. Wraz z 39 wybranymi w pierwszej turze, 3 deputowanymi z departamentów zamorskich oraz 71 deputowanymi Algierii, utworzą oni pierwsze Zgromadzenie Narodowe V Republiki. Akcji przedwyborczej przed drugą turą właściwie nie było wcale; kandydaci zajęci byli przetargami co do rezygnacji czy też utrzymania swoich miejsc. Jeszcze dziś do północy można się wycofać z wyborów. Na razie pozostało na placu 1332 kandydatów i chyba w ciągu najbliższych kilku godzin nie zajdą już większe zmiany. Jest wśród nich 388 członków poprzedniej Izby Deputowanych, 5 ministrów obecnego rządu oraz 6 byłych premierów. Średnio przypada więc na okręg 3 kandydatów do wyboru (w pierwszej turze 6). Prasa komunistyczna i pisma zwalczające rządy autorytatywne nawołują do głosowania w obronie republiki i przeciw niebezpieczeństwu faszyzmu, to znaczy do głosowania na tych kandydatów, którzy reprezentowali „NIE“ w referendum. Prasa piogau Histow.sk a wzywa do głosowania na tego kandydąta — wszystko jedno jakiej przynależności partyjnej — który ma największe szanse przejścia przeciw kandydatowi komunistycznemu. Wybory nie przyniosą już żadnych niespodzianek. Zwycięzcą będzie Unia na Rzecz Nowej Republiki. Zwycięsiwo to ma ona do zawdzięczenia nie tyiko najpotężniejszym środkom propagandy przedwyborczej, ale także opinii partii najbliższej osobie de Gaulle's i partii — przynajmniej z pozorur.owej co zyskało jej wiele głosów wyborców zniechęconych do dawnych formacji politycznych. Ogromna przewaga prawicy w przyszłym parlamencie budzi juz poważny niepokój w wielu kołach politycznych, nie tylko lewicowych Wybory odbędą się 30 listopada także w większych miastach Algierii. W mniejszych miejscowościach zaczęły się one już 23.XI. Podobnie jak w czasie referendum otwarcie lokali wyborczych ogłoszono w ostatniej chwili, aby utrudnić antywyborczą akcję wyborczą FLN. Zaraz po wyborach, 3 grudnia gen. de Gaulle udaje się od Algierii. Podróż, tę łączy się tu z przewidywaną reformą administracji tego kraju. Znów mówi się wiele o odwołaniu na wyższe stanowisko w metropolii generalnego delegata rządu francuskiego w Algierii gen. Salan. Jego funkcje wojskowe miałby objąć dotychczasowy jego zastępca gen. M. Challe, cywilne zaś 44-letni P. Delouvrier, obecnie wysoki urzędnik, A. GRODZICKI W grudniu konferencja mocarstw zach. w związku z propozycjami ZSRR w sprawie Berlina? LONDYN (PAP). Rzecznik Foreign Office złożył oświadczenie w sprawie ewentualnej konferencji czterech państu zachodnich dla przeprowadzenia rozmów w związku z propozycjami radzieck mi dotyczący mi Berlina. Rzecznik oświadczył, że rozmowy powinny być przeprowadzone między czterema państwami najbardziej zainteresowanymi, tj. W. Brytanią St. Zjednoczonymi, Francją i NRF. Oświadczenie sugeruje, że najlepszym miejscem spotkania byłoby Bonn. Szczebel przyszłej konferencj winien być ustalony w rozmowach wstępnych Zarysowują się, m mo negatywnej w zasadzie postawy, pewne różnice taktyczne między Waszyngtonem zajmującym najbardziej sztywne stanowisko, Londynem, który w szczególności lansuje projekt opracowania kontrpropozycji, oraz Paryżem, który jak dotąd jest najbardziej powściągliwy. WASZYNGTON (PAP). W piątek propozycje radzieckie w sprawie Berlina były omawiane przez sekretarza stanu USA, Dullesa z ambasadorem Francji w St. Zjednoczonych, Alphandem. Po spotkaniu tym Alphand oświadczył, że St Zjednoczone, W. Brytania i Francja będą kontynuowały w najbliższej przyszłości konsultacje na temat problemu berlińskiego. Celem konsultacji jest — jak oznajmił — zapewnienie całkowitej jedności Zachodu wobec propozycji radzieckich. Dodał on, że trudno na razie przewidzieć, kiedy mocarstwa zach. odpowiedzą na ostatnie propozycje radzieckie w sprawie Berlina. PARYŻ (PAP). Rzecznik Quai d'Orsay stwierdził, że Francja „uważa status 4-stromny za najlepszą gwarancję swobód berlińczykńw“. Oświadczył on rów" nież, że „nota radziecka jest obecnie studiowana“. Rzecznik oświadczył, iż niedawne wypowiedzi Dullesa nie były przedmiotem uprzednich konsultacji z Francją. BERLIN (PAP). W sobotę odbyło się posiedzenie Zgromadzenia Deputowanych Wielkiego Berlina, poświęcone omówieniu radzieckich propozycji w kwestii berlińskiej. Referat w sprawie radzieckich propozycji wygłosił nowo wybranj burmistrz Berlina dr Ebert. Obok propozycji rządu NRD — stwierdził o if — zmierzających do zawarcia traktatu pokojowego i utworzenia konfederacji obu państw niemieckich pojawił się obecnie nowy realny projekt przekształcenia Berlina zach. w zdemilitaryzowane wolne mia W londyńskich kolach dyplomatycznych sądzą, że rozmowy okupacyjnych mocarstw zach. i przedstawicieli rządu bońskiego należy przeprowadzić jeszcze przed sesją Rady NATO, która ma rozpocząć się w Paryżu 16 grudnia. Głosy prasy zachodniej na temat propozycji radzieckie!: zawierają często wyznanie, że Zachód daleki jest. o<! całkowitej jednomyślności. sto. Witamy tę inicjatywę z tym większą wdzięcznością, że stanowi ona konkretny projekt rozwiązania sprawy tak żywotnej dla narodu niemieckiego. BERLIN (PAP). Senat zachodnio-berliński uchwalił re(B) DOKOŃCZENIE NA STR. 7 h konferercji ekspertów wojskowych w Genewie 800 km pas pod kontrolą z powietrza Rom propozicje delegacji wschodnich GENEWA (PAP). Jak podawaliśmy, na piątkowym posiedzeniu genewskiej konferencji v/ sprawie zapobiegania niespodziewanej napaści przedstawiciel Czechosłowacji w imieniu wszystkich delegacji wschodnich w tym również Polsikii, przedłożył propozycje dotyczące utworzenia sieci posterunków kontroli naziemnej i dokonywania zdjęć z powietrza oraz równoczesnych pewnych kroków rozbrojeniowych. Z .pogłosek, jakie krążyły w kuluarach konferencji, można wnioskować, że nowe propozycje strony wschodniej przewidują m. in. objęcie kontrolą z powietrza 800 km. pasa na Wschód i Zachód od linii rozgraniczającej w Europie oba ugrupowania militarne, a także dalekowschodniej części ZSRR i odpowiedniej pod względem powierzchni zachodniej części USA. Kontrola naziemna natomiast miałaby objąć kraje należące do NATO i paktu bagdadzkiego oraz państwa uczestniczące w Układzie Warszawskim. Według tychże pogłosek propozycje strony wschodniej w sprawie kontroli naziemnej i powietrznej miałyby dotyczyć również Japonii (gdzie znajduje się sieć baz amerykańskich), a przede wszystkim Okiinawy. (C) DOKOŃCZENIE NA STR. 7 | U. ULŁ. Czy można wybudować 2.300.000 izb! W poszukiwaniu miliardów na str. 3 ary'kul SZYMONA JAKUBOWICZA otwierający dyskusję nad sprawami budownictwa i inwestycj Drugi insiytut badań jądrowych powstania w Krata Obecnie finalizowana jest sprawa przekształcenia II Zakładu Fizyki Jądra Atomowego w Kraskowie, wchodzącego w skład Instytutu Badań Jądrowych — w samodzielny instytut badawczy. Naukowcy krakowscy pragną w 1960 r. zbudować własnymi siłami urządzenia badawcze zwane generatorem ciśnieniowym elektrostatycznym Van de Graaffa na 5 min elektrono woltów oraz generator neutronowy „D + T“, w którym jądra wodoru ciężkiego — Deuteru bombardować będą jądra wodoru najcięższego — Ttrytu. (PAP). Angielscy oeronauci planują wyprawę talonem pmz Atlantyk LONDYN (PAP). Za przykładem wyprawy „Kon-Tiki“ grupa aeronautów angielskich postanowiła zdobyć Atlantyk balonem. Trzech członków grupy, szef ekspedycji — Eiloart. nawigator — Mudie i jegc żona, wyruszyło 29. XI. z Southampton na Teneryfę, największą z Wysp Kanaryjskich. Tam przyłączy się do nich reszta wyprawy. Balon, na którym wyprawa wyluszy przez Atlantyk, nazywa się „Petit Monde“ (Mały świat)! Podróż rozpocznie się od Wysp Kanaryjskich poprzez Atlantyk aż do Xntylów. Kierownik wyprawy, Eiloart, przewiduje, że potrwa ona od jednego do trzech tygodni, zależnie od prądów wiatru. Załoga zabiera 500 kg żywności obliczonej mniej więcej na 15 dni Po upływie tego czasu —>!oga będzie się odżywiać such m i wj. tarninami w pastylkach Zginęło 209 osób Burze nad USA NOWY JORK (PAP). Nad śród kową częścią St. Zjednoczonvcl szaleją burze połączone z opadami deszczu i śniegu oraz silnymi wiatrami. Burze utrudniają komunikację między stanami, IV’atr pozrywał przewody elektryczne i poobs lał drzewa. W ciągu ostatnich kilku dni w wy padkach drogowych poniosło śmierć 209 osób. W południowych stanach USA nastąpił spadek temperatury w stanach Teksas i LuizJana zanotowano przymrozki